Schistosomiosis, çok eski dönemlerden beri bilinen ve de Sıtma’dan daha büyük ekonomik kayıplar verebilen bir hastalıktır.
İnsan vücudunda 20-25 yıl gibi uzunca bir süre yaşayabilmektedir.
1910 yılında Mısır da bir mumyanın böbreğinde rastlanmıştır.
Çinde yapılan kazılarda da 2000 yıllık cesetlerde Schistosoma yumurtalarına rastlanmıştır.
1851 yılında Alman Patolog Theodor Bilharz karaciğer portal venlerinde ve idrar kesesinde erişkin Schistosoma’lar bulmuş, daha sonra bu yumurtaların hematüriye neden olduğu ileri sürülmüştür.
MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ
Erkek dişiden büyük ve enlidir.
Ağız hem besin alma hem de anüs görevi görür.
Ağız ve karın olmak üzere iki çekmenleri vardır.
Sindirim sistemleri ağız ile başlar, farinks ve özofagus ile devam eder, bağırsak önce iki kola ayrılır sonra tekrar birleşir ve tek bir kör kol olarak sonlanır.
ERKEK: 10-15 mm uzunluğunda, 1mm enindedir.
Görünümü yuvarlaktır. Tegümentleri üzerinde çıkıntılar vardır
Karın bölgesinde CANALIS GYNOCOPHORUS adı verilen, dişilerin yerleştiği bir kanal bulunur.
KC ve dalak büyümesi, karında asit, portal hipertansiyon, siroz ve kaşeksi (BANTİ SENDROMU)
Rektum prolapsusu, rektumda polipler ve hemoroid
Kalınbağırsakta tümörler
This man has advanced schistosomiasis. Note the distension of the collateral veins due to portal hypertension.
EPİDEMİYOLOJİ Dünyadaki Dağılım · WHO’nun verilerine göre dünyadaki Schistosomosis’li olgu sayısı 200 milyon, ölüm sayısının ise yılda 200 binden fazla olduğu tahmin edilmektedir.
Türkiye’de Dağılım
WHO Türkiye’nin Güney Doğusunda Schistosoma enfeksiyonlarının görülebileceğini bildirmiştir.
1934 yılında Günalp Mardin’li bir askerde S. haematobium enfeksiyonu saptandığını bildirmiştir.
1956 yılında Gürsel ve ark. suruç suyunuda Bulinus’ların bulunduğunu ve cercaria taşıdıklarını bildirmiştir. Yine aynı araştırmacılar köylerde yaptıkları çalışmalarda %86 ve %12.5 oranlarında hastalığa rastlanıldığı ve kan işeme olguları olduğu bildirilmiştir.
SCHISTOSOMOSIS TANI
DİREK TANI
İdrarda, dışkıda ve balgamda yumurtaların aranması
KC, kalın bağırsak, mesane biyopsilerinin incelenmesi
SEROLOJİK TANI
IFAT, ELISA, IE, KB
Deri içi testi
Schistosoma mansoni female inside the gynecophoral groove of the male cross-section in liver tissue
Schistosoma mansoni female inside the gynecophoral groove of the male cross-section in liver tissue
Radyografilerde her iki AC’de yaygın, çok sayıda, mısır tanesi büyüklüğünde nodüller ve plevrada kalınlaşma görülebilir
Kilo kaybı, anemi, kardiyak yetmezlik
Çocuklarda psişik bozukluklar ve gelişme geriliği görülebilir
Hemoptiziler sonucunda AC’lerdeki büyük damarlar zarar görebilir ve yumurtalar beyin damarlarında emboliler meydana getirebilir
TANI
Balgam veya nadiren dışkıda yumurtaların bulunması
TEDAVİ
BITHINIOL
NICLOFAN
PRAZIQUANTEL
PARAGONIMOSIS KORUNMA
Arakonak gastropodlarla mücadele
Yengeç ve istakozların çiğ olarak tüketilmemesi
İçme sularının kaynatılarak içilmesi
Suların insan çıkartılarıyla kirlenmesinin önlenmesi
Rezervuarlarla mücadele
İnsanların hastalık hakkında bilgilendirilmesi
CLONORCHİS SİNENSİS ve klonorkiyoz
Erişkin 1- 2.5 cm uzunluğunda, 0.3-0.5 cm genişliğindedir.
Erişkin parazit son konağın safra yollarında, safra kesesinde, pankreas kanalında yaşar.
Yumurtalar 29-16 mikron boyutlarındadır. Ovoid, kalın kabuklu, sarı kahverengindedir.
Ara konak salyangozlardır. Salyangozdan çıkan serkaryalar ikinci ara konak olan balıklara yapışır ve metaserkaryaya dönüşür. Bu balıkların çiğ olarak yenmesiyle insana bulaşır.
patogenez
Ağır enfeksiyonlarda ateş, ishal, epigastrik ağrı, iştahsızlık, karaciğer hassasiyeti ve büyümesi, sarılık görülür.