| a a, b a, c a, d a, vb.
Gazelde ilk beyte “matla” beyti, son beyte “makta” beyti denir. Bir beytin matla olup olmadığını anlamak için onun a a biçiminde kafiye düzeni olup olmadığına bakılır. Çünkü gazel a a ile başlar. Maktadan(son beyitten) önceki beyte “hüsn-i makta” adı verilir. Gazelin en güzel beytine ise “beyt’ül-gazel” denir. Makta beyti aynı zamanda şairin mahlasının(lakabının) da geçtiği beyit olduğu için makta beytine “taç” beyit de denmiştir.
Bütün divan şairleri gazel nazım biçimini kullanmışlardır. Fakat en çok kullananlar Fuzuli, Baki, Naili, Nedim’dir. Gazel yazmak şairler arasında bir yarıştır. Bir gazelin bütün beyitleri güzel(çekici, cazip) yazılmışsa böyle gazellere “Yek-âvâz” gazel denir.
MUSAMMAT GAZEL: Bir gazel ortadan ikiye bölünebiliyorsa onu dörtlük biçiminde de yazabiliriz. Bu tür gazellere musammat gazel denir:
Örnek:
Beni candan usandırdı cefadan yar usanmaz mı?
Felekler yandı ahımdan muradım şem’i yanmaz mı?
Beni candan usandırdı
Cefadan yar usanmaz mı?
Felekler yandı ahımdan
Muradım şem’i yanmaz mı?
13 ve 15. Yüzyıllar arasında gazel yazan şairler aynı zamanda Oğuz Türkçesinin de ilk verimlerini vermişlerdir. Buna göre kısaca bu şairlere dokunalım:
Dostları ilə paylaş: |
