Türk mifologiysinda etnogenezlə bağli motiv və SÜjetləR

Huşa, huşa öküzüm,

Sel gəldi, ho, sel gəldi.

Huşa, huşa maralım,

Yel gəldi, ho, yel gəldi.
Huşa, huşa öküzüm,

Yar gəldi, ho, yar gəldi.

Huşa, huşa, ceyranım,

Qar gəldi, ho, qar gəldi.
Huşa, gülüm, bizə gəl,

Dağdan enib düzə gəl.

Boyunduruq nalçalı,

Torpağımı bizə gəl...
Huşa, huşa maralım,

Sel gəldi, ho, sel gəldi.

Huşa, huşa, ceyranım,

Yel gəldi, ho, yel gəldi.
Yel gəldi, ho, yel gəldi.

Yel gəldi, yel gəldi.

Yel gəldi, ho, yel gəldi.

Yel gəldi, ho, yel gəldi

(Nəğmələr, inanclar, alqışlar, 1986, s. 28)

Eyni münasibəti aşağdakı nəğmədə də görürük:

Hütə, hütə, hütə, ho,

Hütə, hütə, hütə, ho.

Öküzüm, maralım hütə,

Qaldı avalım, hütə.

Hütə, hütə, hütə, ho,

Hütə, hütə, hütə, ho.

Gün getdi, yağış gəldi,

Gəl, kalça kəlim, hütə.

Hütə, hütə, hütə, ho,

Hütə, hütə, hütə, ho”

(Nəğmələr, inanclar, alqışlar, 1986, s. 27)

Başqa bir cütçü nəğməsində isə öküz belə əzizlənir:

Ho-ho, ho-ho, öküzüm,

Ho-ho, ho-ho, öküzüm.

Budu bütə öküzüm,

Bir qarış yerim qalıb,

Ho, ho, ho,

Ho-ho, ho-ho, öküzüm

(Nəğmələr, inanclar, alqışlar, 1986, s. 27)

Digər bir nəğmədə öküzə “ala kəlim, qara kəlim, ana kə­lim” deyə müraciət edildiyini müşahidə edirik:

Ala kəlim, huş ho,

Qara kəlim, huş ho,

Ana kəlim, huş ho.

Huş ho, huş ho,

Huş ho, huş ho,

Huş ho, huş ho

(Nəğmələr, inanclar, alqışlar, 1986, s. 27)

Tunc dövründə günəş kultunun öküz kultunu üstələməyə başlamasını və hətta həmin dövrdə öküzün kəsilərək günəşə qur­ban verildiyini yazılı mənbələr də təsdiq etməkdədir. Bu ba­xım­dan şumer ədəbiyyatının şah əsəri hesab edilən “Bilqamıs das­tanı”nda təsvir edilən bir olay deyilənlərə ən gözəl sübutdur:

“Dostum, mən də görürəm buğada çılğınlığı,

Bizi qorxuda bilməz onun bu azğınlığı.

O buğanı ikimiz bir yerdə öldürərik,