TüRKİye büYÜk millet mecliSİ fethullahçi teröR ÖRGÜTÜNÜN (fetö/pdy) 15 temmuz 2016 tariHLİ darbe giRİŞİMİ İle bu teröR ÖRGÜTÜNÜn faaliyetleriNİn tüm yönleriyle

Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Açıklamaları ve Kararları

Darbe girişiminin ardından uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları ve birçok yatırım kuruluşu, Türkiye ekonomisi hakkında çok sayıda rapor ve değerlendirme yayımlamıştır.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P⁴⁰¹, alelacele bir kararla, başarısız darbe girişiminin ardından artan riskleri gerekçe göstererek 20 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye'nin kredi notunu bir basamak düşürerek yatırım yapılabilir seviyenin bir basamak altından (BB+), iki basamak altına (BB) indirmiştir. S&P, Hazine Müsteşarlığımız ile bir sözleşme olmaksızın Türkiye'ye ilişkin kredi değerlendirmesi yapmaktadır.

Öte yandan; Hazine Müsteşarlığımız ile sözleşme yapmış olmalarının yanısıra, Türkiye'yi yatırım yapılabilir seviyede notlandıran Moody's ve Fitch'in Türkiye hakkında aldığı/alacağı kararlar finansal piyasalarda daha etkili olabilmektedir. Fitch, Türkiye'nin yatırım yapılabilir seviyedeki kredi notunu muhafaza etmiştir. Fitch, 19 Ağustos 2016 tarihinde BBB- seviyesindeki ülke kredi notunu teyit ederken, kredi notu görünümünü durağandan negatife çevirmiştir⁴⁰². Moody's ise aşağıda anlatılacağı üzere, çok sayıdaki ve bazen çelişen açıklamalarının ardından not indirimine gitmiştir.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, 18 Temmuz 2016 tarihinde başarısız askeri darbenin Türkiye’nin ekonomik büyümesi, karar alıcı kuruluşlar ve dış tamponlar üzerine orta vadeli etkisini değerlendirmek için kredi notunu indirim yönünde izlemeye almıştır⁴⁰³. Moody's, 21 Temmuz 2016 tarihindeki açıklamasında Türkiye’de artan tansiyonun zaten düşük olan yatırımcı güvenini daha da düşürebileceğini, doğrudan yabancı yatırımlarını olumsuz etkileyebileceğini ve önümüzdeki 2-3 yıllık süreçte cari açığın finansmanının sağlanmasında büyümeye destek için gerekli yabancı sermaye girişlerini olumsuz etkileyebileceğini belirtmiştir. Ayrıca, darbe girişiminin olası etkilerinin başta tüketim harcamalarındaki olmak üzere Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerinin 2016 yılı 3. ve 4. çeyreklerinde hissedileceğini dile getirmiştir⁴⁰⁴.

Moody's, 23 Eylül 2016 tarihinde Türkiye'nin yatırım yapılabilir seviyenin en alt kademesi olan Baa3 seviyesindeki uzun vadeli yabancı para cinsi ülke kredi notunu bir basamak düşürerek Ba1 seviyesine indirmiştir⁴⁰⁵. Moody's, bu not indirimine gerekçe olarak geniş dış finansman yükümlülüklerine yönelik risklerin artmasını ve önceden destekleyici olan kredi temellerindeki (özellikle büyüme ve kurumsal güçteki) zayıflamasını göstermiştir. Ayrıca, Türkiye’deki tahmin edilemeyen politik gelişmelerin ve değişken yatırımcı algısının bir sonucu olarak hassas finansal ve jeopolitik konumunun sürdüğünü, dışsal hassasiyetin yükseldiğini belirtmiştir. Fakat Moody's, bu not indirimi açıklamasından 2 gün önce yaptığı açıklamada, "15 Temmuz'da yaşanan başarısız darbe girişiminin Türk ekonomisinde yarattığı şokun büyük ölçüde dağılmakta olduğunu ancak Türkiye'nin problemlerinin uzun vadede devam edeceğini" bildirmiştir. Yine 21 Eylül 2016 tarihinde Moodys'in Ülke Kredi Riski Bölümü Başkanı Alastair Wilson yaptığı açıklamada⁴⁰⁶, "Türkiye'nin kredi notu için devam eden gözden geçirme sürecini gelecek ay tamamlayacaklarını" belirtmiştir. Buna karşın, gelecek ay beklenmeden, 2 gün içinde alelacele bir siyasi kararla, Moody's Türkiye'nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin aşağısına düşürmüştür.

"Türkiye'de yaşanılan olayların çok daha az miktarda bir kısmı başka bir ülkede yaşansa, o ülke ekonomileri ne hale gelirdi?" diye tersten okuma yapıldığında, aslında Türkiye ekonomisinin ne kadar sağlam olduğu görülmektedir. Türkiye, kendisinden çok yüksek seviyelerde notlandırılan pek çok ülkenin geçemeyeceği stres testlerini hayali senaryolar üzerinden değil, bizzat yaşayarak, maruz kalarak başarı ile aşmıştır. Nitekim, özellikle 17-25 Aralık süreciyle beraber türlü türlü kumpas ve manipülasyonlar ile Türkiye'ye ve Türk ekonomisine zarar vermekten hiç geri durmayan FETÖ, darbe girişimi ile de amacına ulaşamayınca; Türk ekonomisine yönelik beklentileri, algılamaları, güven ve itibarı zedelemek için özellikle yurtdışındaki lobicilik ve karalama faaliyetleri ile her türlü girişimlerine devam etmektedir.

Ülke kredi notumuzun Moody's tarafından Baa3'ten Ba1'e düşürülmesi ile birlikte, ülkemiz finansal varlıkları tam yatırım yapılabilir ülke statüsünü kaybetmiştir. Bu durum, çeşitli uluslararası kurumsal yatırımcıların içtüzükleri gereği artık ülkemize yatırım yapamamaları ve ülkemiz tahvillerinin çeşitli küresel endekslerden çıkarılması gibi sonuçlar doğurarak, piyasalarımızı ve geleceğe dönük borçlanma maliyetlerimiz ile yatırımcı kalitesini olumsuz etkileyecek gelişmelere sebebiyet vermiştir.

23 Eylül'deki not indiriminin ardından Türkiye, gelişmekte olan benzer ülkelere göre olumsuz yönde bir ayrışma göstermiştir. Özellikle, 8 Kasım 2016 tarihindeki ABD seçimlerinin uluslararası piyasalarda sürpriz olarak değerlendirilmesi ve gelişmekte olan ülkelerin bu gelişmeden olumsuz etkilendiği süreçte Türkiye diğer gelişmekte olan ülkelere nazaran daha fazla etkilenmiştir. Darbe girişiminin ilk etkilerini kısa sürede atlatmayı başaran Türkiye ekonomisi, Türkiye hakkında yapılan art niyetli propagandaların etkisiyle yabancı yatırımcılar nezdinde güven kaybına uğramıştır. FETÖ'nün manipülatif karalama faaliyetleri bu süreçte maalesef etkili olmaya devam etmiştir.

2017 yılının Ocak ayı içerisinde döviz kurlarında keskin düzeylerde artışlar gözlenmiştir. 27 Ocak Cuma gününün son saatlerinde; Fitch, Türkiye’nin BBB- olan yatırım yapılabilir seviyedeki uzun vadeli yabancı para cinsi ülke kredi notunu bir basamak düşürerek BB+ düzeyine, yani yatırım yapılabilir seviyenin aşağısına indirmiştir. Aynı gün içerisinde takviminde olmamasına ragmen Türkiye ile ilgili açıklama yapan S&P ise, Türkiye’nin BB olan kredi notunu değiştirmezken, kredi notu görünümünü durağandan negatife çevirmiştir.