ÜÇÜNCÜ nesil mobil telekomünikasyon şebekelerinde

• ÜÇÜNCÜ NESIL MOBIL

• TELEKOMÜNIKASYON ŞEBEKELERINDE

• ALTYAPI PAYLAŞIMI

• F. BELGİN ŞAHİNOL

• Telekomünikasyon Uzmanı

Mobil Sistemlerin Gelişimi

3G Mimarisi

• Mimaride üç ana alt sistem bulunmaktadır:

• Radyo Erişim Şebekesi (RAN)
• Devre anahtarlamalı çekirdek şebeke (CS CN)
• Paket anahtarlamalı çekirdek şebeke (PS CN)

3G işletmecileri ile yerleşik 2G işletmecileri arasındaki rekabetin tesis edilmesi yönünden;

• 3G işletmecileri ile yerleşik 2G işletmecileri arasındaki rekabetin tesis edilmesi yönünden;

• Ulusal Dolaşım (roaming)
• Ortak Yerleşim
• Tesis Paylaşımı

• gibi olası anlaşmazlık konularının düzenlenmesi önemli erişim sorunları arasında yer almaktadır

Üçüncü Nesil Sistemlerde Altyapı Paylaşımı

Altyapı Paylaşımı Nedir?

• Altyapı paylaşımı terimi, iki ya da daha fazla işletmeci arasında saha, mekan ve/veya şebeke tesislerinin paylaşımına atıfta bulunur

Altyapı Paylaşım Modelleri 1.Frekans Paylaşımı

2.Teknoloji Paylaşımı

3G/GSM Ortak Yerleşimi

3. Tesis Paylaşımı 3.1. Mekan Paylaşımı

• Mekan paylaşımı, iki 3G lisans sahibinin, baz istasyonları alıcı-verici ünitelerini (BTS ve UMTS şebekelerinde Node B) ve transmisyon ekipmanlarını konuşlandırmak üzere elde ettikleri ortak bir yerleşimi ifade etmektedir

• Mekan paylaşımı, 2G’nin pazara girişlerinde aşağıda belirtilen değişik sebeplerden ötürü gerçekte ilgi çekici bir konu olmamıştır

• Pazara Girişlerin Zamanlaması
• Hücre Boyutu
• Farklılaştırıcı Olarak Kapsama
• Çevresel Baskı
• Mekanlar İçin Rekabet
• Düzenleme

Analiz

• Analiz için 10 yıllık bir dönem
• Tek başına bir işletmecinin sahip olacağı yer ile paylaşımlı modelin karşılaştırılabilmesi için sayılar eşit seçilmiştir
• Mevcut 2G şebekesindeki yerlerin %60’ının tekrar kullanıldığı varsayılmıştır
• Coğrafi kapsama dikkate alınmıştır
• İki 3G lisans sahibi 10 MHz bant genişliğine sahiptir
• Operasyonel harcamalar pazarlama ve el cihazlarının maliyetlerini içermemektedir.

3.2 Node B Paylaşımı

• Node B (GSM şebekelerinde BTS) paylaşım modelinde, mantıksal olarak farklı iki Node B, tek fiziksel birimi paylaşmaktadır

• RNC ve çekirdek şebeke bu modelde paylaşılmadığından her işletmeci kendi ekipmanlarının ve spektrumunun kontrolüne devam edebilmektedir

• Çekirdek şebekelerin ayrı olması, işletmecilerin kendi abonelerine farklı hizmetler sunmasına imkan sağlamaktadır.

Node B Paylaşımı

3.3 RAN (Radyo Erişim Şebekesi) Paylaşımı

• RAN paylaşımı, Node B’ler, RNC ve transmisyon ortamı dahil bütün radyo erişim şebekesinin paylaşımı kapsamaktadır. Bu modelde, farklı çözümler bulunmaktadır

• 3.3.1 Ortak Geçit (Common Gateway)
• Ortak gateway temel olarak, ortak bir radyo erişim şebeke altyapısı inşa eden ve kendi çekirdek şebekelerine erişmek üzere aynı ara geçidi kullanan iki lisans sahibi arasındaki bir RAN paylaşım modelidir.
• Bu işletmeciler, zamanla kendi spektrumlarını birleştirebilir ve böylece aboneler bütün spektrum havuzunu kullanabilirler.

Ortak Geçit Kullanılarak RAN Paylaşımı

Analiz

• Analiz için 10 yıllık bir süre seçilmiştir
• Tek bir işletmecinin sahip olması gereken şebeke büyüklüğü ile paylaşımlı durumdaki şebeke büyüklüğü eşit kabul edilmiştir
• 2G şebekelerindeki yerlerin %60’ı tekrar kullanılmıştır
• Ulusal kapsama dikkate alınmıştır
• İki 3G lisans sahibinin her birinin 10 MHz spektrumu olduğu kabul edilmiştir
• Spektrum havuzu varsayılmıştır

3.3.2 Radyo Erişim Şebekesi (UTRAN) Paylaşımı

3.3 Ortak Paylaşımlı Şebeke

4. Coğrafik Paylaşım (dolaşım-roaming)

• Altyapı paylaşımı coğrafi bir temelde de yer alabilir

• İki ya da daha fazla işletmeci birbirlerinin şebekelerine karşılıklı olarak anlaşmalı erişim ile birbiri üzerine gelmeyen bölgelerde kendi şebekelerini kurarsa önemli oranda tasarruf yapılabilir

• Aynı coğrafi bölgede iki işletmecinin de şebeke altyapısı kurması yerine, işletmeciler kendi alanlarında daha hızlı kapsama sağlamak üzere yoğunlaşabilirler

• Çekirdek şebekelerin ve uygulama/içerik sahasının tamamen bağımsız olması ile rekabet temin edilebilir.

Dolaşım

Avrupa Birliği’nin Altyapı Paylaşımına Bakışı

• Altyapı paylaşımı kavramı, 2001 yılından itibaren yaygın bir şekilde kabul görmeye başlamıştır.

• AB Komisyonu 20 Mart 2001 tarihli COM/2001/141 bildirgeyle altyapı paylaşımını prensip olarak desteklediğini bildirmiştir

• Çerçeve Direktifi’nde 2002/21/EC (Framework Directive) ve ICD Firmasına üye devletleri çevre, kasaba ve ülke planlaması ve ortak yerleşim ve tesis paylaşımını içeren kamu sağlığını koruma ihtiyaçlarını empoze etme konusunda teşvik etmeye devam etmiştir

Ülkelerde Altyapı Paylaşımı

• 3G lisans sahiplerinin 3G-2G ulusal dolaşımla ilgili yükümlülükleri ülkelere göre değişmektedir

• Bazı ülkelerde altyapı paylaşımı dolaşım zorunlu olmasına rağmen bazı ülkelerde zorunlu olmamaktadır

• Avusturya

• 3G-2G dolaşımı zorunlu
• %20 Kapsama zorunluluğu var
• 4 yıl süre ile zorunlu
• Anten,direk ve kapsama zorunluluğun yerine getirilmesi halinde Node B
• Belçika
• 3G-2G dolaşımı zorunlu
• %20 Kapsama zorunluluğu var
• 8 yıl süre ile zorunlu

Finlandiya

• Finlandiya

• 2G şebekesine sahip olmayan 3G işletmecisi, 3G-2G ulusal dolaşıma yükümlü tutulabilmektedir. Ancak konu işletmecinin;

• Dolaşım talep edilen yerde 2G şebekesine sahip olmaması
• Üçüncü taraflarla ticari bir 3G-2G dolaşım anlaşması yapmamış olması
• Kendi lisans bölgesi içerisinde %20’ nüfus kapsamasını sağlayacak
• şebekesini kurmuş olması
• Bir işletmeciye zorunlu dolaşım hakkı bir kez verilebilmektedir

• İngiltere

• Yeni giren işletmecinin %20 kapsama sağlaması halinde dolaşım yapma hakkı bulunmakta
• 31 Aralık 2009 tarihine kadar dolaşım şartları geçerli
• Mekan, direk paylaşımı

Fransa

• Fransa

• Dolaşım (3G-2G) talep eden işletmecilerin;

• Nüfusun %25’ini ses hizmetleri ile kapsama altına almış olmaları
• Nüfusun %20’sinin 144 kbps paket anahtarlamalı hizmetlerle kapsama altına almaları gerekmektedir
• Dolaşım anlaşmaları, 3G lisansının verildiği tarihten itibaren 6 yıl geçerli
• Node B paylaşımı

• Yunanistan

• 2G işletmecisinin kapasitesinin yeterli olması
• Dolaşım talep eden işletmecinin ilgili pazarda etkin piyasa gücüne sahip olması
• Ya da nüfus kapsamasının %20’nin altında olmaması gerekir
• Mekan paylaşımı

İtalya

• İtalya

• Yerleşik 3G işletmecileri (2G altyapısına sahip), pazara yeni giren 2G altyapısı olmayan 3G işletmecilerine
• 30 ay süreyle
• Yeni işletmecinin kapsamadığı illerde de 60 ay süreyle ulusal dolaşım sağlamakla yükümlüdürler
• Yeni giren 3G işletmecileri, nüfusun en azından %10’unu kapsayacak şekilde şebekelerini kurmaları halinde, 3G-2G dolaşımından yararlanabilmektedirler

• İspanya

• 2G altyapısına sahip 3G işletmecileri,
• 3 yıllık süre ile dolaşım sağlamakla yükümlüdürler
• Bu yükümlülük dolaşım talep eden 3G lisanslı işletmecinin şebekesi 250.000’den fazla nüfuslu şehirleri kapsamış olması
• Mekan, Node B paylaşımı

• İsveç

• Mekan, direk paylaşımı
• Çekirdek şebeke paylaşımı

Ülkemizde Durum

• GSM 900 hizmetini (1998 yılı itibari ile),

• Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş.
• Vodafone Telekomünikasyon Hizmetleri A.Ş.
• Avea İletişim Hizmetleri A.Ş
• GSM 1800 (DCS) hizmetini,
• Avea İletişim Hizmetleri A.Ş
• (1800 MHz bandında 75 kanal tahsisli (1710-1725/1805-1820 MHz))

Ülkemizde GSM Abone Dağılım Sırası

Sonuç ve Öneriler I

• GSM trafiğinin yoğun olduğu, kullanıcıların aylık kullanma sürelerinin ve kullandıkları hizmet çeşidinin yüksek olduğu bölgelerde 3G işletmecisinin kendi bağımsız şebekelerini kurmaları

• Paylaşım modellerinden aşamalı olarak mekan paylaşımı, anten paylaşımı, iletim hatlarının paylaşımı

• 3G trafiğinin yoğun olmayacağı bölgelerde altyapı paylaşımı (tesis paylaşımının ortak erişim şebekesi, ortak çekirdek şebekesi modelleri) için işletmecilerin teşvik edilmesi

Sonuç ve Öneriler II

• 2G-3G işletmecileri arasındaki dolaşım anlaşmalarının ‘kapsama alanı’ şartı

• 2G-3G dolaşım zorunluluğunun belli bir süre geçerli olması

• Tarafların karşılıklı haklarına ihlalinde bu zorunluluktan çıkış haklarının verilmesi