ÜNİte kaza ve kader( Ünite )

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ dersi 8. SINIFLAR TEOG SINAVI DERS NOTLARI

ÜNİTE KAZA VE KADER( 1. Ünite ) HAZIRLAYAN : EBUBEKİR YILDIZ

Kader ( Ayetin Arapçasında” ölçü” kelimesi “kader” kelimesi ile ifade ediliyor

• 
  Biz her şeyi bir ÖLÇÜ’ye göre yarattık ( Kamer suresi-49 )
  

Plan , düzen, kural, ahenk,miktar…

NOT: Evrende, Dünyamızda müthiş bir denge, uyum ve düzen vardır. Evrendeki bu harika düzen bize bir düzen koyucunun varlığını kabul etmemizi sağlar. Bu düzen koyucu Allahtır. Düzenin bozulmaması ve sürekli olması ise Allah’ın bir ve tek olduğunu bizlere göstermektedir. Her elbisenin bir terzisi, her sıranın bir marangozu olduğu gibi evreninde bir yaratıcısı olmalıdır ve vardır o da ALLAH’tır

BİLGİ DİPNOTU: Çay için Ne kadar şeker alırdınız? Sorusundaki “kadar” kelimesi Arapçadan Türkçemize geçmiştir. “Kader” kelimesi değişerek “kadar “olmuştur. Burada miktarı ifade için kullanılır.

KADER:( bir şeyin ölçüsü, planı, miktarı, kuralı)

Allah’ın gelecekte olacak olan olayları bilmesine ve takdir etmesine, proğramlamasına denir.

Kader de Allah’ın İLİM ( Her şeyi bilen ) sıfatı vardır.

KADER

Allah’ın evrene koyduğu tüm kurallar Meydana gelecek olayların

( Dünyanın dönüşü, Güneşin doğması , yer çekimi , Allahın Bilgisinde olması

erkeğin sakalının çıkması, bayanların sakalının çıkmaması, ( Yarın havanın nasıl olacağı, TEOG

saçın uzaması, kaşın uzamaması, suyun kaldırma kuvveti gibi) sınavından kaç puan alacağımız gibi)

KAZA: Allah’ın bilgisinde olan olayların yeri ve zamanı geldiğinde gerçekleşmesine kaza denir.

Kazada Allah’ın TEKVİN ( Yaratma ) sıfatı vardır

SÜNNETULLAH: Allah’ın evrende koymuş olduğu yasalara veya sadece toplumsal yasalara denir.

NOT: Sünnetullah tüm yasalar içinde kullanılırken MEB yayınları kitabında (sy. 16) sadece toplumsal yasalar için kullanılmıştır. TEOG sınavında sorular genelde MEB yayınlarından çıkmaktadır. Bu ikiliğe dikkat edilmelidir.

EVRENDEKİ YASALAR

1. 
   Fiziksel Yaslar
   
2. 
   Biyolojik yasalar
   
3. 
   Toplumsal yasalar
   

İPUCU: FBT ( Fener Bahçe Takımı ) evrenin yasalarının baş harflerinden oluşan bir şifredir.

İPUCU: Fiziksel yasalar CANSIZ VARLIKLARLA ( güneş, su, elektrik, yağmur,mevsim, yer çekimi) Biyolojik yasalar CANLI VARLIKLARLA ( insan , hayvan, bitki) Toplumsal yasalar TOPLUMA AİT KAVRAM VE KURALLARLA (Hak, hukuk, adalet, refah, eğitim, örf ve adetler,kurallar ) ilgilidir.

1. 
   Fiziksel yasalar: Madde ve enerji ile ilgili yasalara denir.
   

ÖRNEKLER:

1. 
   Dünyanın güneşin etrafında dönmesi ve mevsimlerin oluşması
   
2. 
   Yer çekimi kanunu
   
3. 
   Yağmurun yağmsı
   
4. 
   Metalerin iletkenliği
   
5. 
   Suyun kaldırma kuvveti
   

2. 
   Biyolojik yasalar: Canlıların doğum, ölüm yaşam,solunum, boşaltım gibi süreçleriyle ilgili yasalara denir.
   

ÖRNEKLER:

1-Bir insanın dünyaya sağlıklı gelmesi için anne karnında ortalama 9 ay kalması

2-Kutuplarda yaşayan bazı hayvanların soğuğa dayanıklı derilerinin olması

3-Çölde yaşayan devenin susuzluğa dayanması

4-Fotosentez olayı

5-İnsan kalbinin, nabzının ortalama bir atışının olması

3. 
   Toplumsal yasalar: Toplumla ilgili olan yasalara denir. Toplumsal yasalara “sosyal yasalar “ veya “sünnetullah” denir.
   

ÖRNEKLER:

1. 
   Eğitim düzeyi artan toplumlarda refah düzeyi artar
   
2. 
   Adalet toplumun ömrünü uzatır.
   
3. 
   Ahlaki bozukluk toplumun ömrünü kısaltır.
   
4. 
   Hırsızlık her toplumda kötüdür
   
5. 
   Her toplumun bir eceli vardır
   
6. 
   Tüm toplumsal kurallar
   

NOT: Fiziksel ve biyolojik yasalar deney ve gözlem ile belirlenir. Kesinlik ifade eder. Toplumsal yasalar fiziksel ve biyolojik yasalar kadar kesinlik taşımazlar. Toplumsal yasalar neden-sonuç ilişkisine dayanır

NOT: İnsan yaşamında sonsuz bir özgürlüğe sahip değildir. Yukarıdaki yasalar çerçevesinde hayatı sınırlıdır. (Bir kuş gibi uçamaz, bir balık gibi yüzemez,) Yukarıdaki yasalar insan için vardır. Bu yasaları dikkate alırsa hayatı yaşamı güzel olur. ( Sağlıklı beslenip, spor yapıp biyolojik yasalara dikkat ederse uzun yıllar yaşar, heyelan bölgesine deprem bölgesine ev yapmazsa doğal afetlerden etkilenmez gibi)

KAZA VE KADER İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

( İRADE , CÜZ-İ İRADE, KÜLLİ İRADE, KADER, KAZA, LEVHİ MAHFUZ,ÖZGÜRLÜK, SORUMLULUK)

İrade: iki seçenek veya seçenekler arasından seçim gücü.iki kısımda incelenir( cüz-i irade,külli irade)

Kader: Allah’ın gelecekte olacak olan olayları bilmesine ve takdir etmesine denir.

Cüz-i irade ( sınırlı irade) : Olayların meydana gelmesinde insanın etkisine yani insanın bir işi yapmak için harekete geçmesine, istemesine, gayret sarf etmesine denir. Sonlu ve sınırlıdır.

Külli irade( sınırsız irade ): Olayların meydana gelmesinde Allah’ın sonsuz yaratma gücüne yani Allah’ın etkisine denir. Sonsuz ve sınırsızdır.

Kaza: Allah’ın bilgisinde olan olayların yeri ve zamanı geldiğinde gerçekleşmesine kaza denir.

Levhi mahfuz: Meydana gelecek olayların Allahın bilgisinde olduğu ilahi kütüphaneye denir.

Özgürlük: İnsan seçimlerinde özgürdür. Kimsenin etkisi altında kalmadan aklıyla seçim yapmasıdır.

Sorumluluk: insanın özgürce yaptığı seçimlerinden dolayı sorumlu olmasıdır.

İnsan özgürlüğü oranında sorumludur.

Özgürlük:Akıl ve iradeyi kullanma gücü

ÖRNEK: SIRAMIZIN ÜSTÜNDE DURAN KALEM

• 
  Kalemi almaya karar vermem: İRADE
  
• 
  Kalemi az sonra alacak olmam: KADER
  
• 
  Kalemi almak için elimi uzatmam çaba sarf etmem: CÜZİ İRADE
  
• 
  Allahın bana güç vermesi ve kalemi alma fiilinin yaratması: KÜLLİ İRADE
  
• 
  Kalemi alma olayının gerçekleşmesi : KAZA
  
• 
  Kalemi alacağımın Allah katında bilgisinin olduğu yer : LEVHİ MAHFUZ
  
• 
  Bu kalemi özgür irademle aldım ve sonuçlarından sorumluyum
  

İPUCU: KüLLi İrade ALLah’ın İradesidir

İnsanın iradesi YOK ( Külli İrade) İnsanın iradesi VAR ( Cüzi İrade)



İNSAN SORUMLU DEĞİL İNSAN SORUMLU

KADER ANLAYIŞLARI

1. 
   Rüzgarın önündeki yaprak misali ( YANLIŞ ) B) Kul İster, Allah yaratır ( DOĞRU )
   

NOT: Doğru kader anlayışı şu şekilde olmalıdır

• 
  Biz bütün yaptıklarımızı özgür irademizle kendi isteğimizle yaparız
  
• 
  Bizim ne yapacağımızı Allah Alim-İLİM ( her şeyi bilen ) sıfatıyla bilir
  
• 
  Biz yapacağımız işleri Allah bildiği için yapmayız, Biz yapacağımız için Allah bilir.
  

ÖRNEK: Takvimi karıştırırken iki ay sonra güneşin tutulacağını öğrensek. Arkadaşlarımıza anlatsak .İki ay sonra güneş tutulsa. Arkadaşlarımız sen güneşin tutulacağını söyledin diye güneş tutuldu diyebilirler mi? Diyemezler. Çünkü güneşin tutulması bizim bilgimizden kaynaklanmaz. Güneş tutulacağı için biz biliriz. Allah’ın bilgisi de böyledir biz Allah biliyor diye yapmayız. Biz yapacağımız için Allah bilir. KADER İLE İLGİLİ YANLIŞ DÜŞÜNCELER

• 
  Rüzgarın önündeki yaprak misali --- Ben kader mahkumuyum---- Nasibim buymuş
  
• 
  Alnıma yazılmış --- Çekeceğim varmış -- Başa gelen çekilir
  

NOT: Bu yanlış düşüncelerin kaynağında BİLGİSİZLİK, TEMBELLİK, ve SORUMSUZLUK vardır.

KADER İLE İLGİLİ DOĞRU DÜŞÜNCELER

• 
  Kul ister Allah yaratır
  
• 
  Eden bulur
  
• 
  Ne ekersen onu biçersin
  
• 
  Kendim ettim kendim buldum
  
• 
  Rüzgar eken, fırtına biçer
  
• 
  Etme bulma dünya
  

EMEK: İnsanın rızka ulaşmak için çaba sarfetmesine gayret göstermesine denir.

NİMET: Allah’ın insana dünya hayatında verdiği tüm güzelliklere denir.

RIZIK: Kişinin dünya hayatında yaşamını devam ettirebilmek için yiyip içtiği şeylere denir.

NOT: Kişi Allah’ın verdiği tüm NİMETlerden, EMEK sarfederek RIZKINA ulaşır –yer ve faydalanır.

ÖMÜR( HAYAT) : Kişinin doğum ile ölüm arasında dünyada geçirdiği zaman dilimine denir.

ÖLÜM: Kişi için dünya hayatının son bulmasına denir.

ECEL: Kişi için dünya hayatının sona erme anına denir.

KIYAMET: Zamanı geldiğinde İsrafilin sur’a üflemesiyle tüm yaratılmış varlıkların, alemlerin, kainatın yok olmasına denir.

TEVEKKÜL( ALLAH’A GÜVENMEK) : Bir işi başarmak için elimizden geleni yapıp, gerisini Allah’a bırakmaya, ona güvenmeye, ona sığınmaya, ona dayanmaya denir.

ÖRNEK: ( Deveni bağla, öyle tevekkül et-HADİS)

1. 
   Bir öğrencinin derste başarılı olmak için elinden gelen çalışmayı gösterip, gerisini Allah’a bırakmasına denir.
   
2. 
   Bir çiftçinin iyi mahsul alması için bahçesinin her türlü bakımını yapıp, gerisini Allah’a bırakmasıdır
   

İPUCU: Bir Ayette GÜVEN- DAYAN-SIĞIN kelimeleri geçiyorsa bu ayet büyük ihtimal tevekkül ile alakalıdır

AYETE’L KÜRSİ

Bakara suresinin 255. Ayetidir. Adını içinde geçen KÜRSİ kelimesinden alır. KÜRSİ: Allah’ın sonsuz güç-kudret ve hükümranlığıdır.

NOT: Ayete’l Kürsi çok önemli bir ayettir.Ayetel kürsiyi sadece TEOG sınavı için değil hayatımız için( AGS/ Ahirete Giriş Sınavı) ezberlenmesi çok önemlidir.

Ayete’l Kürsi nelerden bahseder?

• 
  Allah’tan, Allah’ın sıfatlarından- özelliklerinden bahseder.
  
• 
  Allah’ın HAYY ve KAYYUM olduğunu,uyumadığını,her şeyi bildiğini anlatır. HAYY: Daima diri olan
  

KAYYUM: Kainatı yöneten-koruyan-gözeten, Kendi gücüyle var olan,her şeyi ayakta tutan,

• 
  Şefaat ancak Allah’ın izni iledir.
  
• 
  Allah’ın kürsüsü yeri ve gökleri içine alan bir makamdır. REHBERLİK:TEOG Din Dersi soruları yorum ağırlıklı çıkacaktır. Soru köklerini dikkatli okuyup her şıkkı okumanızı tavsiye ediyorum. Soruları asla hafife almayınız. Bazende gereksiz ayrıntılara takılmayınız. Ne istendiğini iyi anlayıp cevap veriniz … Allah yar ve yardımcınız olsun…Allah emeklerinizi zayi etmesin…BAŞARILAR…