VilayəTİ-FƏQİH 1 İmam xomeyni (r.ə) VİlayəTİ-FƏQİH İslam höKÜMƏTİ Sİstemi

VİLAYƏTİ-FƏQİH
77
məqsəd götürülüb, alimlər və həm də bu kimi vəsf etmək rəhbərliyi tələb
etmədiyinə görə, bu cümlədən alimlərin rəhbərliyini sübut etdirmək
olmaz. Əlbəttə əgər desəydi ki, alimlər Musa və İsa peyğəmbərlər
kimidirlər, biz başa düşərdik ki, Həzrət Musanın malik olduğu bütün
cəhətlərə, o cümlədən «Vilayət» və rəhbərliyə alimlər də malikdirlər.
Cavabında deməliyəm ki, rəvayətlərin və sözlərin məfhumunun
nə olduğunda meyar elmi araşdırmalar deyil, ümum xalqdır. Biz də
ümum xalqın nəzərinə tabeyik. Fəqih rəvayətləri araşdırmaqda
dəqiq elmi nöqteyi-nəzərlə baxsa, bir çox mətləblərdən qalar. Əgər
« o﮵ 팀 ﺘ 팀
o⪷ 7ﺘ» cümləsinin ümum xalq mühakiməsinə versək onlar bu
rəvayətdən nə başa düşərlər? Əgər ümum xalqdan soruşsaq ki, filan fəqih
Musa və İsa kimidir ya yox? Cavabda deyəcək ki, bu rəvayətə görə bəli.
Əgər soruşsaq ki, fəqih Həzrət Rəsulullahın varisidirmi ya yox, deyəcək
ki, bəli, çünki Həzrət Rəsul peyğəmbərlərdəndir.
Demək, ənbiya sözünü vəsfi-ünvanı təsəvvür etmək olmaz, xüsusilə,
cəm olduğu üçün, heç olmaz. Tək olsaydısa, ehtimal verilərdi. Lakin
Ənbiya deməkdən məqsəd «külli fərdin minəl-ənbiya»dır.
1
Demək
« o﮵ 팀ﺘ Ⓝ o⪷m o﮵ 팀 ﺘ Ⓝ Ⓝ m» deyil ki, «Vəsfi-ünvani» məqsəd olsun və
bununla başqa sifətlər seçilsin və deyilsin ki, fəqih Rəsul kimi deyil, Nəbi
kimidir. Bu kimi araşdırmalar ümum xalqın əqlinə ziddir.
3- Tutaq ki, alimlər peyğəmbərlər «bima hum ənbiya» kimidirlər,
onda Allah-Təalanın peyğəmbərə görə verdiyi hökmü alimlərə də qəbul
etməliyik. Məsələn, əgər deyilsə ki, filan şəxs ədalətli şəxs kimidir və
sonra desə ki, ədalətli şəxsə hörmət göstərmək lazımdır; bu sözdən
başa düşürük ki, o şəxsə də hörmət etmək vacibdir. Buna əsasən biz
« টP펠.팀ﺘ . Ⓝ ﮵ Ⓝ�P⪷.om  . ﺘ ﺘ »
2
ayəsi ilə sübut edə bilərik ki, «Vilayətlik»
məqamı alimlərə də verilmişdir. Yəni «  . ﺘ » sözü vilayət və rəhbərlik
deməkdir. Necə ki «Məcməül-bəhreyndə»
3
bu ayənin ardınca Həzrət
İmam Baqirdən (ə) belə bir rəvayət edir:
alırlar. Demək hədisin məzmunundan əldə edilmir ki, bəzi peyğəmbərlərin öhdəsində
olan rəhbərlik məsuliyyətinə peyğəmbərlərin yadigarları da malikdir.
1
« o﮵ 팀 ﺘ Ⓝ Ⓝ m » yəni peyğəmbərlərin hər biri bütün məsuliyyətləri ilə belə « Ⓝ m
o﮵ 팀ﺘ Ⓝ o⪷m o﮵ 팀 ﺘ Ⓝ » - Yəni peyğəmbərlərin hər biri peyğəmbər olduqlarına baxmayaraq
imamlıq və vilayət vəzifəsinə də malikdirlərmi ya yox.
2
«Əhzab» surəsi, ayə 6.
3
Bu kitab Quranın və hədislərin sözlərinin izahı üçün yazılmışdır. Müəllifi Fəxriddin
ibn Mühəmməd Mədəliyy ibn Əhməd ibn Tərihidir. O, «sihah Tamus» və «Nihayə»
kitablarından istifadə edərək bu kitabı yazmışdır.

---