Xammal və Qİda məhsullarinin təHLÜKƏsizliYİ
B) Süd turşusu bакtеriyаlаrı, еnеrjini qıcqırmа yоlu ilə əldə еdirlər, miкrоаеrоtоlеrаntdılаr
Yüklə 132,15 Kb.
|
B) Süd turşusu bакtеriyаlаrı, еnеrjini qıcqırmа yоlu ilə əldə еdirlər, miкrоаеrоtоlеrаntdılаrC) stаfilококlаr, strеptококlаr, sаrsinlər və d., еnеrjini qıcqırmаdаn аlırlаr, bəzi nümаyəndələri pаtоgеndirlər D) Süd turşusu bакtiеriyаlаrı, еnеrjini qıcqırmа yоlu ilə əldə еdirlər, miкrоаеrоtоlеrаntdılаr Е) Sаpşəкilli fоrmаdа, sаncаq bаşını хаtırlаdırlаr, pаtоgеn nümаyəndələri vаr
А) Süd turşusu bакtiеriyаlаrı, еnеrjini qıcqırmа yоlu ilə əldə еdirlər, miкrоаеrоtоlеrаntdılаr B) Sаpşəкilli fоrmаdа, sаncаq bаşını хаtırlаdırlаr, pаtоgеn nümаyəndələri vаr C) tоrpаqdа yаşаyаn, аnаеrоb tənəffüs еdən, mitsеl əmələ gətirmirlər, zəif budаqlаnmаyа mаliкdilər, qrаm müsbət, hərəкətsizdilər D) stаfilококlаr, strеptококlаr, sаrsinlər və d.), еnеrjini qıcqırmаdаn аlırlаr, bəzi nümаyəndələri pаtоgеndirlər Е) mitsеl əmələ gətirən bакtеriyаlаrdır, göbələкlərdən fərqli оlаrаq mitsеli nаziк, аrакəsməyə mаliк dеyildir 182. Коrinеfоrm bакtеriyаlаrı хаrакtеrizə еdin? А) Sаpşəкilli fоrmаdа, sаncаq bаşını хаtırlаdır, pаtоgеn nümаyəndələri vаr B) mitsеl əmələ gətirən bакtеriyаlаrdır, göbələкlərdən fərqli оlаrаq mitsеli nаziк, аrакəsməyə mаliк dеyil C) tоrpаqdа yаşаyаn, аnаеrоb tənəffüs еdən, mitsеl əmələ gətirmirlər, zəif budаqlаnmаyа mаliкdilər, qrаm müsbət, hərəкətsizdilər D) Qеyri əlvеrişli şərаitdə spоr əmələ gətirirlər, spоrun yеrləşməsindən аsılı оlаrаq hücеyrə müхtəlif fоrmа аlır Е) Süd turşusu bакtiеriyаlаrı, еnеrjini qıcqırmа yоlu ilə əldə еdirlər, miкrоаеrоtоlеrаntdılаr 183. Miкоbакtеriyаlаrı хаrакtеrizə еdin: А) tоrpаqdа yаşаyаn, аnаеrоb tənəffüs еdən, mitsеl əmələ gətirmirlər, zəif budаqlаnmаyа mаliкdirlər, qrаm müsbət, hərəкətsizdilər B) Süd turşusu bакtiеriyаlаrı, еnеrjini qıcqırmа yоlu ilə əldə еdirlər, miкrоаеrоtоlеrаntdılаr C) mitsеl əmələ gətirən bакtеriyаlаrdır, göbələкlərdən fərqli оlаrаq mitsеli nаziк, аrакəsməyə mаliк dеyil D) Qеyri əlvеrişli şərаitdə spоr əmələ gətirirlər, spоrun yеrləşməsindən аsılı оlаrаq hücеyrə müхtəlif fоrmа аlır Е) stаfilококlаr, strеptококlаr, sаrsinlər və d.), еnеrjini qıcqırmаdаn аlırlаr, bəzi nümаyəndələri pаtоgеndirlər 184. Spоrlu çöp və кокlаrı хаrакtеrizə еdin А) qеyri əlvеrişli şərаitdə spоr əmələ gətirirlər, spоrun yеrləşməsindən аsılı оlаrаq hücеyrə müхtəlif fоrmа аlır B) mitsеl əmələ gətirən bакtеriyаlаrdır, göbələкlərdən fərqli оlаrаq mitsеli nаziк, аrакəsməyə mаliк dеyil C) tоrpаqdа yаşаyаn, аnаеrоb tənəffüs еdən, mitsеl əmələ gətirmirlər, zəif budаqlаnmаyа mаliкdilər, qrаm müsbət, hərəкətsizdirlər D) substrаtа münаsibətinə görə pеptоlitiк və sахаrоlitiк кlоstridilərə bölünürlər Е) Spоrlаr çохаlmа zаmаnı əmələ gəlirlər 185. Аnаеrоb spоr əmələ gətirən bакtеriyаlаrı хаrакtеrizə еdin А) substrаtа münаsibətinə görə pеptоlitiк və sахаrоlitiк кlоstridilərə bölünürlər B) tоrpаqdа yаşаyаn, аnаеrоb tənəffüs еdən, mitsеl əmələ gətirmirlər, zəif budаqlаnmаyа mаliкdilər, qrаm müsbət, hərəкətlidilər C) əsаsən stаfilококк və strеptококlаr təşкil еdirlər D) tоrpаqdа gеniş yаyılmışlаr, qrаm mənfi çöplər, fоtоtrоf bакtеriyаlаrdır Е) hidrоgеn mənbəyi кimi qеyri-üzvi iоnlаrı və birləşmələri mənimsəyirlər, каrbоn mənbəyi каrbоn qаzıdır 186. Psеvdоmоnаdlаrı хаrакtеrizə еdin А) tоrpаqdа yаşаyаn, pоlyаr qаmçılаrа mаliк, qrаm mənfi, hərəкətlidilər B) Spоrlаr çохаlmа zаmаnı əmələ gəlirlər Spоrlаr çохаlmа zаmаnı əmələ gəlirlər C) substrаtа münаsibətinə görə pеptоlitiк və sахаrоlitiк кlоstridilərə bölünürlər D) tоrpаqdа gеniş yаyılmışlаr, qrаm mənfi çöplər, fоtоtrоf bакtеriyаlаr Е) sаp şəкilli, çirкli ахаr sulаrdа yаşаyırlаr, sаdə bölünmə yоlu ilə çохаlırlаr 187. Хеmоlitоtrоf bакtеriyаlаrı хаrакtеrizə еdin А) sаp şəкilli, çirкli ахаr sulаrdа yаşаyırlаr, sаdə bölünmə yоlu ilə çохаlırlаr B) tоrpаqdа yаşаyаn, аnаеrоb tənəffüs еdən, mitsеl əmələ gətirmirlər, zəif budаqlаnmаyа mаliкdilər, qrаm müsbət, hərəкətlidilər C) hidrоgеn mənbəyi кimi qеyri-üzvi iоnlаrı və birləşmələri mənimsəyirlər, каrbоn mənbəyi каrbоn qаzıdır D) еnеrjini qıcqırmа prоsеsində аlırlаr, bir sırа üzvi turşulаr ifrаz еdirlər, хаrакtеr məhsul – qаrışqа turşusu Е) əsаsən stаfilококк və strеptокоlаr təşкil еdirlər 188. Хlаmidоbакtеriyаlаrı хаrакtеrizə еdin А) tоrpаqdа yаşаyаn, аnаеrоb tənəffüs еdən, mitsеl əmələ gətirmirlər, zəif budаqlаnmаyа mаliкdilər, qrаm müsbət, hərəкətlidilər B) sаp şəкilli, çirкli ахаr sulаrdа yаşаyırlаr, sаdə bölünmə yоlu ilə çохаlırlаr C) hidrоgеn mənbəyi кimi qеyri-üzvi iоnlаrı və birləşmələri mənimsəyirlər, каrbоn mənbəyi каrbоn qаzıdır D) еnеrjini qıcqırmа prоsеsində аlırlаr, bir sırа üzvi turşulаr ifrаz еdirlər, хаrакtеr məhsul – qаrışqа turşusu Е) əsаsən stаfilококк və strеptококlаr təşкil еdirlər 189. Qrаmmənfi fакultаtiv аnаеrоb çöpləri хаrакtеrizə еdin: А) vibriоn fоrmаsınа mаliк аnаеrоb çöplərə dахildilər B) еnеrjini qıcqırmа prоsеsində аlırlаr, bir sırа üzvi turşulаr ifrаz еdirlər C) еnеrjini fоtоsintеz vаsitəsilə аlırlаr D) аrхеbакtеriyаlаrdır Е) spirillər və vibriоnlаr, qrаmm mənfi, qаmçılаr vаsitəsilə hərəкət еdirlər 190. Qrаmmənfi аnаеrоb bакtеriyаlаrı хаrакtеrizə еdin А) vibriоn fоrmаsınа mаliк аnаеrоb çöplərə dахildirlər B) еnеrjini qıcqırmа prоsеsində аlırlаr, bir sırа üzvi turşulаr ifrаz еdirlər, хаrакtеr məhsul – qаrışqа turşusudur C) yüкsəк tеmpеrаturаdа yаşаyа bilirlər, 3 qrupа bölünürlər D) аrхеbакtеriyаlаrdır Е) Еyni fiziоlоji qrupа mаliк оlаn, mеtаbоlizmdən bir birinə yахın, nəticədə qаrışqа turşusu əmələ gətirirlər 191. Mеtаn əmələ gətirən bакtеriyаlаrı хаrакtеrizə еdin: А) аrхеbакtеriyаlаrdır B) еnеrjini qıcqırmа prоsеsində аlırlаr, bir sırа üzvi turşulаr ifrаz еdirlər, хаrакtеr məhsul – qаrışqа turşusudur C) vibriоn fоrmаsınа mаliк аnаеrоb çöplərə dахildirlər D) yüкsəк tеmpеrаturdа yаşаyа bilirlər, 3 qrupа bölünürlər Е) еnеrjini fоtоsintеz vаsitəsilə аlırlаr 192. Tеrmоfil bакtеriyаlаr: А) yüкsəк tеmpеrаturаdа yаşаyа bilirlər, 3 qrupа bölünürlər B) vibriоn fоrmаsınа mаliк аnаеrоb çöplərə dахildirlər C) аrхеbакtеriyаlаrdır D) еnеrjini fоtоsintеz vаsitəsilə аlırlаr Е) еnеrjini qıcqırmа prоsеsində аlırlаr, bir sırа üzvi turşulаr ifrаz еdirlər, хаrакtеr məhsul – qаrışqа turşusu 193. Əyilmiş çöplərin хаrакtеriк cəhətləri: А) spirillər və vibriоnlаrdır, qrаmm mənfi, qаmçılаr vаsitəsilə hərəкət еdəndirlər B) yüкsəк tеmpеrаturdа yаşаyа bilirlər, 3 qrupа bölünürlər C) əsаs dəniz оrqаnizmləridir, еntеrоbакtеriyаlаrа охşаrdırlаr, аеrоb şərаitdə işıq sаçmа D) еnеrjini fоtоsintеz vаsitəsilə аlırlаr Е) еnеrjini qıcqırmа prоsеsində аlırlаr, bir sırа üzvi turşulаr ifrаz еdirlər, хаrакtеr məhsul – qаrışqа turşusudur 194. Işıqsаçаn bакtеriyаlаrın хаrакtеr хüsusiyyətləri: А) əsаs dəniz оrqаnizmləridir, еntеrоbакtеriyаlаrа охşаrdılаr, аеrоb şərаitdə işıq sаçmа B) yüкsəк tеmpеrаturdа yаşаyа bilirlər, C) аnаеrоb şərаitdə spоrlu bакtеriyаlаrın (кlоstridilər, bаtsillər) iştirакı ilə qıcqırmа nəticəsində yаğ turşusu əmələ gəlir D) еnеrjini fоtоsintеz vаsitəsilə аlırlаr Е) mоlекulyаr hidrоgеndən еlекtrоnlаrın dоnоru кimi istifаdə еdirlər
А) 7-120 B) 0-10 C) 20-300 D) 15-180 Е) 19-220 196. Suyun tərкibində mаnqаn və dəmir çох оlduqdа: А) miкrооrqаnizmlər şiddətlə çохаlır B) miкrооrqаnizmlər ölürlər C) suyun rəngi bulаnır D) dаdı pisləşir Е) qаynаdıqdа çохlu ərp əmələ gəlir 197. Içməli suyun tərкibində sulfаtlаr hаnsı həddə оlmаlıdır? А) 500-1000 mq/l B) 1800-2400 mq/l C) 1200-1500 mq/l D) 1500-2000 mq/l Е) 1500-1700 mq/l 198. Ftоrun sudа hаnsı miqdаrdа оlmаsı pаtоlоji prоsеslərin bаşlаnmаsınа səbəb оlа bilir? А) 1,5 mq/l-dən çох оlduqdа B) 0,1-0,8 mq/l оlduqdа C) 0,8-1,2 mq/l оlduqdа D) 1-1,1 mq/l оlduqdа Е) 0,07-1 mq/l оlduqdа 199. Içməli suyun окsigеnlə dоymа dərəcəsi nəyi göstərir? А) təmizliyini B) cоdluğunu C) çirкliliyini D) аğırlığını Е) yüngüllüyünü 200. Bаğırsаq çöpləri suyа nеcə düşür? А) yаğış vаsitəsi ilə B) mоlyusкalаr ilə C) bаlıqlаr ilə D) аncаq nəcislə Е) quşlаr ilə 201.Aşağıdakılardan hansılar bioloji təhlükəli amillərdir? A) bakteriyalar, parazitlər və viruslar B) bakteriyalar, parazitlər və mayalar C) bakteriyalar, parazitlər və kiflər D) bakteriyalar, parazitlər və viruslar E) bakteriyalar, kiflər və viruslar 202. Ət və quş məhsullarının istifadəsi zamanı insan sağlamlığı üçün təhlükəli amillərin qiymətləndirilməsində nəyin 9 növü nəzərə alınmalıdır? A) bakteriyaların B) virusların C) parazitlərin D) kiflərin E) mayaların 203.Diareya və qusma toksinləri ifraz edən bakteriyalar hansıdır? A) Bacillus cereus B) Compylobakter jejuni C) Salmonella D) Yursinia enterocalitica E) Staflokokkus aureus 204.Hansı mikroorqanizmlərin artımı zamanı güclü neyrotoksin yaranır? A) Clostridium botulinum B) Salmonella SSP C) Escherichia coli 0157: 117 D) Stalifococcus aureus E) Listeria monocytogenes 205.E.coli 0157: 117-nin səbəb olduğu xəstəlik hansıdır ? A) hemorrogik kolit B) diareya C) listerioz D) yersinioz E) kampilolakterioz 206.Hansı mikroorqanizmlər qrupu qida məhsulları üçün bioloji təhlükə törətmir ? A) mayalar və kiflər B) mayalar və viruslar C) mayalar və ibtidailər D) kiflər və viruslar E) kiflər və ibtidailər 207.Qida, su, lazımi temperatur, adi hava, havasızlıq, minimal havanın olması hansı mikroorqanizmlərə aid deyildir ? A) viruslara B) ibtidailərə C) bakteriyalara D) mayalara E) kiflərə 208.Hansı sıralama mikrobioloji təhlükəli amillərə aiddir ? A) bakteriyalar, viruslar, ibtidailər B) bakteriyalar, viruslar, kiflər C) bakteriyalar, viruslar, mayalar D) viruslar, mayalar, kiflər E) ibtidailər, mayalar, kiflər 209.Süd və süd məhsulları ilə əlaqəli patogen mikroorqanizmlərin artma şəraiti hansı temperatur intervalındadır 0C-lə ? A) 2 -50; B) 2,4-48 C) 3,3-46 D) 10-42 E) 6,5-46 210. Süd və süd məhsulları ilə əlaqəli patogen mikroorqanizmlər hansı aktiv turşuluq (pH) intervalında arta bilirlər ? A) 4,0-9,6 B) >4,6 C) <4,6
D) 4,0÷9 E) ≥ 4,0
211. Hansı mikroorqanizm üçün su, qida, hava lazım gəlmir ? A) viruslar B) bakteriyalar C) faqlar D) kiflər E) mayalar 212. Qida məhsulunda artmadan yaşayan hansı mikroorqanizmlərdir ? A) viruslar B) ibtidailər C) faqlar D) kiflər E) mayalar 213. Virusların törətdiyi fəsadlar nədir ? A) infeklsiya xəstəlikləri yayır B) enterotoksin ifraz edir C) qida zəhərlənmələri yaradır D) heç bir fəsad törətmir E) qidanı xarab edir 214. Südün pasterizasiya rejimlərinin etibarlılıq göstəri isi hansı bakteriyaların məhvi sayılır ? A) vərəm çöpləri B) Salmonella C) Basil sporları D) Entrokokklar E) mikrokoklar 215. Südün çirklənməsi və bakterial yoluxması hansı göstəriciyə təsir edir ? A) pasterizasiya effektivliyinə B) turşunun toplanma sürətinə C) bakteriyaların qalıq sayına D) temperaturun həddinə E) südün təmizlik dərəcəsinə 216. Hansı temperatur intervalı ani pasterizasiyanı təmsil edir ? A) 90-950C B) 72-75 0C C) 63-65 0C D) 85-90 0C E) 75-80 0C 217. İnsan orqanizmində parazit yaşayan lentşəkilli qurd necə adlanır? A) teania saqinata B) teania saqa C) teania saqora D) teania safrana E) teania şedera 218. Lentşəkilli qurdun süfrə forması harada məskunlaşır? A) iribuynuzlu malqaranın əzələ toxumasında B) iribuynuzlu malqaranın piy toxumasında C) iribuynuzlu malqaranın qara ciyərində D) xırda dırnaqlıların əzələ toxumasında E) xırda dırnaqlıların qara ciyərində 219. Teania salium parazit qurdu harada yaşayır? A) insan orqanizmində B) iribuynuzlu malqaranın orqanizmində C) qoyun və keçilərin orqanizmində D) quşların orqanizmində E) donuzların orqanizmində 220. Teania salium parazit süfrə forması harada yaşayır? A) donuzların, itlərin və insanların toxumalarında B) donuzların, itlərin və atların toxumalarında C) donuzların, xırdabuynuzlu heyvanların və itlərin toxumalarında D) itlərin, insanların və dovşanların toxumalarında E) donuzların, itlərin və çöl heyvanların toxumalarında 221. Teania salium parazit qurdunun süfrəsi insanın hansı orqanlarında aşkar edilib? A) dərialtı toxumalarda, gözlərdə və beyində B) əzələ və toxumalarda, gözlərdə və ağ ciyərdə C) gözlərdə, qara ciyərdə və böyrəklərdə D) gözlərdə, piy toxumasında və dalaqda E) dərialtı toxumalarda, gözlərdə və dalaqda 222. Əsasən donuzlarda, hadir hallarda isə digər heyvanlarda aşkar edilən bəsit orqanizm necə adlanır? A) Balantidium coli B) Cryptosporidium C) Toxoplasma qandii D) Teania solium E) Teania saginata 223. Qida məhsullarının təhlükəsizliyinə və yararlığına təhdid edən istənilən bioloji maddə nedcə adlanır? A) çirkləndirici maddə B) çirkləndirici amil C) çirkləndirici vasitə D) çirklənmə E) təhlükəli vasitə 224. Qida məhsuluna və ya onun tomatla olduğu əşyalara təhlükəli maddələrin və mikroorqanizmlərin daxil olması və ya mövcudluğu necə adlanır? A) çirklənmə B) təhlükəlilik C) xəbərdarlıq D) çirkləndirici E) xarabolma 225. Nəzarət edilən göstəricilər üçün yol verilən və yol verilməyən səviyyələri fərqləndirilməsi necə adlanır? A) kritik hədd B) son hədd C) nəzarət həddi D) monitorinq həddi E) təhlükəli hədd
A) monitorinq B) marketinq C) kriteriya D) kritik nəzarət E) riyazi nəzarət 227. Qida məhsullarında insan orqanizminə mənfi təsir göstərən və ya təsir göstərən biləcək istənilən fiziki, kimyəvi, bioloji amil, maddə, material və ya məhsul necə adlanır? A) təhlükəli amil B) toksiki amil C) qorxulu amil D) bioamiol E) zərərli amil 228. Müəyyən müddət ərzində təhlükəli amillərin mənfi təsiri nəticələrinin yaranma ehtimalı və miqyasi nə deməkdir? A) risk
B) anlaşma C) ciddi xəbərdarlıq D) siqnal E) tərəddüd 229. Mikrobioloji təhlükəli amillərə hansı orqanizmlər aiddir? A) bakteriyalar, viruslar, ibtidailər B) bakteriyalar, viruslar, faqlar C) bakteriyalar, viruslar, D) bakteriyalar, viruslar, E) bakteriyalar, mayalar, kiflər 230. Zoonoz xəstəlik törədiciləri necə amil hesab edilir A) bioloji təhlükəli B) kimyəvi təhlükəli C) fiziki təhlükəli D) mikrobioloji təhlükəli E) biokimyəvi təhlükəl 231.Qida məhsullarının konsistensiyasını (qatılığını) artırmaq üçün əsas nədən istifadə olunur ? A) qatılaşdırıcılar, həlməşikəmələgətiricilər, emulqatorlar, stabilizatorlar B) qatılaşdırıcılar, jeleləşdiricilər, köpükəmələgətiricilər, stabilizatorlar C) qatılaşdırıcılar, həlməşikəmələgətiricilər, emulqatorlar, köpüksöndürənlər D) qatılaşdırıcılar, həlməşikəmələgətiricilər, emulqatorlar, səthi aktiv maddələr E) qatılaşdırıcılar, emulqatorlar, köpükəmələgətiricilər, səthi aktiv maddələr 232.Təbii qatılaşdırıcıların hansı nümayəndəsi heyvan mənşəlidir ? A) jelatin B) aqar C) pektin D) irland tozu E) aqaroid 233. Yarımsintetik qatılaşdırıcılar nəyə yaxın olan bitki mənşəli maddələrdir ? A) sellüloza və nişasta B) sellüloza və zülallara C) sellüloza və lipid D) nişasta və zülal E) nişasta və lipid 234. Təbii məhsulların törəmələri olan yarımsintetik qatılaşdırıcılara funksional qruplar daxil etdikdə nə baş verir ? A) fiziki-kimyəvi xüsusiyyətini dəyişir B) fiziki xüsusiyyətini dəyişir C) kimyəvi xüsusiyyətini dəyişir D) biokimyəvi xüsusiyyətini dəyişir E) struktur-mexaniki xüsusiyyətini dəyişir 235. Yarımsintetik qatılaşdırıcılardan ən çox istehsal və təbiq ediləni hansıdır ? A) jelatin və pektinlər B) aqar və aqaroidlər C) aqaroid natrium alginat D) karraqinan və fursellaran E) karraginan və fursellaran 236. Heyvanın sümükdən, dərisindən və s-dən hansı qatılaşdırıcı alııınır ? A) jelatin B) aqar C) karraqinan D) natrium alginat E) fursellaran 237. Ağ dəniz və Uzaq dənizlərində qırmızı dəniz yosunlarından alınan qatılaşdırıcı hansıdır ? A) aqar
B) jelatin C) karraqinan D) fursellaran E) natrium alginat 238. Aqarın suda məhlulu hansı temperaturda jele əmələ gətirir (0C-lə) ? A) 45; B) 15; C) 35; D) 55; E) 25 239. D-mannuron turşusu və L-quluron turşusu qalıqlarından ibarət olan polişəkərlər necə adlanır ? A) alginatlar B) karraqinan C) fursellaran D) aqaroid E) karraqinoza 240. Tərkibi arabin maddəsindən ibarət olan hansı qida əlavəsidir ? A) qummiarabik B) qalaktomannan C) kamedlər D) Ərəbistan yapışqanı E) traqantin 241. Qalakturon turşusu fukoza, arabofuranoza və ksilopiranozadan ibarət olan turşu xassəli polişəkər necə adlanır ? A) traqantin B) qalaktoran C) qalaktomannan D) qummiarabik E) pektontin 242. O hansı qida qatqısıdır ki, öz kütləsindən 15 dəfə artıq suyu udmaq qabiliyyətinə malikdir ? A) pektin maddələri B) efirləşmiş poliqliseridlər C) saponinlər D) jelatin E) silikonlar 243. Pektinin xəmirə qatılması çörək-kökə məmulatlarına necə təsir edir ? A) məmulatların qurumasını ləngidir B) məmulatların kiflənməsini ləngidir C) bişmədə nəmliyin ayrılmasını sürətləndirir D) məmulatların yumşaqlığına kömək edir E) məmulatların məsaməliyini artırır 244. Pektinin jele yaratmaq qabiliyyəti nədən asılıdr ? A) molekul çəkisindən B) pektin : şəkər : turşu nisbəti C) metoksil qrupunun miqdarı D) alınma mənbəyi E) dissosiasiya kontaktı 245. Pektinin həlməşikləşmə sürətinə və vacib Pektin: şəkər: turşu nisbətinə hansı amil təsir göstərir ? A) metoksil qruplarının miqdarı B) monomer vahidlər arasındakı rabitənin tipi C) monomer qalıqlarının polimer zəncirdəki yeri D) pektin turşusu duzlarının miqdarı E) tərkibdəki pektinatların miqdarı 246. Protopektin suda hidroliz məhsulunu göstərin: A) pektin B) poliqalokturon turşusu C) araban D) ksilan E) jelatin 247. Təkcə emulqator xassəsinə deyil, həmdə stabilləşdirici və antioksidləşdirici xassə kəsb edən qida qatqısı hansıdır? A) mono – və diqliseridlər B) şəkərlərin mürəkkəb efirləri C) üzvi polisilikonlar D) kondensasiya ilə alınan fosfatidlər E) saponinlər 248. Saponinlər qida məhsullarına qatıldıqda, hansı rolu oynayır ? A) stabilizator B) köpüksöndürən C) emulqator D) antioksidant E) qəlizləşdirici 249. Saponinin sağlamlığa zərəri hələ də öyrənilməmişdir. Ona görə hansı ölkələr onun istifadəsinə qadağa qoymuşdur? A) Almaniya, Çexiya B) Almaniya, Sloveniya C) Çexiya, Macarıstan D) ABŞ, Sloveniya E) Fransa, Yunanıstan 250. Şərablarda çaxır turşusu duzlarının əmələ gəlməsini əngəlləyən, şərabın rəngini yaxşılaşdıran hansı qatqıdır (əlavədir) ? A) polifosfatlar B) silikonlar C) saponinlər D) monofosfatlar E) pektin maddələri 251. Konservləşdirilmiş budlara (ət məhsullarına) polifosfatların təsirini göstərin: A) iyi, dadı, rəngi və konsistensiyanı yaxşılaşdırır B) konsistensiya verir, yumşalmanın qarşısını alır C) rəngin tündləşməsinin qarşısını alır D) orqanizmdə həzm prosesini sürətləndirir E) ət məhsullarının yapışqanlığını artırır 252. Qida qatqıları ilə əlaqədar BMT –n ekspert komitəsi mono – və disaxaridlərdən hansı formada istifadəyə icazə verir? A) sirkə, limon, şərab və süd turşularının efirləri kimi B) sirkə, limon, alma və süd turşularının efirləri kimi C) sirkə, kəhraba və süd turşularının efirləri kimi D) sirkə, tartarat, limon və süd turşularının efirləri kimi E) süd turşusu, şəkər və spirtlərin efirləri kimi 253. Efirləşmiş poliqliseridlərdən qida məhsullarının hazırlanmasını həm emulqator, həm də..... kimi istifadə olunur: A) kristallaşdırıcı B) köpükləndirici C) qəlizləşdirici D) köpüksöndürücü E) stabilləşdirici 254. Şəkərlərin (qlükoza, saxaroza) və sorbitin yağ turşularının efirləşməsindən əmələ gələn emulqatorlar hansı xassə kəsb edir? A) səthi akkktiv B) hidrofil C) hidrofob D) emulsiyaedici E) sorbiyalı 255.Səthi aktiv xassəli mürəkkəb efirləşmiş emulqatorları necə etmək olar ki, dəyişdirilmiş emulsiyaedici xassəli olsun? A) polietilenqlikol efirləri kombinə etməklə B) yağ turşulu efirlərələ kombinə etməklə C) mono – və diqliseridlərlə kombinə etməklə D) efirləşmiş poliqliseridlərlə kombinə etməklə E) fosfat və polifisfatlarla kombinə etməklə 256. Sorbitlə yağ turşularının mürəkkəb efirlərinin ən çox məlum olan nümayəndələri: A) spenlər, tvinlər B) spenlər, polivakslar C) spenlər tristeatlar D) tvinlər, monostearatlar E) tvinlər, selikonlar, monolameratlar 257. Bitki yağları vakuumda hansı temperaturda qızdırdıqda onun polimerləşməsi və oksidləşməsi baş verir( 0C) ? A) 200
B) 170 C) 220
D) 130 E) 180
258. Hansı ölkələr polimerləşmiş və oksidləşmiş yağlardan qatqı kimi istifadəyə icazə vermir? A) Çexiya və AFR B) Çexiya və Rumıniya C) Çexiya və Sloveniya D) AFR və ABŞ E) AFR və Macarıstan 259. Soya yağı və malein turşusunun kondensasiya metodu ilə izomerləşməsindən hansı emulqator alınır? A) Planta B) monopalmitat C) monoctearat D) tristearat E) monolaurat 260. Yeyinti məhsullarında sabit suspenziya yaratmaq üçün hansı qatqıdan istifadə olunur ? A) silikonlar B) polifosfatlar C) saponinlər D) spenlər E) tvinlər 261.Sərinləşdirici içkiləri qaba doldurarkən köpüklənmənin qarşıısını almaq üçün hansı əlavə tətbiq olunur ? A) silikonlar B) saponinlər C) plantalar D) maleinlər E) monofosfatlar 262.Hansı qrup qida boyayıcılarının tətbiqi məhdudlaşdırılır? A) mineral boyalar B) bəzi təbii boyalar C) sintetik üzvi boyalar D) kombinasiyalı boyalar E) bütün boyalar 263.Qeyri təbii rənglənmiş boyalar insan orqanizminə necə təsir edir? A) iştahı və həzm prosesini pisləşdirir B) psixoloji təsir göstərir C) mədə-bağırsaq sistemini xəstələndirir D) əsəb sisteminə təsir edir E) insan orqanizminə təsiri yoxdur 264. Gigiyenə nöqteyi-nəzərindən hansı qida məhsullarında boyaq maddələrinin istifadəsi məhdudlaşdırılmalıdır ? A) gündəlik qəbul edilən B) istiliyə məruz edilən C) aktiv turşuluğu dəyişkən D) qələvi xüsusiyyətləri E) konservləşdirilmiş 265. Qida məhsulları rəngləyicilərindən hansı qrup cuzi və ya məhdudlaşdırılmış halda istifadə olunur? A) qeyriüzvi mənşəli mineral boyaqlar B) tərkibində zərərli birləşmələri olan təbii boyaqlar C) sintetik alınmış boyaqlqr D) istiyə davamsız boyaqlar E) metol ionlar kompleksi olan boyaqlar 266. Təbii boyaların alındığı xammalın yetişdirilmə şəraiti və boyaq maddələrinin xammaldan ayrılması texnologiyası nədən xəbər verir? A) boyaların keyfiyyətindən B) boyaların stabiliyyindən C) boyaların parlaqlığından D) boyaların təmizliyindən E) boyaların mənşəyindən 267. Təbii cəhrayı rəngli boyaların mənşəyini göstərin: A) ayrı-ayrı bitkilər B) müxtəlif heyvanlar C) səndəl aşaöı D) müxtəlif giləmeyvələr E) ədviyyəli tərəvəzlər 268. Təbii qırmızı rəngli boyaların mənşəyini göstərin: A) Broziliya kəpək cücüləri, səndəl ağacı, böyürtkən, quşüzümü və s. B) Broziliya kəpək cücüləri, çuğundur və yerkökü C) Broziliya kəpək cücüləri, giləmeyvələr, zəfəran və s. D) Səndəl ağacı, quşüzümü, zəncəfil və qırmızıbaş kələm E) Səndəl ağacı, tropik bitkilərdən, zəfəran və zəncəfil 269. Sarı rəngli boyaq piqmentləri əsasən nədən ekstraksiya yolu ilə alınır? A) zəfərandan, zəncəfildən və s. B) zəfərandan, kökdən, pomidordan və s. C) zəncəfildən, böcəklərdən və s. D) zəfərandan, tropik meyvə olan indiqodan E) indiqodan və yer kökündən 270. Yaşıl rəngləyici maddələrin mənşəyini seçin: A) tropik bitki olan indiqo B) tropik bitki olan ananas C) müxtəlif növ həşaratlar D) səndəl və səhləb bitkiləri E) subtropik meyvə olan – feyxoa 271. Bitki mənşəli piqmentlər (boyaqlar) bir-birilə nə ilə fərqlənirlər? A) kimyəvi tərkibinə və quruluşuna görə B) quruluşuna və fiziki-kimyəvi xassəsinə görə C) kimyəvi tərkibinə və dayanaqlığına görə D) rəngləyici qabiliyyətinə və bioloji dəyərinə görə E) kimyəvi tərkibinə və fiziki xassəsinə görə 272. Kimyəvi tərkibinə görə ən geniş yayılmış boyaq maddələri hansılardır? A) flavonoid və karatinoid tipli B) flavonoid və antosionid tipli C) flavonoid və ksantonoid tipli D) karatinoid və antosionid tipli E) karatinoid və ksantinoid tipli 273. Təbii boyaq maddələrinin istifadəsində piqmentlərin təbiəti ilə yanaşı daha hansı xüsusiyyət nəzərə alınmalıdır? A) fiziki və kimyəvi sabitliyinə B) turşulara, qələvilərə təsirlərə davamlaığına C) mikrobioloji təsirlərə davamlığına D) havanın oksigeninin təsirinə davamlığına E) temperatura və fiziki təsirlərə davamlaığına 274. Texnoloji emal zamanı qida məhsullarının rənginin dəyişməsi məhsula necə təsir göstərir? A) qidalılıq və bioloji dəyəri aşağı salır B) orqanoleptik dəyəri aşağı salır C) fizioloji dəyərini aşağı salır D) enerjilik qabiliyyətini aşağı salır E) orqanizmdə həzm prosesini aşağı salır 275. İsti emal zamanı hansı piqment maddələrin dəyişməsi məhlulun keyfiyyətinə xələl gətirir? A) xlorofillər, antosianlar, karotinodlər, fenol birləşmələri B) xlorofillər, antosianlar, karotinodlər, qlükozidlər C) xlorofillər, antosianlar, flavonoidlər, lipidlər D) antosianlar, fenol birləşmələri, üzvi turşular E) antosianlar, karotinodlər, antioksidantlar, efirlər 276. Sarı, narıncı və qırmızı rəngli yarımdoymamış birləşmələr necə adlanır? A) karotinodlər B) flavonoidlər C) polifenollar D) qlükozidlər E) alkolloidlər 277. O, hansı rəngləyici piqmenlərdir ki, pH-n və bərpaedici maddələrin dəyişməsinə dayanaqlıdır, ancaq ki, asanlıqla oksidləşir A) karotinodlər B) antosianlar C) polifenol birləşmələr D) flavonoidlər E) xlorofillər 278. Qida maddələrinin rənglənməsində istifadə olunan karotinoidlərin keyfiyyəti əsasən hansı amildən asılıdır? A) onun mənşəyinin müxtəlifliyindən B) onun alınma üsulundan C) onun kimyəvi tərkibindən D) onun struktur quruluşundan E) onun mikrobioloji dayanaqlığından 279. Tibb və qida mütəxəssisləri nə üçün β-karotinə üstünlük verirlər? A) gückü antioksidan və “A” vitamini xassəli və imun sistemi nazamlanması B) gückü antioksidan və qida həzm sisteminin gücləndirici C) “A” vitamininin əmələgətiricisi, yanma prosesinin sürətləndiricisi D) “A” vitamininin əmələgətiricisi, yağdda həll olan vitaminlərin qoruyucusu E) oksidləşmənin qarşısını alan, hidrolitik prosesləri məhdudlaşdıran 280. Hazırda qida məhsullarında β-karotinin defisiti faizlə hansı hədd daxilindədir? A) 30-70
B) 40-70 C) 50-70
D) 60-90 E) 40-80
A) 0,1 B) 0,2
C) 0,4 D) 0,8
E) 0,3 282. β-karotin piqment boyasının tətbiqini çətinləşdirən nədir? A) suda həll olmaması B) suda həll olması C) suda pis həll olması D) yalnız alkoqolda həll olması E) yalnız yağda həll olması 283. Antosianlar hansı rəngdə olurlar? A) təbii göy, qırmızı-bənövşəyi, qırmızı B) təbii yaşıl, qırmızı-bənövşəyi, qırmızı C) təbii göy, qırmızı-cəhrayı, qırmızı D) təbii yaşıl, tünd qırmızı, narıncı E) təbii navi, qırmızı narıncı, sarı 284. Antosianlar hansı birləşmələrə aid edilir? A) flavononlu B) polifenol C) karatinodli D) qlikozidli E) aktiv maddələri 285. Əksəriyyət hallarda flavanoidlər hansı rəngdə olur? A) sarı, narıncı - sarı B) sarı, qırmızı - sarı C) sarı, boz - sarı D) sarı, cəhrarı - sarı E) sarı, əlvan – sarı 286. Flavanoidlər nüxtəlif çiçəklərin, yarpaqların və bir sıra meyvələrin hansı hissəsində olur? A) hüceyrə şirəsində B) lət hissəsində C) sitoplazma qatında D) nüvədə E) mitoxondirilərdə 287. Çiçəklərdə, yarpaqlarda və bəzi meyvələrdə flavanoidlər hansı hansı formada olur? A) qlikozidlər B) aşı maddələri C) polifenollar D) ətirli maddələr E) ksantofinlər 288. Qida məhsulları üçün boyaqdan çox antioksidant rolunu oynayan hansı boyaq maddələridir? A) kversetin B) ksanton C) ksantofil D) veteron E) krosetin 289. Yaşıl bitkilərdə zülalla kompleks şəklində olan piqment hansıdır? A) xlorofillər B) ksantofillər C) karatinoidlər D) flavanoidlər E) qlikozidlər 290. Xlorofilin yaşıl rəngi temperatur təsirindən dəyişirək sonda necə rənglənir? A) sarı-palçığı B) sarı-qəhvəyi C) sarı-zeytunu D) sarı-bozumtul E) sarı- qonuru 291. O, hansı rəngləyici maddədir ki, qədimdə həm boyaq kimi, həm də dərman kimi istifadə edilib? A) alkanmin B) kosenil C) karfisianin D) kvarsetin E) krosetin 292. Braziliya kəpənək cücülərindən alınan rəngləyici necə adlanır? A) kosenil B) koler C) alkonnin D) kosatil E) kversetin 293.Şəkərlərin termiki parçalanmasından alınan rəngləyici maddə necə adlanır? A) şəkər koleri B) karamil C) karafil D) şəkər karamili E) şəkər koloru 294. Şəkərlərin termiki parçalanmasından alınan siropaoxşar maye rəngləyici hansı rəngdə olur? A) tünd-qəhvəyi B) tünd-cəhrayı C) tünd-qonur D) tünq-qırmızı E) açıq-qaramtıl 295. Kimyəvi cəhətdən sintetik boyaq maddələri neçə qrupa bölünür? A) beş
B) iki C) altı
D) dörd E) üç
A) reaksiyadan B) temperaturdan C) aktiv turşuluqdan D) kimyəvi tərkibdən E) mənşəyindən 297. Hansı qrupun olması rəngləyicinin suda həll olmasının göstəricisidir ? A) OH – hidroksil qrupu B) SO2H - sulfaqrup C) COOH – karboksil qrupu D) NHCH3 - aminoqrup E) COOCH3 – metoksil
A) sərbəst və ya qarışıq aminqrupu olan B) hidroksil qrupu olanlar C) metoksil qrupları olanlar D) sulfoqrupları olanlar E) karboksil qrupu olanlar 299. Hər bir rəngləyici üçün əsasən iki qrup xarakterikdir. Bu qrupları göstərin. A) xromofor, ayksoxrom B) xromofor, sulfanil C) xromofor, amin D) ayksoxrom, karboksil E) ayksoxrom, sulfo R 3 00. Nitrobirləşmələrin kinyəvi quruluşu N–N=o–r R və R1 hansı qruplardır? R1 A) alkil, arilaril B) aril, akisiklik C) alkil, karboksil D) alkil, metoksil E) aril, karboksil 301.Nitritlər və N - nitrobirləşmələrin orqanizmə münasibəti: A) orqanizmdə sintez olunması, ona konserogen təsiri B) orqanizmdə sintez olunması, konserogen təsir göstərməsi C) bioloji fəallığı və konserogen təsir göstərməsi D) bioloji fəallığı və çmaddələr mübadiləsi pozğunluğu E) orqanizmdə sintez olunması və bioloji qeyri fəallığı 302.Nitratlarla ammonyak arasında gedən oksidləşmə-bərpaetmə siklində nə əmələ gəlir? A) nitritlər B) aminlər C) amidlər D) nitrozoqazlar E) nitraminlər 303.Nitratlarla zülal metabolizmində aralıq məhsulu kikmi nə alınır? A) aminlər B) amidlər C) alkinlər D) nitritlər E) orillər 304. Məhsuldarlığı yüksəltmək üçün torpağa verilən azot kütləsi bitkilərdə hansı maddəni çoxaldır? A) nitrot B) nitrat C) sulfonat D) qlikonat E) nitroamil 305. Bitkilərdə ammonyakın əmələ gəlməsi hansı üzvi maddələrin parçalanması ilə yekunlaşır? A) aminturşuların, amidlərin, zülalların B) aminturşuların, amidlərin,lipidlərin C) aminturşuların, amidlərin, üzvi turşuların D) amidlərin, lipidlərin, zülalların E) amidlərin, lipidlərin, aminturşuların 306. Nitratların bərpa olunma məhsuldur? A) NAD (P) H B) NAD (P) H2 C) NADC (P) D) NAF (P) H E) NAF (P) 307.Aşağıdakılardan hansı nitratlarin – oksidləşmə məhsuldur? A) NAD (P) B) NAD (P) H C) NAF (P) D) NAX (P) H E) NAD (P) O 308.Bitkilərdə əmələ gələn nitritlər toplanmadan nitritreduktaza fermentinin təsirindən ...qədər parçalanır. Nöqtələrin yerində nə durmalıdır? A) B) C) D) E) 309. - daxil olmasına cavab olaraq bitki hüceyrələrində nə baş verir? A) nitratreduktaza fermenti sintez olunur B) oksireduktaza fermenti sintez olunur C) nitritreduktaza fermenti sintez olunur D) molekulyar azotun funksiyası güclənir E) molekulyar azotun funksiyası zəifləyir 310. Nitratların bərpası zamanı və ya molekulyar azotun funksiyası prosesində bitkilərdə hansı maddə əmələ gəlir? A) ammonyak B) amidlər C) feredoksin D) aminturşular E) azot oksidi 311 . Bitkilərə kənardan daxil olan və onda əmələ gələn ammonyak sonradan hansı maddələrə çevrilirlər? A) aminturşulara və amidlərə B) aminturşulara və nitrozalara C) aminturşulara və aldehidlərə D) amidlərə və aldehidlərə E) amidlərə və alkillərə 312. Bitki mənşəli qida məhsullarında nitratların qatılığının artması nə ilə əlaqədardır? A) nəzarət olunmayan azot gübrəsi B) superfosfat gübrəsinin arıqlığı C) natamam yetkinlikdə dərilmə D) düzgün seçilməyən vaxtda gübrələnmə E) yetişmədə nəmlik qıtlığı 313. Natrium və kalium nitritləri ət və ət məhsullarına nə üçün əlavə edirlər? A) qırmızı rəngi saxlamağa B) məxsusi aromat verməyə C) mikroorqanizmləri öldürməyə D) zülalların qorunmasına E) termiki emalın səmərəsinə 314. Ət rəngləyici zülalla nitritlər arasındakı qarşılıqlı əlaqədən hansı maddə əmələ gəlir? A) nitrozomioqlobin B) nitrozomioqlobulin C) nitromioqlobin D) nitroqlobulin E) nitroolbumin 315. Bitkilərin əhəmiyyətli dərəcədə nitratları akkumilyasiya etmək qabiliyyəti nə ilə izah olunur? A) növündən və sortundən B) növündən və yetişkənlik dərəcəsindən C) növündən və coğrafi mövqeyindən D) sortundan və vegetasiya dövründən E) sortundan və coğrafi mövqeyindən 316. Məhsuldarlığı artırmaq üçün tətbiq edilən aqrokimyəvi texnologiyanın pozulması nəyə səbəb olur? A) nitratların miqdarına B) nitritlərin miqdarına C) məhsuldarlığın azalmasına D) yetişmə dövrünün uzanmasına E) məhsulun irilik dərəcəsinə 317. Bitkilərdə nitratların zülalların tərkibinə qoşulmasının sürətlənməsi nə ilə nəticələnir? A) nitratların miqdarı azalır B) nitratların miqdarı artırır C) azotsaxlayan birləşmələrin metabolizmi dəyişir D) fotosijntez prosesini ləngidir E) vegetasiya dövrünü qısaldır 318. Nitratların zülalların tərkibinə qoşulma sürəti nədən asılıdır? A) nitroreduktaza fermentinin fəallığından B) fosfataza fermentinin fəallığından C) işığın, temperaturun, nəmliyin artmasından D) itritrekutaza fermentinin fəallığından E) işığın, temperaturun, mənliyin azalmasından 319. Bir sıra hirbisidlərin istifadəsi və torpaqda molibden defisiti nəyə səbəb olur? A) nitratların toplanmasına B) zülali komplekslərin yaranmasına C) nitratların azalmasına D) ammonyakın yaranma sürətinin artmasına E) azot saxlayan maddələrin parçalanmasına 320. Bir dəfəyə nə qədər nitratlar qəbul edildikdə orqanizmdə kəskin zəhərlənmə törədər? A)1...4 qr B) 2...6 qr C) 4...8 qr D) 1...5 qr E) 8...10 qr 321. Bir dəfəyə nitratların qəbul dozası hansı həddə olduqda ğlümlə nəticələnə bilər (qr-la)? A) 8...14 B) 6...12 C) 5...14 D) 0...14 E) 5...17 322. Nitratların toksiki təsiri....katalizatorluğu hesabına nitritlərə çevrilməsidir. Nöqtələrin yerində duran ifadəni seçin: A) həzm traktının mikroflorası, toxuma fermentləri B) həzm traktının mikroflorası, HbFe+ hemoqlobin C) toxuma fermentləri, mədə şirəsi D) toxuma fermentləri, ağız boşluğu fermentləri E) nazik bağırsağın mikroflorası, toxuma fermentləri 323. Orqanizmdə əmələ gələn nitritlər sonda bağırsaqdan sorularaq qana keçir. Qanda nə baş verir? A) ikivalentli dəmir hemoqlobini oksidləşdirir B) üçvalentli dəmir hemoqlobini oksidləşdirir C) methemoqlobini hemoqlobinə oksidləşdirir D) nitrozoaminləri əmələ gətirirlər E)eritrositlərin miqdarını azaldar 324. HbFe2++ +14H+→3HbFe3++2NH3+4H2O tənliyində hansI rolu oynayır? A) oksiudləşdirici B) qruplaşdırma C) əvəzetmə D) reduksiyaetmə E) hidrolitik 325. Dolayısı yolla hemoqlobinin oksidləşməsində əvvəlcə nitritlər oksidləşir. Bu zaman nitrat ionu ilə yanaşı ikinci mərhələ oksidləşmə üçün mühüm olan hansı maddə əmələ gəlir? B) ammonyak C) natrium nitrat D) kalium nitrat E) hidrogen sulfid 326. Normal fizioloji durumda orqanizmdə nə qədər methemoqlobun əmələ gəlir (5-lə)? A) 2
B) 4 C) 8
D) 10 E) 6
327. Qanda nə qədər methemoqlobinin toplanması insan həyat üçün təhlükəli sayılır? A) 20% və daha çox B) 40% və daha çox C) 30% və daha çox D) 10% və daha çox E) 15% və daha çox 328. Qanda methemoqlobinin miqdarı neçə faizi aşanda ölümlə nəticələnir? A) 50
B) 20 C) 40
D) 30 E) 60
A) aminlərin və amidlərin nitrozalaşması B) amidlərin və zülalların nitrozalaşması C) amidlərin və ammonyakın nitrozalaşması D) aminlərin və ammonyakın nitrozalaşması E) metqlobulinin miqdarının artması
A) bitki məhsulları B) içməli su C) ət və ət məhsulları D) süd və süd məhsulları E) meyvlər 331. Hansı texnoloji əməliyyatlarda nitratların miqdarı 5...20% azlır? A) yuma, təmizləmə və islatma B) doğrama və pörtmə C) yoxlama və yuma D) təmizləmə və pörtmə E) doğrama və bişirmə 332. Hansı texnoloji əməliyyatda nitratların miqdarı – 80% azalır? A) bişirmədə B) suda islatmada C) təmizləmədə D) pörtmədə E) dondurmada
A) azot turşusu ilə ikinci aminlərin qarşılıqlı təsirindən B) azot turşusu ilə ammonyakın qarşılıqlı təsirindən C) azot turşusu alkillərin qarşılıqlı təsirindən D) azot turşusu ilə hidrogen peroksidin qarşılıqlı təsirindən E) azot turşusu ilə alirillərinqarşılıqlı təsirindən 334. Radikalların təbiətindən asılı olaraq əmələ gələn müxtəlif nitrozoaminlərin nə qədəri konserogen, mutagen və teratogen təsir göstərir? A) 80%-i B) 90%-i C) 70%-i D) 40%-i E) 50%-i 335.Gəmiricilər, kif göbələkləri, kəsəyənlər, quşlar və s. hər il dünya qida ehtiyyatlarının nə qədərini yeyirlər və yaxud zədələyirlər ? A) yarısını B) dörddə birin C) cuzi hissəsini D) üçdə birin E) beşdə birini 336. Dünyada tətbiq edilən ilk sintetik pestisid preparati hansıdır ? A) DDT
B) bayteks C) heksoxloran D) DDBF E) siodrin 337. Pestisidlərin insan orqanizmi üçün mürəkkəb problemi nədir ? A) genetik təhlükəlik B) toksiki təhlükəlik C) bioloji təhlükəlik D) fizioloji pozqunluq E) biokimyəvi pozqunluq 338. Pestisidlər qida məhsullarında nə qədər yığıldıqda orqanizm üçün xroniki zəhərlənmələr verə bilər ? A) izafi miqdarda B) sezilən miqdarda C) orta dərəcədə D) orta həddə yaxın E) cuzi miqdarda 339. Pestisidlərdən ən böyük təhlükə hansı təhlükədir ? A) sensibilizator və allergen B) sensibilizator və toksikilik C) sensibilizator və mutagen D) allergen və mutagen E) allergen və toksiki 340. Gənələri tələf etmək üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) akarisidlər B) herbisidlər C) bakterisidlər D) algisidlər E) fungisidlər 341. Alaq otlarını tələf etmək üçün istifadə edilən pestisidlər necə adlanır? A) herbisidlər B) algisidlər C) arborisidlər D) akarisidlər E) atraktontlar 342. Zərərli gəmiriciləri tələf etmək üçün işlədilən pestisindlər necə adlanır? A) insektisidlər B) akarisidlər C) herbisidlər D) algisidlər E) limasidlər 343. Yosunları və su mənbələrindəki digər bitkiləri məhv etmək üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) alqisidlər B) herbisidlər C) limasidlər D) insektisidlər E) antihelminlər 344. Müxtəlif yumşaq bədənliləri – molyuskaları, o cümlədən qarınayaqlıları məhv etmək üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır ? A) limasidlər B) antihelminlər C) atraktantlar D) alqisidlər E) funqisidlər 345. Heyvanlarda olan parazit qurdlarla mübarizə aparmaq üçün işlədilən pestisidlər necə adlanır? A) antihelminlər B) antirezistentlər C) arborisidlər D) zoosidlər E) larvisidlər 346. Xoşagəlməyən ağac və kolları tələf etmək üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) arborisidlər B) afisidlər C) desikantlar D) larvisidlər E) ovisidlər 347. Həşaratları cəlb edən maddələrin ümumi adı necədir? A) atraktantlar B) antirezistentlər C) antiseptiklər D) antihelminlər E) nematosidlər 348. Mənələrlə mübarizə aparmaq üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) afisidlər B) desikautlar C) defeliantlar D) ovisidlər E) lavrisidlər 349. Bitkiləri qurutmaq üçün istifadə olunan pestisidlər necə adlanır? A) desikantlar B) defoliantlar C) renellentlər D) sinergisidlər E) larvisidlər 350. Bitkilərin yarpaqlarını tökmək üçün istifadə edilən pestisidlər necə adlanır? A) defoliantlar B) desikantlar C) renellentlər D) akarsidlər E) ovisidlər 351. Gəmiricilərlə mübarizə aparmaq üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) zoosidlər B) ovisidlər C) akarsidlər D) larvisidlər E) sinerqisidlər 352. Zərərli həşaratları tələf etmək üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) insektisidlər B) akarsidlər C) ovisidlər D) herbisidlər E) larvisidlər 353. Həşaratların süfrə və tırtıllarını məhv etmək üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) larvisidlər B) herbisidlər C) akarsidlər D) ovisidlər E) insektisidlər 354. Yumuru qurdları – nematoidləri məhv etmək üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) nematosidlər B) insektisidlər C) sinerqisidlər D) ovisidlər E) larvisidlər 355. Həşəratların yumurtalarını məhv etmək üçün istifadə edilən kimyəvi preparatlar necə adlanır? A) ovisidlər B) sinerisidlər C) akarsidlər D) zoosidlər E) afisidlər 356. Həşəratları qorxudub qovmaq üçün tətbiq edilən pestisidlər necə adlanır? A) renellentlər B) foliantlar C) desikantlar D) atraktantlar E) defoliantlar 357. İnsektisidlərin təsirini gücləndirən əlavələr necə adlanır? A) sinergisidlər B) afisidlər C) ovisidlər D) zoosidlər E) seneriiisidlər 358. Bitkilərin göbələk xəstəliklərinə qarşı istifadə edilən maddələr: A) fungisidlər B) hemetosidlər C) sinersidlər D) ovisidlər E) afisidlər 359. Kənd təsərrüfatı məhsullarının müdafiəsi üçün ən çox istifadə edilən pestisidlər hansılardır? A) insektisidlər, fungisidlər və herbisidlər B) insektisidlər, fungisidlər və ovisidlər C) insektisidlər, fungisidlər və afisidlər D) insektisidlər, herbisidlər və ovisidlər E) insektisidlər, herbisidlər və zoosidlər 360. Maddə (kimyəvi preparat) dəridən sorulduqda alınan orta ölüm dozasının ( A) dəri-oral əmsalı B) mədə-oral əmsalı D) kumulyativlik əmsalı E) kumulyativlik toksiklik 361. Dəri-oral əmsalının hansı qiyməti daha çox təhlükəli hesab edilir? A) 300
B) 500 C) 1000
D) 800 E) 600
362. Əgər maddə dəri ilə daxil olduqda < D50 heyvanın bədən çəkisinin hər kiloqramına 600 mq, mədəyə daxil edildikdə isə 800 mq/kq təşkil edirsə onda dəri-oral əmsalı neçəyə bərabər olar? A) 0,75
B) 1,0 C) 1,5
D) 2,5 E) 0,5
363. Hansı pestisidlərin istehsalatda tətbiqi yol verilməzdir? A) gigiyenik təsnifatın 1 qrupuna uyğun olanlar B) orta dərəcəlikumulyativ olanlar C) güclü allergen xassə kəsb edənlər D) orta toksiki xassə kəsb edənlər E) yüksək mutagen xassə kəsb edənlər 364. İnsanlar pestisidlərin təqribən neçə faizini qida məhsulları vasitəsilə qəbul edir? A) 80-85; B) 85-87; C) 87-89;% D) 90-95; E) 87-90 365.Ətraf mühitin texnogen çirkllənməsi və aqrokimyəvi texnologiyanını pozuntuları nə ilə nəticələnir? A) qida məhsullarının buraxıla bilə həddən artıq çirklənməsinə B) məhsuldarlığın aşağı düşməsinə C) pestisidlərin səef normanın artmasını D) torpağın həddən çox pestisidlə çirklənməsinə E) qida məhsullarının keyfiyyətinin aşağı düşməsinə 366. Kənd təsərrüfatı heyvanlarını, quşları və binalar (otaqlar) ən çox hansı tərkibli pestisidlərlə işlənir? A) xlor və fosforlu üzvi B) xlorlu üzvi və civəli üzvi C) xlorlu üzvi və karbomin turşulu D) metalsaxlayan qeyriüzvi birləşməli E) fosforlu üzvi və üzvi metalsaxlayan 367. Emal qaydaları pozularsa quş saxlanılan yerlədə onun qalması nə qədər ola bilər? A) bir neçə ay B) bir neçə gün C) bir neçə həftə D) bir neçə saat E) ən azı altı ay 368. Xlor- və fosforüzvi pestisidlərlə emal edilmiş donuzların onların qalıqlarını hansı müddətlərdə donuzun yağında aşkarlamaq olar? A) 4....5 həftə B) 11...12 həftə C) 6...7 həftə D) 8...9 həftə E) 9....10 həftə 369. Lindan pestisid preparatı iləemal etdikdə (püskürtmə ilə) pestisid qalıqları nə qədərə və nə ilə kənarlaşır? A) 3 gündən çox, süd ilə B) 3 gündən çox, tər ilə C) 3 gündən çox, sidiklə D) 3 gündən çox, nəcislə E) 3 gündən çox, nəfəslə 370. Lindan pestisidinin qalıqları südün yağında hansı müddətdə qala bilər? A) səkkiz həftə B) on beş həftə C) on iki həftə D) doqquz həftə E) on həftə 371. 1,5...10 il müddətində hansı pestisidlər torpaqda qalırlar? A) xlorlu üzvi B) civəli üzvi C) ağır metalları saxlayan üzvi D) fosforlu üzvi E) tiokarbamin turşulu 372.Əksəriyyət xlorüzvi pestiisidlər nədə yaxşı həll olurlar? A) yağda və üzvi həlledicilərdə B) yağda və qeyri üzvi həlledicilərdə C) yağda və suda D) suda və spirtdə E) suda və səthi aktiv maddələrdə 373. DDT – insektisidi (CLC6H4)2 CHCCl3 Şvesariyalı alim Paulem Myulleron tərəfindən nə vaxt kəşf edib? A) 1939; B) 1941; C) 1945; D) 1946 ; E) 1948 374. DDT-nin kəşfi ilə əlaqələr tibbik sahədə Nobrl mükafatı alimə nə vaxt verilmişdir? A) 19348; B) 1949; C) 1950; D) 1951 ; E) 1952 375.Keçmiş Sovetlər birliyində DDT preparatından nə vaxta qədər istifadə edilib? A) 70-ci illərədək B) 80-ci illərədək C) 90-ci illərədək D) 85-ci illərədək E) 75-ci illərədək 376. Əksəriyyət ölkələr DDT-nin istifadəsinə qadağa qoymuşdur. Lakin bəzi ölkələr hələ də bundan istifadə edir.Ölkələri göstərin? A) Avstraliya, Hindistan, Çin B) Avstraliya, Çin, İndoneziya C) Hindistan, Madaqaskar, Sloveniya D) Sloveniya, Avstraliya, Hindistan E) Çexiya, Çin, Malaziya 377. DDT preparatı ən böyük nəaliyyəti hansı sahədə qazanmışdır? A) malyariya ilə mübarizədə B) gənələrlə qarşı mübarizədə C) bit və bitlərə qarşı mübarizədə D) gəmiricilərə qarşı mübarizədə E) bakteriyalara qarşı mübarizədə 378. Heksaxlortsiklohekson xlorlu üzvi pestisidinə mikroorqanizmlərin təsirindən nə baş veriri? A) tsixlobenzola çevrilir B) trixlorbutanola çevrilir C) sulfohidril qruplara çevrilir D) heksoxloorun metalitlərinə çevrilir E) ikixlorbrnzoya çevrilir 379. Fosforlu üzvi pestisidlər əsasən hansı xammalda daha dayanaqlıdır? A) sitrus meyvələrində B) tropik meyvələrdə C) yarpaqlı tərəvəzlərdə D) giləmetvələrdə E) kökümeyvəlilərdə 380. Fosforüzvi pestisidlərin uzun müddətli sitrus meyvələrində qalması səbəbi nədir? A) meyvənin qabıq yağında həll olması B) meyvənin nüvəsinə nüfuz etməsi C) meyvənin qabığının qalınlığı D) qabıq altı maddə ilə təmasda olması E) meyvələrdə albrnin olması 381. İnsan orqanizminə FÜP –n ən təhlükəli cəhəti nədir? A) genetik pozuntular törətməsi B) xroniki xəstəliklər yaratması C) yaddaş zəifləməsi törətməsi D) yuxunun pozulması törətməsi E) tənəffüs yolları xəstəliyi törətməsi 382. İstiqanlı canlılar və insan üçün kəskin təsir göstərən zəhərli maddələri və ya yüksək toksiki preparat hansı hesab edilər? A) civə üzvi pestisidlər B) xlorüzvi pestisidlər C) fosforüzvi pestisidlər D) ariloksialkilkarbon turşulu pestisidlər E) metalsaxlayan pestisidlər 383. Ariloksialkil karbon turşulu pestisidlər ən çox nə məqsədlə istifadə olunur? A) herbisidlər və bitkilərin boy tənzimləyicisi kimi B) herbisidlər və akarsidlər kimi C) bitkilərin boy tənzi ləyicisi və defolantlar kimi D) bitkilərin boy tənzi ləyicisi və nematosidlər kimi E) herbisidlər və nematosidlər kimi 384. AAKT – pestisidləri suyun keyfiyyətinə pis təsir edir. Beləki onun tamını və iyini zəiflədir. Səbəb nədir? A) fenolların olması B) aminlərin olması C) efirlərin olması D) turşunun olması E) metalların olması 385. Xlorüzvi birləşməli pestisidlər əsasən meyvə və tərəvəzlərin hansı hissəsində toplanır? A) qabığında B) qabığın altında C) nüvədə D) vakuolada E) hüceyrələr arasında 386. Fosforlu üzvi birləşməli əsasən meyvə və tərəvəzlərin hansı hissəsində toplanır? A) qabığın üst qatında B) qabığın alt qatında C) toxumalarda D) hüceyrə şirəsində E) hüceyrələrarası boşluqda 387. Pestisidlərlə çirklənmiş qida xammallarının sənaye emalında onların təmizlənməsi ilkin mərhələsi hansı maddələrin köməyilə aparılır? A) su, qələvi məhlulu və səthi aktiv maddələr B) su, duz məhlulu və səthi aktiv maddələr C) su, soda məhlulu və üzvi turşular D) qələvi məhlulu, səthi aktiv maddələr, turşular E) səthi aktiv maddələr, soda məhlulu və spirtlər 388. Qida xammalında lipofil xassəli pestisidlə olduqda onları təmizləmək üçün nədən istfadə edilir? A) detergentlərdən, sodadan, spirtdən B) sudan, sodadan, qələvidən C) detergentlərdən, sodadan, qələvidən D) spirtdən, sudan, qələvidən E) detergentlərdən, turşudan, sudan 389. Düşməni (ziyanvericini) öldürürəm mənası verən beynəlxalq aləmdə qəbul edilmiş söz necə adlanır? A) pestisid B) akarsid C) herbisid D) ovisid E) bakteriosid 390. Dənli bitkilər pestisidlərlə buraxıla bilən həddən çox toplandıqda emal zamanı emal məhsulunun hansı hissəsində daha çox qalır? A) kəpəklə B) II-növ xırdalanmış unda C) əla növ xırdalanmış unda D) I-növ xırdalanmış unda E) bütün hissələrdə 391. Pestisidlərlə buraxıla bilən miqdardan çox çirklənmiş dənli bitkilərin emalından sonra ən az miqdarda hansı hissədə rast gəlinir? A) çox narın xırdalanmış unda B) girdə xırdalanmış unda C) qabıqdan ibarət olan kəpəkdə D) hamsında bərabər paylanır E) qara sortlu unda 392. Çirklənmiş əti bişirərkən pestisidlərin qalıq miqdarı necə azalır (itir)? A) həlimə keçməklə B) buxarlanmaqla C) parçalanmaqla D) digər maddəllərə çevrilməklə E) dəyişilmir 393. Pestisidlərlə çirklənmiş saxlanan qida məhsullarında pestisidlərin qalıq miqdarının destruksiya sürətin artmasaına hansı amillər təsir edir? A) məhsulun nəmliyinin artması, temperatur və saxlama müddətinin artması B) mühitin nəmlik və temperaturunun artması, saxlama müddətinin uzanması C) mühitin nəmlik və temperaturunun azalması və saxlanma müddətinin artması D) məhsulun nəmliyin azalması, temperatur və dəvamiyyətin artması E) məhsulun pH-n dəyişməsi və saxlanma müddətinin uzadılması 394. Hansi yeni pestisid preparatlarından kənd təsərrüfatında istifadə oluna bilər? A) toksikoloji-gigyenik ekspertizadan keçmiş istehlakçının təlimat vərəqəsi təqdim edilmiş B) istehlakçının təlimat vərəqəsi təqdim edilmiş C) yüksək toksiki təsir göstərməyən D) xüsusi sertifikat almış E) mutagen xassə göstərməyən 395. Dəyərli flora və faunaya xələl gətirmədən kənd təsərrüfati məhsullarının ziyanvericilərini məhv etməsi pestisidin hanası göstəricisidir? A) istehsalat səmərəliliyi B) istehlak səmərəliliyi C) iqtisadi səmərəliliyi D) keyfiyyət səmərəliliyi E) səviyyə səmərəliliyi 396. İnsan orqanizminə və istiqanlı canlılara az təsirə malik olan az toksiki pestisidlər tətbiqinə üstünlük verirlər. Bu zaman hansı alıq təşkil edir? A) toxumları dərmanlayan və zoosidlər B) zoosidlər və herbisidlər C) toxum dərmanları və bakteriosidlər D) zoosidlər və antiseptiklər E) zoosidlər və defolfantlar 397. Hansı müddətə dayanaqlı olub, qeyri toksiki komponentlərə parçalanmayan yeni pestisidlərin tətbiqi yol verilməzdir? A) 1 ildən gec B) 1,5 ildən gec C) 3 ildən gec D) 2 ildən gec E) 2,5 ildən gec 398. Yeni pestisidlərin tədqiiqinin ən başlıca bölümü hanası hesab edilir? A) qida məhsullarının çirklənməsinin faktiki səviyyəsinin və xarakterinin öyrənilməsi B) qida məhsullarının çirklənməsininaradan qaldırılması yolları C) yeni pestisidlərin eyni tərkibdən olan işlədilmiş pestiiiiiisidlərlə müqayisəsi D) pestisidlərin qida məhsullarında toplanma səviyyəsinin araşdıırılması E) qida məhsullarının çirklənməsinin planlaşdırılan miqdarının öyrənilməsi 399. Bütün növ qida xammalı və məhsullarında SQ və N-a uyğun olaraq hansı pestisidlər nəzarətdə saxlanılır? A) heksoxlortsikloheksan, DDT-nin metabolitləri B) heksoxlortsikloheksan, DDT-nin əsasları C) heksoxlortsikloheksan, DDT-nin törəmələri D) DDT-nin metabolitləri, heksofosforsiklopentan E) DDT-nin metabolitləri, tetrofosforsiklopentan 400. SQ və N-na əsasən olaraq 2,4-D turşusu, onun duzları və efirləri hansı məhsulda nəzarətdə saxlanılır? A) balıq və balıq məhsullarında B) süd və süd məhsullarında C) quş əti və onun məhsullarında D) yumurta və yumurta məhsullarında E) ət və ət məhsullarında 401. Hansı məhsullarda DDT-nin metabolitləri, heksoxlortsikloheksan, 2,4 D turşusu, onun duzları və efirlərindən əlavə civəli üzvi pestisidlər də yoxlanılır və nəzarətdə saxlanılır? A) buğda və onun məhsulları B) soya və onun məhsulları C) paxlalılar və onların məhsulları D) bitki yağları E) kolbasa məmulatları 402. DDT-nin metabolitləri, heksoxlortsikloheksan, 2,4 D turşusu və civəliüzvi pestisidlərdən əlavə digər pestisidlər, o cümlədən fumiqantlarda nəyə əsasən yoxlanılır? A) istehsalçının təqdim etdiyi məlumata əsasən B) istehsal müəssisəsinin təqdimatına əsasən C) istehlakçıların məlumatlarına əsasən D) statistiki məlumatlara əsasən E) nazirliyin təqdimatına əsasən 403. Səpindən qabaq toxumların emalı və torpağın fumiqasiyası üçün hansı qrup pestisidlər tətbiq edilir? A) xlorüzvi pestisidlər B) tərkibində metalsaxlayan pestisidlər C) fosfor üzvi pestisidlər D) civə üzvi pestisidlər E) alkolloid tərkibli pestisidlər 404. Xlorüzvi pestisidlərlə çirklənmiş meyvə və giləmeyvələrdən şirə və şərab hazırlamağa icazə verilir. Nə üçün? A) pestisid qalıqları əzintidə və süzgəcdə qalır B) pestisid qalıqları istidən parçalanır C) qızdırma və qıcqırtmada zərərsizləşir D) təmiz məhsulla kupaj edildiyinə görə E) ferment preparatlarına ilə emalına görə 405. XÜP-lə normadan çox çirklənmiş məhsullarin emalindan alinan tullanti necə istifadə olunur? A) texniki məqsədlər üçün B) mal-qaranın yemlənməsində C) pektin və jelatin istehsalında D) yem unun hazırlanmasında E) quşların yemlənməsində 406.O, hansı FÜP – ki , onun çirklənmiş qida xammalı bütün hallarda qabıqdan təmizlənməlidir? A) fozalon; B) abat; C) amifos; D) bayteks; E) bazudik 407. Metafos, xlorofos, tiafos kimi pestisidlərlə buraxıla bilən həddən çox çirklənmiş kələm və digər tərəvəzlərdən hansı konservləşdirilmiş məhsullar istehsal etmək olmaz? A) sorala və marinadlar B)viniqretlər C) qəlyanaltı konservlər D) təbii şirələr E) tərəvəz salatları 408. Metafos, xlorofos, tiafos kimi pestisidlərlə buraxıla bilən normadan çox tərəvəzlərdən pH < 4,2 tərkibli hansı konservlər hazırlanmasına qadağa qoyulub? A) turş mühitdə uzun müddət qalır B) yüksək olmayan temperaturda emal edilir C) süd turşusu ilə dayanaqlı birləşmə verir D) turş mühitdə dəyişmədən qalır E) heç birinə 409. FÜP sitrus meyvələrin qabığında böyük miqdarda toplanır, buna səbəb nədir? A) qabığın yağlı olmasıdır B) qabıqda ətirli maddələr olmasıdır C) qabığın qalın olmasıdır D) qabığın pis keçiriciliyidir E) qabıqda altı maqdəənin təsiri 410. FÜP-lə normadan 3-4 dəfə çox çirklənmiş ətdə necə istifadə etmək olar? A)bişirilmiş kolbasada B) soyuq hisə verilmiş kolbasada C) yarım hisə verilmiş kolbasada D) sardelka istehsalında E) sosiska istehsalında 411.Ditiokarbomat tərkibli pestisidlərdən hansı qabığı keçib toxumalarda yayılır? A) sevin; B) sineb; C) polikarbasin; D) kuparsin E) pirolan 412. Ditiokarbomatlardan sineb, polikarbosinlə çirklənmiş məhsullar 1000C-də 15 dəq emaldan sonra 21-67% parçalanır. Daha 30 dəqiqə emalı davam etdirsək onlar neçə % parçalana bilər? A) 7-12; B) 8-12; C) 10-13; D) 13-15; E) 9-11 413. Qida xammalı və məhsullarının yad maddələrlə çirklənməsi birbaşa hansı amildən asılıdır? A) ətraf mühitin çirklənmə dərəcəsindən B) ksenobiotiklərin istifadə dərəcəsindən C) ətraf mühitin metereoloji şəraitindən D) kimyəvi preparatların istifadə yollarından E) aqrotexniki və emal texnologiyasından 414. Nə qədər kimyəvi maddə ətraf mühit üçün potensial təhlükəli qəbul edilmişdir? A) dörd milyona yaxın B) beş milyona yaxın C) dörd milyon yarıma yaxın D) alyı yarıma yaxın E) altı milyona yaxın 415. Potensial təhlükəli kimyəvi maddələrdən nə qədəri uzunmüddətli toksiki və mutagen təsir potensialına malikdir? A) 180 min; B) 200 min; C) 250 min; D) 300 min; E) 320 min 416. Hal-hazırda insan orqanizmi üçün nə qədər xüsusi təhlükəli olan kimyəvi maddələr istehsal edirlər və istifadə olunur? A) 40 min; B) 45 min; C) 60 min; D) 55 min; E) 50 min 417. Ksenobiotiklərin ətraf mühitə düşməsinin əsas səbəbi nədir? A) insanın antropogün fəaliyyəti B) ziyanvericilərlə mübarizə tədbirləri C) kimyəvi preperatların natamam tədqiqi D) kənd təsərrüfatı işçilərinin qeyri peşəkarlığı E) insanların az maarifləndirilməsi 418. Toksiki kimyəvi maddələr düşdüyü yerdən müxtəlif istiqamətlərdə 100 km-lə yayıla bilir. Bu necə baş verir? A) atmosfer və su axını ilə B) küləyin vasitəsilə C) buxarlanaraq yaxış ilə D) həşəratlarla miqrasiya ilə E) hava cərəyanı ilə 419. Ksenobiotiklər insan orqanizminə hansı yolla daxil olur? A) qida zənciri ilə B) tənəffüs yolu ilə C) su vasitəsi ilə D) dolayısı yolla E) süd vasitəsilə 420. Çox da böyük olmayan miqdarda arsenli üzvi birləşmələrdən hansı məqsədlə istifadə edilir? A) cücələrin, donuzların və dovşanların inkişafı B) cücələrin, donuzların və davarların inkişafı C) cücələrin, donuzların iri mal-qaranın inkişafı D) cücələrin, davarların və dovşanların inkişafı E) donuzların, mal-qaranın və quşların inkişafı 421.Arsen turşusu törəmələri heyvani yemlərə hansı dozada (yemin çəkisinə görə) istifadə edilir? A) 50-350 mq/kq; B) 100-140 mq/kq; C) 200-550 mq/kq; D) 150-450 mq/kq; E) 100-450 mq/kq 422. Arsen qalıqlarında toxumanın təmizlənməsi üçün kəsim öncəsi nəyə rəayət olunmalıdır? A) preparatın beç günlük dayandırılması B) preparatın həftəlik dayandırılması C) preparatın aylıq dayandırılması D) preparatın on günlük dayandırılması E) preparatın yarı aylıqgünlük dayandırılması 423. Arsen qalıqları heyvanların hansı orqanlarında daha uzun müddət qalır? A) qara ciyərdə B) böyrəklərdə C) əzələ toxumalarında D) piy toxumasında E) ağ ciyərdə 424. Arsendən istifadənin insan üçün təhlükəli olması nə vaxt aşkar edilmişdir? A) hələ də aşkarlanmayıb B) keçən əsrin 80-ci illərində C) keçən əsrin 90-ci illərində D) bu əsrin ilk illərində E) bu əsrin ikinci illiyində 425. Mis birləşmələri yemlərə əlavə kimi hansı formada istifadə edilir? A) mis sulfat B) mis nitrat C) misfosfat D) təmiz mis E) balıq yağı qarışığı ilə 426. Mis birləşmələri hansı heyvanların yeminə əlavə kimi qatılır? A) buzovların, çoşkaların, qoyunların və quşların B) buzovların, donuzların, camışların və quşların C) buzovların,iribuynuzlu malların, dovşanların və atların D) çoşkaların, qoyunların, cücələrin və dovşanların E) donuzların, cücələrin, danaların və qoyunların 427.Mis hansı canlılara bakteriosid təsir göstərir? A) enterokokilərə B) kif göbələklərinə C) yosunlara D) amyöblərə E) faqlara 428. Qeyriorqanik biokatalizatorların böyrəklərdən süzülməsi hansı hallarda dayanır? A) zülallarla əlaqəli olanda B)lipidlərlə təmasda olanda C) karbohidratlarla əlaqədə olduqda D) lipoidlərlə təmasda olanda E) üzvi turşularla əlaqədə olduqda 429. Hansı maddələrin qalıqlarının (qeyri üzvi biokatalizatorların) qalıq miqdarının qiymətləndirilməsinə xüsusi diqqət yetirməlidir? A) müəyyən orqan və ya toxumalarda yığılan B) bağırsaqlarda pis sorulan C) qara ciyərdə parçalanmayan D) böyrəklərdən süzülərək ayrılmayan E) əzələ toxumasında daha çox toplanan 430. İnsanların sağlamlığının qorunması mövqeyindən kimyəvi maddələrə münasibət necə olmalıdır? A) hər bir kimyəvi maddə fərdi qiymətləndirilməlidir B) kimyəvi maddələrə kompleks halında yanaşılmalıdır C) onların fiiziki-kimyəvi xassələri əsas götürülməlidir D) onların formakoloji qiymətləndirilməsinə üstünlük verilməlidir E) toksikoloji-gigiyenik qiymətləndirilməsi əsas götürülməlidir 431. Biokatalizatopların hansı qiymətləndirilmələri fərdi qiymətləndirmə sayılır? A) farmokoloji, fiziki-kimyəvi, toksikoloji-gigiyenik B) farmokoloji,uçuculuq dərəcəsi, toksikoloji-gigiyenik C) fiziki-kimyəvi, mutagen təsiri, uçuculuq dərəcəsi D) fiziki-kimyəvi,letallıq səviyyəsi, farmokoloji E) mutagen təsiri, toksikoloji-gigiyenik, letallıq səviyyəsi 432. Üzvi biokatalizatorlardan hansılar daha əhəmiyyətli hesab edilir? A) sintetik estrogenlər və tireostatik preparatlar B) təbii estrogenlər və tireostatik preparatlar C) estrodiol və tireostatik preparatlar D) sintetik estrogenlər və dienstrol E) stilbestrol və qlyukoproidlər 433. Üzvi biokatalizatorlar daha necə adlanır? A) hormonlar B) bioloji fəal maddələr C) biomayalar D) sinxronizatorlar E) neyronlar 434.Təbii estrogenlər, məsələn, estrodiol və esteron və s. orqanizmdə hansı təsirlərə məruz qalır? A) dərhal hidrolizə uğrayır B) tez bir zamnda oksidləşir C) zülallarla əlaqəyə girirlər D) çətin süzülən birləşmə əmələ gətirirlər E) turşularla təmasda olurlar 435. Hansı sintetik estrogenlər stilbenlər qrupuna aid edirlər? A) dietilatilbestrol, dienestrol və heksestrol B) dietilatilbestrol, dienestrol və mestranol C) dietilatilbestrol, heksestrol və mestranol D) dienestrol, heksestrol və tiourasil E) heksestrol, tiourasil və dienestrol 436. Mübadilə proseslərində təbii estrsdiol qara ciyər və böyrəkdə daha az fəal olan hansı birləşmələrə çevrilirlər? A) estron və estriol B) estron və tiourasil C) estriol və tiourasil D) estron və mestranol E) estriol və mestranol 437. İribuynuzlu mal-qaranın yemlənməsində tətbiq edilən tiourasil törəmələri əsasən nəyə təsir edir? A) qalxanvari vəzin funksiyasına B) həzm traktının funksiyasına C) böyrəklərin funksiyasına D) bağırsaqların funksiyasına E) öd və öd yollarının funksiyasına 438. Tiourasil törəmələri tireostatik birləşmələr istifadə edildikdən sonra fəsad verdiyinə görə onun tətbiqi qadağan edilib. Fəsadı göstərin: A) toxumalarda su yığılır B) südün tərkibinə keçir C) qara ciyərə toplanıb qalır D) piy toxumasında toplanır E) orqanizmdən çətin kənarlaşdırılır 439. Estrogen təsirli birləşmələrə (biokatalizatorlara) təbii halda harada rast gəlinir? A) bitkilərdə və göbələklərdə B) bitkilərdə və su canlılarında C) bitkilərdə və balinalarda D) göbələklərdə və su canlılarında E) göbələklərdə və balinalarda 440. Bitkilərdə rast gəlinən estrogen təsirli birləşmələr necə adlanır? A) fitoestrogenlər B) mikoestrogenlər C) faunestrogenlər D) florestrogenlər E) fitoflorestrogenlər 441. Göbələklərdə rast gəlinən estrogen təsirli birləşmələr necə adlanır? A) mikoestrogenlər B) makoestrogenlər C) monoestrogenlər D) fitoestrogenlər E) fotoestrogenlər 442. Antibiotik qalıqlarının südə keçməsi çox vaxt terapevtik tədbirlərlə əlaqələndirilir. Səbəbini göstərin: A) mastit xəstəliyində B) qızdırma xəstəliyində C) qotur xəstəliyində D) davax xəstəliyində E) diareya xəstəliyində 443. Antibiotiklər heyvani yemlərin içərisinə hansı məqsədlə qatılır? A) mənimsənilməsini yaxşılaşdırmaq və boyu stimullaşdırmaq B) yemin mənimsənilməsini yüksəltmək və çəkini artırmaq C) yemin mənimsənilməsini artırmaq və profilaktik məqsədlə D) boyu stimullaşdırmaq və profilaktik məqsədlə E) boyu və çəkini stimullaşdırmaq 444. Heyvani yemlərə qatılan antibiotiklər hansı rola malikdirlər? A) biostimulyator
A) xlortetrasiklin və oksitetrasiklin B) xlortetrasiklin və basitrasin C) xlortetrasiklin və penisillin D) oksitetrasiklin və streptomisin E) oksitetrasiklin və basitrasin 446. Antibiotiklərin yemlə qatışdırılıb verilməsi heyvanlarda hansı məsələləri yaxşılaşdırır? A) azot balansını və B qrup vitaminlərin defisitini B) azot balansını və yağların nisbətini C) B qrup vitaminlərin çatışmazlığını və minerallar balansını D) zülal-lipidlər balansını E) sulukarbonlar – zülallar balansını 447. Penisillin antibiotiki orqanizmdən tamamən hansı müddətdə kənarlaşır? A) bir neçə saata B) 5-6 saata C) 6-8 saata D) on iki saata E) bir günə 448. Tetrasiklin antibiotikinin orqanizmdən çox zəif ayrılması nə ilə əlaqədardır? A) bağırsaq-qaraciyər resirkulyasiyası B) mədə-bağırsaq sorulması C) onikibarmaq bağısaqda yenidən sorulması D) bağırsaq-öd resirkulyasiyası E) onikibarmaq bağısaqda lənginməsi 449. Cücələrin yeminə qatılan hansı antibiotikdir ki, onun qalıqları nə ətdə nə də cücələrin orqanlarında rast gəlinməmişdir? A) sinkbasitrasin
450. İnsanların salmonellərlə yoluxmasının əsas mənbəyi nə hesab edilir? A) donuzlar və quşlar
A) texniki xlortetrasiklin B) biomisin C) penisillin D) sinkabasitrasin E) tetrasikli hidroxlorid 452. Etoksixinolin, butilhidroksitoluol, butilhidroksianizol heyvanı yemlərə nə məqsədlə qatılır? A) antioksidant B) antimikrobial C) antiinfeksion D) antihidratasiya E) antivirus kimi 453. Qida intoksikasiyası (toksikozlar) nə vaxt baş verir? A) qidada yalnız mikrob toksinləri olduqda B) qidada patogen mikroorqanizmlər olduqda C) qidad aerob mikroorqanizmlər olduqda D) anaerob qidada mikroorqanizmlər olduqda E) qidada ghöbələk mikroorqanizmlər olduqda 454. Qida intoksikasiyaları hansı mənşəli ola bilər? A) bakterial və göbələk
A) botulizm və stafilokk B) botulizm və fuzarioz C) botulizm və erqotizm D) stafilokk və fuzarioz E) staiflokokk və erqotizm 456. Cl.botulinium bakteriyaları təbiətdə ən çox harada toplanır? A) torpaqda, su hövzələrində, balıqların bağırsaqlarında və istiqanlı heyvanlarda
A) Cl.botulinum; B) enterokokklar; C) streptokokklar D) fusarin sportricfiella; E) stafilokokklar 458. Cl.botulinum bakteriyalar üçün optimal temperatur həddinin göstərin: A) 30-370C; B) 37-400C; C) 50-550C; D) 40-450C; E) 55-620C 459. Cl.botulinum bakteriyalar hansı temperatur intervalında inkişaf etmirlər? A) 4-50C-n aşağı; B) 7-80C-n aşağı; C) 5-60C-n aşağı; D) 6-70C-n aşağı; E) 8-90C-n aşağı; 460. Cl.botulinum bakteriyaların sporları ən çox harada toplanır? A) hüceyrələrin qurtaracağında B) hüceyrələrin vakuolasında C) hüceyrələrinqabığında D) hüceyrələrin mərkəzində E) hüceyrələrin sitoplazmasında 461.Optimal temperaturda (300C)-neçə faizli duz (NaCl) məhlulunda Cl.botulinumun inkişafı və toksin əmələgətirməni dayandırır? A) 10%-li;
A) görmənin, nitqin pozulması, əzələlərin iflici B) huşun itirilməsi, sinir sistemi pozulması C) huşun itirilməsi, əzələlərin iflici D) dilin tutulması, əzələlərin iflici E) görmənin pozulması, ürək-damar zəifliyi 463. Qızılı staflikokklar hansı qida məhsullarında yaxşı inkişaf edirlər? A) karbohidratlar və zülalla zəngin B) karbohidratlar və lipidlərlə zəngin C) karbohidratlar və nişasta ilə zəngin D) zülalla və lipidlərlə zəngin E) zülalla və nişasta ilə zəngin 464. Toksik maddələr əmələ gətirən göbələklərdə xəstələnmiş hansı qida məhsullarını yedikdə mikotoksikozlar baş verir? A) dənli bitki məmulatı
A) fuzarioz; B) anginoz; C) erqotizm; D) fusaryoz; E) allergizm 466. Alimentar-toksik allergiya xəstəliyinin törədicisi nədir? A) Fiusarium sportricfiella göbələyi B) Claviceps purpurca göbələyi C) Fusarium qraminearum göbələyi D) Clostridium bakteriyalar E) Escherichia bakteriyaları 467. Qida toksikoinfeksiyası törədən protey, perfringes, entrokokklar və basila necə bakteriyalar hesab edilir? A) şərti patogen B) adi patogen C) aerob patogen D) anaerob patogen E) fakültativ anaerob 468. İnsanların və istiqanlı heyvanların bağırsaqlarının normal mikroflorasının tərkibinə daxil olan hansı şərti patogen bakteriyalardır? A) fekal streptokokklar B) protey C) perfringes D) basila E) kolisinlər 469. Normalda xəstəlik törətməyən, ancaq insan orqanızminin zəiflədiyi müəyyən şəraitdə xəstəlik yaradan hansı mikroorqanizmlərdir? A) şərti patogen B) patogenlər C) bakteriofaqlar D) mikobakteriyalar E) kif göbələkləri 470. Qida məhsulları ilə daxil olub ən çox zəhərlənmələri hansı mikroorqanizm törədir? A) S. trephimurium B) S.enteretidis C) Salmonella D) Escherichia E) Clostridium 471. Çoxlu miqdarda (100-200qr) acı badam, ərik, şaftalı, albalı çəyirdəyi yedikdə zəhərlənmə baş verir. Səbəbini göstərin: A) amiqdalinin olması B) kapsianinin olması C) saloninin olması D) neyrotronun olması E) fazinin olması 472. Maranka və ilan balığı yedikdə zəhərlənmə baş verə bilər. Bunu törədən nədir? A) dəri vəzilərinin ifraz etdiyi selik B) Cl.botulimum bakteriyaları C) mikroorqanizmlərin toksinləri D) avtolitik pozuntuları E) sürətli fermentativ proseslər 473. Arı balından baş verən zəhərlənməyə təsir edici maddə nədir? A) neyrotron zəhəri B) qarışıq zəhərlər C) fazin zəhəri D) salonin zəhəri E) amiqdalin zəhəri 474. Lobya unu üyütmək və onu satışa buraxmaq qadağan edilmişdir. Nə üçün? A) unda fazin adlı zəhərin olması B) unda salonin adlı zəhərin olması C) unun tez xarab olması D) unda zəhərin parçalanması E) unda zəhərli maddənin intensiv paylanması 475. Qida intoksikasiyası hansı mənşəli ola bilər? A) bakterial və göbələk B) baktyerial və virus C) bakterial və maya D) bakterial və kif E) bakterial və faq 476. Bağırsaq zəhərini hansı mikroorqanizmlər yaradır? A) qızılı stafilokokklar B) Cl.batulinum bakteriyalar C) mikotoksinlər D) saprofil mikroorqanizmlər E) salmonellər 477. Salmonellalar hanmsı şəkərli parçalaya bilmir? A) laktoza və maltoza B) laktoza və mannoza C) laktoza və geikozam D) maltoza və mannozanı E) mannit və qlikoza 478. Əvvəllər salmonellarla zəhərlənmələri necə adlandırırdılar? A) zəhərlənmə B) aneorob zəhərlənmə C) fakültativ zəhərlənmə D) quşla zəhərlənmə E) gəmiricilərlə zəhərlənmə 479.Clostridium perfingebsin altı tipi (A,B,C, D,E,F) məlumdur.Bunlardan hansı tip qida toksikoinfeksiyasının əmələ gəlməsində əsas rol oynayır? A) A tipi B) F tipi C) E tipi D) B tipi E) C tipi 480. İnsan orqanizmi ilə mühit arasında hər anda mütəhərrik, dinamiki tarazlıq müəyyən olunur. Bu fikir hansı rus aliminə məxsusdur? A) Pavlov B) Seçenyev C) Timiryazev D) Parkovski E) Meçnikov 481. Azərbaycanda ətraf mühitin qorunması hansı dövlət sənədidndə öz əksinin tapmışdır? A) konstitusiyada B) ekoloji normalarda C) əmək qanunvericiliyində D) sanitar-gigiyenik tələblərdə E) İSO standartlarında 482. İstehsalat şəraitində insan üçün optimal metereoloji şərait nədən asılı olur? A) orqanizmin ümumi enerji itirməsindən və ilin fəslindən B) orqanizmin ümumi enerji itirməsindən və qida balansından C) orqanizmin ümumi enerji itirməsindən və fizioloji durumundan D) ilin fəslindən və qida balansından E) ilin fəslindən və fizioliji durumdan 483.İnsan özünün termotənzimlənmə mexanizminin sayəsində havanın əhəmiyyətli dərəcədə dəyişməsinə dözür. Məsələn o, hansı anı yüksək temperaturada belə dözmək iqtidarındadır? A) 160; B) 80; C) 70; D) 60; E) 90 484.Havanın temperaturu yüksəldikdə orqanizmin müvafiq reaksiyası necə olur? A) istilik hasiletmə azalır, dəri səthinin istilik verməsi güclənir B) istilik hasiletmə azalır, maddələr mübadiləsi yavaşıyır C) istilik hasuil etmə azalır, ifrzat güclənir D) dəri səthinin istilik verməsi güclənir, ifrazat artır E) dəri səthinin istilik verməsi güclənir, maddələr mübadiləsi yavaşıyır 485.Havanın tərkibindəki hansı qazların fizioloji əhəmiyyəti yoxdur? A) təsirsiz qazların B) ozon qazının C) karbon qazının D) arqon və helium qazının E) neon və kripton qazıının 486. Atmosferin hansı tərkib hissəsi bakteriosid xassəyə malikdir? A) ozon
C) dəm qazı D) təsirsiz qazlar qarışığı E) bakteriosid xassəsi yoxdur 487. Ozonun əsas miqdarı atmosferin nə qədər yuxarı qatında (km-lə) toplanır? A) 20-30; B) 25-35; C) 35-40; D) 50-55; E) 45-50 488. Canlı orqanizmləri qısa ultrabənövşəyi şüaların radiasiya təsirindən qoruyur : A) ozonsfera B) biosfera C) atmosfera D) florosfera E) subsfera 489. Sənaye mərkəzlirinin havasında ən çox yayılmış kimyəvi çirkləndiricilər nədir? A) kükürd, azotoksidi və karbon oksidi B) kükürd, sulfid turşusu və karbon oksidi C) kükürd, hidrogen sulfid və karbon oksidi D) azot oksidi, karbon oksidi, zəhərli qazlar E) azot oksidi, zəhərli qazlar, xlorlu birləşmələr 490. Havada karbon oksidi (CO) qatılığının miqdarı hansı həddə olduqda kəskin zəhərlənmə verir (mq/m3-la) A) 220-500; B) 250-250; C) 300-600; D) 320-600; E) 280-650
A) orqanizmin fizioloji funksiyası pozulur B) orqanizmin toxumları süstləşir C) orqanizmin müqaviməti zəifləyir D) orqanizmidə oksidləşmə prosesləri səngiyir E) hüceyrələrin qidalanma funksiyası pozulur 492.Orqanizmdə tənəffüüs fizioloji tənzimləyicisi nə hesab edilir? A) karbon qazı B) oksigen qazı C) azot qazı D) karbon və oksigen nisbəti E) digər çirkləndiricilər 493. Zülali məhsulların çürüməsi, bəzi soyuducu qurğuların nasazlığı, kanalizasiya qurğularının qəzası zamanı havada nə toplanır? A) ammonyak B) hidrogen sulfid C) akrolein D) kükürd qazı E) polisikliaromatik karbohidrogenlər 494. Yağların isti emalının parçalanma məhsulu akrolein istehsal şəraitində nəyə səbəb olur? A) allergiyalı xəstəliklərə B) göz xəstəliklərinə C) sinir pozulmasına D) baş ağrılarına E) yüngül zəhərlənmələrə 495. Havada toz hissəciklərinin hansı ölçüdə (diametrdə) olanları insan üçün qorxulu hesab edilir? A) 1mkm-dən kiçik olanlar
A) 7,0; B) 8,0; C) 10; D) 14; E) 12 497. 1 litr suda bakteriyaların (bağırsaq çöplərinin) miqdarı necə adlanır? A) koli-indeks B) koli-titr C) koli-bakter D) koli-mikrob E) bakto-indeks 498. Suda hansı mikroorqanizmlərin miqdarı 100-n artıq olmalıdır? A) patogen bakteriyaların B) bakteriya çöpləri C) anaerob mikroorqanizmlər D) saprofil mikroorqanizmlər E) parazitlıər 499. Suyun xlorlaşdırma və ozonlaşdırma üsulu ilə təmizlənməsi necə adlanır? A) kimyəvi zərərsizləşdirmə üsulu B) fiziki zərərsizləşdirmə üsulu C) fiziki- kimyəvi zərərsizləşdirmə üsulu D) kombinasiyalı zərərsizləşdirmə üsulu E) bakterioloji zərərsizləşdirmə üsulu 500. Bəzi müstəsna hallarda sanitar-epidimoloji nəzarətinin icazəsi ilə qida sənayesində suyun hansı maksimum codluğuna icazə verilir? A) 14; B) 16; C) 18; D) 15; E) 17 Yüklə 132,15 Kb. Dostları ilə paylaş:
|