Xotira va Diqqat

5-jadval
Sinaluvchilarning Shulte metodikasi bo’yicha jins tafovutlari (Styudent me’zoni)

Ko’rsatkichlar	Jinsi	№	O’rtacha qiymat	Standart og’ish	t	p
Shulte metodikasi 1 bosqich	O'gil bolalar	31	27,3226	4,74965	-,711	,480
	Qiz bolalar	29	28,2414	5,22121
Shulte metodikasi 2 bosqich	O'gil bolalar	31	28,6452	5,06326	,139	,890
	Qiz bolalar	29	28,4483	5,82842
Shulte metodikasi 3 bosqich	O'gil bolalar	31	29,5806	5,04496	,301	,764
	Qiz bolalar	29	29,1379	6,23197
Shulte metodikasi 4 bosqich	O'gil bolalar	31	29,0323	7,44528	-,401	,690
	Qiz bolalar	29	29,7241	5,72524
Shulte metodikasi 5 bosqich	O'gil bolalar	31	31,0968	7,66966	-,003	,997
	Qiz bolalar	29	31,1034	7,36471

Tadqiqot doirasida Shulte metodikasi 1 bosqich (t=-0,711; p>0,05), Shulte metodikasi 2 bosqich (t=0,139; p>0,05), Shulte metodikasi 3 bosqich (t=0,301; p>0,05), Shulte metodikasi 4 bosqich (t=-0,401; p>0,05), Shulte metodikasi 5 bosqich (t=-0.003; p>0,05) bo’yicha o’g’il bolalar va qizlar orasida ishonchli farqlar kuzatilmadi. Buning sababi diqqat ko’chuvchanlik darajasi qizlar va o’g’il bolalar orasida bir xil tarzda namoyon b’lishi deb hisoblash mumkin.

6-jadval
Sinaluvchilarning Shulte metodikasi bo’yicha yosh tafovutlari (Styudent me’zoni)

Ko’rsatkichlar	Yoshi	№	O’rtacha qiymat	Standart og’ish	t	p
Shulte metodikasi 1 bosqich	5,00	23	32,7826	3,38387	9,758	,000***
	6,00	37	24,6486	2,69996
Shulte metodikasi 2 bosqich	5,00	23	32,3043	5,25214	4,753	,000***
	6,00	37	26,2162	4,04238
Shulte metodikasi 3 bosqich	5,00	23	33,3913	5,02484	5,129	,000***
	6,00	37	26,8649	4,39167
Shulte metodikasi 4 bosqich	5,00	23	34,5217	7,64478	5,019	,000***
	6,00	37	26,1622	2,93933
Shulte metodikasi 5 bosqich	5,00	23	35,3043	8,31994	3,481	,001***
	6,00	37	28,4865	5,53083

Tadqiqot doirasida Shulte metodikasi 1 bosqich (t=9,758; p<0,001), Shulte metodikasi 2 bosqich (t=4,753; p<0,001), Shulte metodikasi 3 bosqich (t=5,129; p<0,001), Shulte metodikasi 4 bosqich (t=5,019; p<0,001), Shulte metodikasi 5 bosqich (t=3,481; p<0,001) bo’yicha 5 yoshli va 6 yoshli bolalar orasida ishonchli farqlar kuzatildi. 6 yoshli bolalarga nisbatan 5 yoshli bolalarning diqqat ko’chuvchanlik darajasi yuqori. Buning sababi 6 yoshli bolalarga nisbatan 5 yoshli bolalar juda serharakat, bir faoliyatdan ikkinchi bir faoliyatga o’tishlari tez bo’ladi.

4-rasm. Sinaluvchilarning shulte metodikasi bo’yicha yosh tafovutlari (student me’zoni)
7-jadval
Shulte metodikasi bosqichlari o’rtasidagi bog’liqlik bo’yicha natijalar (Pirsin mezoni bo’yicha)

	Shulte metodikasi 1 bosqich	Shulte metodikasi 2 bosqich	Shulte metodikasi 3 bosqich	Shulte metodikasi 4 bosqich	Shulte metodikasi 5 bosqich
Shulte metodikasi 1 bosqich	1	,610^**	,577^**	,663^**	,390^**
		,000	,000	,000	,002
		60	60	60	60
Shulte metodikasi 2 bosqich		1	,490^**	,601^**	,572^**
			,000	,000	,000
			60	60	60
Shulte metodikasi 3 bosqich			1	,637^**	,497^**
				,000	,000
				60	60
Shulte metodikasi 4 bosqich				1	,682^**
					,000
					60
Shulte metodikasi 5 bosqich					1

Metodikaning bosqichlarini normal taqsimlanish qonuniga mosligini tekshirgan holda normal taqsimlanish qonuniga mos kelgan shkalalarni Pirsin mezoni yordamida o’zaro bog’liq yoki bog’liq emasligini aniqladik. Natijalar tahliliga ko’ra, 1-bosqich va 2-bosqich (r=,610; p<0,01), 1-bosqich va 3-bosqich (r=,577; p<0,01) 1-bosqich va 4-bosqich (r=,663; p<0,01), 1-bosqich va 5-bosqich (r=,390; p<0,01), 2-bosqich va 3-bosqich (r=,490; p<0,01), 2-bosqich va 4-bosqich (r=,601; p<0,01), 2-bosqich va 5-bosqich (r=,572; p<0,01), 3-bosqich va 4-bosqich (r=,637; p<0,01), 3-bosqich va 5-bosqich (r=,497; p<0,01), 3-bosqich va 5-bosqich (r=,682; p<0,01) orasida bog’liqlik kuzatildi. Bog’liqlik kuzatilganligining sababi metodikaning birinchi bosqichida yaxshi natija qayd etilsa, oxirgi bosqichida ham shu ijobiy natija saqlanadi. Bundan kelib chiqadiki, birinchi bosqichda qanday natija kuzatilsa, oxirgi bosqichda ham shu natija kuzatiladi.

Xulosa
Xotira mavzusida xulosam shundan iboratki. Takrorlash va material bilan ishlashga ko’proq vaqt ajrating. Minimal darajada takrorlash bilan murakkab materialni tez o’qish (yuzaki ko’z yugurtirish) uning xotirada qolishiga yordam bermaydi. Materialni takrorlab, uni tanqidiy anglash katta foyda keltiradi. Faol mashq qilish (yodlash) lozim. 1)Materialni eslab qolish uchun uni o’zingizga qulay qilib tashkil eting. Keyin ularning mazmunini yaxshi eslab qolish uchun mantlarni konspekt qilib, ma’ruzalarni o’z so’zlaringiz bilan yozib oling. Axbarotning ongsiz ravishda takrorlashdan ma’no yo’q. YAxshisi assotsiativ (bog’lanishli) aloqalarni o’rnatib, ma’lumotlarni tartibga solish, yangi materialni siz o’zingiz bilgan va boshingizdan o’tkazgan narsalar bilan solishtiring hamda o’z fikringiz bilan qayta hikoya qilib bering. Bularsiz siz noqulay vaziyatga tushib qolishingiz va agar savol siz rejalashtirmagan shaklda berilgan paytda ushbu savolni tushunmay qolishingiz mumkin. Gaplarni eslab qolishning mufassal guruhini tashkil etishning ko’proq tasavvurlariga ega bo’ling. 2)Notanish tushunchalarni yodda saqlab qolish uchun mnemoik (esga olishni osonlashtiradigan) uslublardan foydalaning, notanish so’zlarni tayan-so’zlar bilan bog’lang. Nomlanishlarni obrazli tasavvur qilish uchun vaziyatlarni o’ylab toping. Ma’lumotlarni akronimlarga ajratib chiqing. • Assotsiativ (bog’lanishli) aloqalar orqali xotirada axbarotni yangilab turing. • Hayolan eslab qolish ro’y bergan vaziyat va kayfiyatni o’zingizda tasavvur qiling. Hayolan usha joylarga qaytib boring. Har bir aytmoqchi bo’lgan fikringiz ketma-ketligi avvalgisining ortidan kelishi uchun qulay tarzda vaziyatlarni yodga oling. • Voqealar yaxshi yodda saqlanib turganida hamda siz ularni esdan chiqib qolishi darajasiga etkazmasdan esga olishga harakat qiling. • Turli xil ma’lumotlarning aralashib ketish ehtimolini minimum darajaga keltiring. Bir vaqtning o’zida bir-biriga o’xshash mavzularni, masalan ispan va fransuz tillarini birgalikda o’rganmang, chunki biri ikkinchisiga halaqit qiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.G’oziev E.G. Umumiy psixologiya. Toshkent. 2002.1-2 kitob.
2.A.X.Югай, Н.А.Мираширова “Общая психология” – Tашкент 2014.
3.Дружинина В.. “Психология “. Учебник. “Питер”, 2003.
4.Болотова А.К., Макарова И.В. Прикладная психология: учебник для вузов. –М., Аспект Пресс, 2002. – 383с.
5. Югай A.X., Mираширова Н.A. “Oбщaя психология” – Taшкент 2014 г. С.-163-178.
6. N. S. Safayev N.A. Mirashirova “Umumiy psixologiya nazariyasi va amaliyoti“TDPU, 2013 y, B.64-75.
7.D G. Myers “Psychology” Hope College Holland, Michigan 2010 y. p.-412-421.