Xxxix fəsil Təbiətşünaslıq elmləri Ümumi hissə a Təbiətşünaslıq təhsilinin əhəmiyyəti

İstiqamət: Canlı aləm

Biol.XI.5. Şagird orqanizmlərin çoxalma və fərdi inkişaf formalarını xarakterizə edə bilər.

Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

• 
  Hüceyrədə baş verən matris sintezi reaksiyalarını nümayiş etdirmək üçün sadə modellər yaradırsa, onların əhəmiyyəti barədə mülahizə yürüdürsə;
  
• 
  Sxematik modeldən istifadə edir/tərtib edir və mitozun sonrakı nəsildə kariotipinin daimiliyinin qorunub-saxlanmasında rolu barədə mülahizə yürüdürsə;
  
• 
  Cinsiyyətli və cinsiyyətsiz çoxalma formalarını bir-biri ilə müqayisə edir və hər biri zamanı irsiyyət üçün genetik materialın özünəməxsusluğu barədə mülahizə yürüdürsə;
  
• 
  Meyozun sxematik modelindən istifadə edir/tərtib edirsə və xromosomların və onların sahələrinin bölünməsinin genetik dəyişiklikləri ilə əlaqələndirirsə;
  
• 
  İşıq mikroskopu (yaxud elektron formatında) ilə hüceyrələrin bölünməsi prosesini müşahidə edir və mitozun hər bir fazasını tanıyırsa;
  
• 
  DNT kodunu müzakirə edir və geni DNT-nin konkret zülalının sintezinin müəyyənləşdirdiyi sahə kimi xarakterizə edirsə;
  
• 
  Mayalanma prosesini təsvir edir, sadə ümumiləşdirilmiş sxem tərtib edirsə. Həyati silsilədən meyoz və ya mayalanmanın çıxarılması nəticəsi ilə əlaqədar suallar qoyur və müvafiq informasiya toplayırsa;
  
• 
  Meyoz və mayalanmanın son nəticələrini (genetik materialın yarı bölünməsi/ bütövləşdirilməsi) müqayisə edir və onların bioloji rolu barədə mülahizə yürüdürsə;
  
• 
  Çiçəkli bitkilərdə tozlanmanı təsvir edir və mərhələləri müxtəlif təsviredici vasitələrlə təqdim edirsə (məs., sxem, şəkil yaxud kollaj);
  
• 
  Müşahidələr əsasında heyvanın embrionik inkişafının ilkin mərhələləri barədə mülahizə yürüdürsə (məs., ziqot, blastomerlər, blastula, qastrula);
  
• 
  Tədqiqatlar planlaşdırır və bitkilərdə (nəsillərin dəyişməsi) və heyvanlarda (birbaşa olmayan və birbaşa inkişaf) həyati silsiləni yazılı surətdə təsvir edirsə;
  
• 
  Orqanizmin həyati silsiləsini (tam və qeyri-tam çevrilmə) özünəməxsusluqları barədə informasiya toplayır və onların uyğunluq əhəmiyyəti barədə mülahizə yürüdürsə. Nəticələri müxtəlif təsviredici vasitələrlə (diaqram, cədvəl, sxem, şəkil və ya kollaj) təqdim edirsə.