Yazar: Ömer Tecimer
Yüklə 62,91 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sinemada kah ramanın yolculuğu nereden başlıyor Bugün bu yolculuk nereye vardı Bütün filmler aynı öyküleri mi anlatıyor
- Sizin kahramanınız kim Neo mu Amelié mi Onun gerçek yolculuğunu öğrenebilirsiniz.
|
Kitap adı: sinema: modern mitoloji Yazar: Ömer Tecimer Yayıma hazırlayan: Deniz Vural Editörler: Arzu Taşçıoğlu, D. Fatma Türe, H. Budak Akalın Dizi: İnceleme ve Araştırma 2 ISBN: 975-8723-11-1 Boyut: 15 X 21,5 cm Ciltli Sayfa: 432 Fiyat: 25 YTL plan b yayınları
Birinci bölümde, sinemaya farklı bir şekilde bakmamızı sağlayacak mitos, ritus, inisiyasyon, monomitos gibi kavramlar açıklanıyor; sinema tarihinden seçilen filmler, Kahramanın Yolculuğu şablonu üzerinden inceleniyor. İkinci bölümdeyse film çözümlemeleri yer alıyor. David Lynch, Kieslowski, Stanley Kubrick gibi sıra dışı yönetmenler, Matrix, Amelie, Dövüş Kulübü gibi post-modern filmler, Umut, Gizli Yüz gibi Türk filmleri, Tecimer’in kendine özgü yöntemiyle analiz ediliyor. Filmlerde rastlanan mitolojik ya da dinsel göstergeler ve ritüellerin bu filmlerdeki yansımaları ele alınıyor; kahramanların ortak noktaları ve farklı maceralarda izlenen ortak yolculuklar gözler önüne seriliyor. Filmler de tıpkı mitoslar gibi, yaratıcısının kişisel etkisini farklı insanların zihnine taşıyan kolektif, toplumsal ürünlerdir. Bu nedenle, mitosların hem yapısal hem de psikolojik işleyişlerini açıklayan kuramlardan yola çıkarak sinemayı “modern mitoloji” olarak değerlendirmek mümkündür. Jung, Eliade ve Gaster gibi mitoloji konusunda yetkin araştırmacıların ve özellikle Joseph Campbell’ın çalışmaları, bu alanda yol gösterici olmuştur, olacaktır. Sinema gerçekte tarihsel olarak dramanın bir devamıdır. Kendine özgü klasik temellere sahip olan drama, özünde yazınsal bir tür olduğu için, mitoslardaki tematik ve örneksel yapı, dramanın ekrana yansımış biçimi olan filmlerde de kendini gösterir. Sinema yalnızca modern mitoloji olmakla kalmaz, kendi kökenini de mitolojide bulur.
Senaryo: Jim Uhls - Chuck Palahniuk Oyuncular: Edward Norton, Brad Pitt Helena Bonham Carter Görüntü Yönetmeni: Jeff Cronenweth 1999, Almanya-ABD, 139 dk. “Dövüş Kulübü şiddet olaylarının giderek artan bir hızla tırmanmaya başladığı bir dönemde gösterime girdi. Chuck Palahniuk’un bir romanından uyarlanan, senaryosu Jim Uhls’a ait Dövüş Kulübü, Columbine Lisesi Katliamı’ndan sonra kendini toparlamakta zorlanan Amerikan seyircisine 1999 sonbaharında sunuldu. Terörizm dehşetinin dünyanın en sakin bölgelerinde bile hissedilmeye başlandığı bu olumsuz atmosferde, açıkça şiddet içerdiğini ilan eden bir filmin hoş karşılanma olasılığı oldukça düşüktü.” matrix
Senaryo: Andy-Larry Wachowski Oyuncular: Keanu Reeves, Laurance Fishburne Carrie-Anne Moss, Hugo Weaving Görüntü Yönetmeni: Bill Pope 1999, ABD, 136 dk.
“Biz, modern kahramanlar olarak mağaralara girip labirentlerdeki mitsel canavarlarla dövüşemiyoruz ama bir özel dünyaya giriyor, derinlerdeki karanlık mağaraya ulaşıyor ve kendi sine-düşlerimizi izliyoruz. Kahramanın Yolculuğu’nu sinema salonlarında izleyici olarak yaşıyoruz.” amélie
Senaryo: Jean-Pierre Jeunet - Guillaume Laurant Oyuncular: Audrey Tautou, Mathieu Kassovitz, Rufus, Lorella Cravotta, Serge Merlin Görüntü Yönetmeni: Bruno Delbonnel 2001, Fransa-Almanya, 122 dk. “‘İçerik karşısında tekniğin zaferi’ suçlamaları, kaçınılmaz olarak bu film için de gündeme geldi. Televizyon ve reklam estetiğinin ele geçirdiği bu post-modern sinema anlayışı için, “post-sinema” nitelendirmesi yapıldı. Jeunet’nin sineması için, “gerçeğin araştırılmasında bir araç değil, kendine özgü bir dünya yaratmanın teknik yöntemi” eleştirisi getirildi. Ancak bu eleştiriler havada kalıyordu; çünkü Jeunet, yarattığı görüntülerin ‘sahteliğini’ zaten kabulleniyor, filme yansıttığı kendi özgün dünyasının, yapıtın ‘postmodern yüreği’ olduğunu itiraf ediyordu.” vietnam savaşı filmleri Platoon (Müfreze, 1986, ABD, 120 dk.) Full Metal Jacket (1987, ABD, 116 dk.) Apocalypse Now (Kıyamet, 1979, ABD, 153 dk.) “Nehrin iyice yukarılarında bir köprü vardır. Amerikalılar gün boyu köprüyü inşa ederler, gece Vietkong köprüyü havaya uçurur. Bu böyle sürer gider (...) Köprü, sınav ve ölüm simgesidir. Köprüyü savunan askerler çoktan ölmüş gibi davranırlar. Tüm bu köprü sahnesi, masalsı, düşsel, zamanın dışında bir hava içinde verilir; yoğun bir boşluk, anlamsızlık, kadercilik duygusu egemendir. Gün boyu yapılan çabaların gece yok olması, sürekli yinelenen beyhude uğraş, mitolojide sık görülen bir motiftir.” eyes wide shut (gözleri tamamen kapalı) Yönetmen: Stanley Kubrick Senaryo: Stanley Kubrick - Frederic Raphael Oyuncular: Tom Cruise, Nicole Kidman Madison Eginton, Jackie Sawiris Görüntü Yönetmeni: Larry Smith 1999, ABD-İngiltere, 159 dk. “Belki de eninde sonunda cinsel takıntılarla ilgili bir filmdir bu; izleyiciler ve eleştirmenler, gözlerinin önünde olanları fark etmeyip filmdeki cinselliğin tutsağı olarak kalırlar. Ne var ki yalnızca Harfordlar’ın içsel yaşamlarına odaklanmış kalmak, Kubrick’in tüm meslek birikimini adadığı görsel sinema dünyasına kör kalmak demektir. Son yapıtında bize göstermek istediği yaşam dilimi, Amerikan İmparatorluğu’nun bin yılın sonundaki durumu, zengin, güçlü ve ayrıcalıklı olanların bizleri tüketim malları gibi kullandıkları, kendi suçlarını parlak örtüler altında sakladıkları bir dünyadır.” umut
Senaryo: Yılmaz Güney Oyuncular: Yılmaz Güney, Gülşen Alnıaçık Tuncel Kurtiz, Osman Alyanak Görüntü Yönetmeni: Kaya Ererez 1970, Türkiye, 100 dk.
“Filmde suyla ilgili çok simge vardır. Öncelikle henüz yola çıkılmadan Cabbar’ın evinde bakılan su falları akla gelir. Hazinenin Ceyhan nehri kıyısında olması, iki köprü arasında bulunması mekân açısından özel ve kutsal bir konumu vurgular. Köprü, daima inisiyasyon simgesidir; su da arınma kavramını yansıtır. Nehrin salla geçilmesi, kazıya başlanmadan önce nehirde abdest alınması ve kazdıkça sürekli olarak kuyudan su çıkması arınma simgelerinin yinelenmesidir.” angel heart (şeytan çıkmazı) Yönetmen: Alan Parker Senaryo: Alan Parker Oyuncular: Mickey Rourke, Robert De Niro Lisa Bonet, Charlotte Rampling Görüntü Yönetmeni: Michael Seresin 1987, ABD-Kanada-İngiltere, 113 dk. “Şeytan Çıkmazı, insanın farkında bile olmadan, hatta kötülük içeren eylemlere bile kalkışmadan kötü olabileceğini ileri sürer. Filmin bu teolojik savında Hıristiyanlığın İlk Günah (Original Sin) kavramının ağırlığı hissedilir. Filmin koyu kaderciliğini en iyi özetleyen yine Louis Cyphre’ın yorumudur: ‘Dünya üzerinde insanların birbirinden nefret etmesine yetecek kadar din var ama birbirlerini sevmelerine yetecek kadar yok.’” amadeus
Senaryo: Peter Shaffer Oyuncular: F. Murray Abraham, Tom Hulce Elizabeth Berridge, Simon Callow Görüntü Yönetmeni: Miroslav Ondrícek 1984, ABD, 160 dk. “Sorun aşikârdır: kendimizle gerçekten yüzleşebilir miyiz? Bu yüzleşme sonunda Kabil gibi, Salieri gibi mi davranacağız? İnsan yaşamının, varoluşumuzun kaçınılmaz olguları olan başarı ya da başarısızlık, gurur ya da kıskançlık, olağanüstülük ya da sıradanlık karşısında ne yapacağız? Harcanan çaba, zaman, yetenek ve kişisel değerler anlaşılmadığı, terk edilmiş ve umutsuz kaldığımız zaman hırsımızı yönelteceğimiz bir Amadeus mu bulmalıyız? Onu yok etmeli miyiz? Yoksa kendimizi mi öldürmeliyiz? Salieri her ikisini de yapar.” gizli yüz
Senaryo: Orhan Pamuk Oyuncular: Zuhal Olcay, Fikret Kuşkan Sevda Ferdağ, Rutkay Aziz Görüntü Yönetmeni: Erdal Kahraman 1991, Türkiye, 118 dk. “Tasavvuf kaynaklarından beslenen, Halk Edebiyatı geleneğinden yararlanan Gizli Yüz, tam anlamıyla bir arayış ve yolculuk filmidir. Bu özelliğiyle Monomitos kavramına, Şamanist düş gezilerine, inisiyasyon yolculuklarına, seyr-i sülûk olgusuna, kendini tanıma çabasına, tinsel değişim ve dönüşüm serüvenlerine yakın düşer.” minority report (azınlık raporu) Yönetmen: Steven Spielberg Senaryo: Scott Frank-John Cohen Oyuncular: Tom Cruise, Max von Sydow Steve Harris, Neal McDonough, Patrick Kilpatrick Görüntü Yönetmeni: Janusz Kaminski 2002, ABD, 145 dk. “Azınlık Raporu ve abd yönetimi, dünyaya klasik bir takas öneriyor: Dünyayı katillerden ya da teröristlerden kurtarmak için, kişisel özgürlüklerden vazgeçilmesi. abd’ ye ne kadar güvenebiliriz? Dünya üzerinde, yalnızca güvenliği tehdit edenleri denetim altında tutacaklarına, yaşamlarımız üzerinde baskı kurmayacaklarına kim inanabilir? Güvenlik gerekçesi kişisel özgürlüklerin kısıtlanmasını doğrular mı? Zaten abd yönetimi kendini savunma hakkına sığınarak kuşkulu bulduğu binlerce kişinin özgürlüklerini kısıtlamış, gözaltında tuttukları hakkında ayrıntıları açıklamamış, yerlerini bile söylememiştir. Oysa Philip K. Dick’in sözleri çok açıktır: ‘Eğer bir sistem masum insanları tutuklayarak ayakta kalabiliyorsa, aslında yok edilmeyi hak ediyordur.’” ömer tecimer 1952 İstanbul doğumlu. Galatasaray Lisesi’nin ardından İktisadi Ticari İlimler Akademisi’nden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde master yaptı. “Gül+Haç, Batı Uygarlığının Yeraltı Kaynakları” isimli araştırma kitabı plan b tarafından yayınlandı. Yüklə 62,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|