Yeni YÜzyil üNİversitesi sağlik biLİmleri enstiTÜSÜ İNŞaat sektöRÜNÜN

Tablo 2- İSG Genel Prensipleri

BÖLÜM 2. GENEL BİLGİLER

2. POJENİN TANIMI VE PLANI

Proje, inşaat sektörünün (Şantiye sahalarının) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu kapsamında değerlendirilmesi ve mevcut risk faktörlerinin tanımlanması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma ‘İş Sağlığı ve Güvenliği Yüksek Lisans Programı Bitirme Projesi’dir.

Projenin gerçekleştirilmesi sürecinde izlenen yol İş Sağlığı ve Güvenliği açısından yapı sektöründeki olası risklerin ve tehlikelerin hesaplanması olarak belirlenmiştir. Projenin oluşturulması için izlenen yol genel hatlarıyla aşağıdaki gibidir:

• 
  Literatür Araştırması,
  
• 
  Gözlem,
  
• 
  Olası Risklerin Tanımlanması,
  
• 
  Fotoğraf Çekilmesi,
  
• 
  Kurum Çalışanlarıyla Görüşme,
  
• 
  Çevredeki İşletmelerle Görüşme,
  
• 
  Projenin Yazılması.
  

Proje oluşturulurken süreç içinde tekrar başa dönülmesi ve değerlendirme yapılarak yeni durumlar için yeni yol haritaları oluşturulması gerekmiştir.

2.1. Proje Aşamasında Yapılan Çalışmalar

Yapılan proje çalışması yapı sektörü hakkında olduğundan, ilk olarak şantiyeler hakkında detaylı bir araştırma yapılmıştır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında şantiyeler üzerinde detaylı araştırma ve gözlemler yapılmıştır. Yapılan çalışmalar aşağıda sıraylan belirtilmiştir.

• 
  Yapı sektörüyle alakalı öncelikli olarak literatür araştırması yapılmıştır.
  
• 
  Çeşitli şantiyelere gidilerek iş güvenliğiyle alakalı gözlemler yapılmıştır.
  
• 
  Şantiyelerdeki olası faaliyetler ve bu faaliyetlerin oluşturabileceği riskler ve tehlikeli durumlar belirlenmiştir.
  
• 
  Saha gezilerinde fotoğraflar çekilerek riskler belirlenmiştir.
  
• 
  İnşaat çalışanlarıyla görüşülerek iş güvenliğiyle alakalı görüşleri alınmıştır.
  
• 
  İnşaat çevresindeki işletmelerle görüşülerek şantiyenin çevreye verdiği zararlar ve oluşturduğu riskler tespit edilmiştir.
  
• 
  İş güvenliğiyle alakalı kanunlar incelenmiştir.
  
• 
  Yapı sektörüyle alakalı yönetmelikler araştırılmış olup gezilen şantiyelerin yönetmeliklere ne kadar uygun olup olmadığı tespit edilmiştir.
  
• 
  Gezilen şantiyelerle ilgili risk analizi hazırlanmıştır.
  
• 
  Kanun kapsamında işveren, çalışan ve devlet açısından herkesin sorumlulukları ve görevleri tespit edilmiştir.
  
• 
  Eksikliklerle alakalı şantiye sorumluları bilgilendirilmiştir.
  
• 
  Yapılan çalışmalar ve elde edilen bilgiler ışığında detaylı bir proje hazırlanmıştır.
  

2.2. Araştırma Sırasında Şantiyede Belirlenen Eksiklikler

1.        İş iskelesinde düşmeye karşı gerekli tedbirler alınmamıştır. İskelenin ana/ara korkuluk sistemleri yoktur. İskele üzerindeki çalışma platformları tam olarak doldurulmamıştır. İskeledeki çalışma platformlarına ulaşmak için uygun merdiven sistemi yapılmamıştır. Malzeme düşmesini önleyecek tekmelik yoktur. İskelenin taşıyacağı yüke dayanıklı ve bina bağlantısının uygun olduğunu gösteren teknik rapor düzenlenmemiştir.




2.        İşyerindeki düşme tehlikesi bulunan kat platform kenarları, asansör boşlukları, tesisat boşlukları, şaft boşlukları düşmeyi engelleyici güvenlik sistemleri ile kapatılmamıştır.

3.        Sabit merdivenlerin kova boşlukları etrafında korkuluk yoktur.

4.        Yapı alanındaki tünel, konvansiyonel vb. kalıp çalışmalarında yüksekten düşmeyi engelleyici güvenlik önlemleri (güvenlik ağı vb.) alınmamıştır.

5.        Yapı alanında kullanılan geçit ve platformlarda düşmeyi engelleyici güvenlik önlemleri (korkuluk, güvenlik ağı vb.) alınmamıştır.

6.        Yapı alanında toplu koruma sağlanamayan, düşme tehlikesi bulunan yerlerde çalışan işçiler emniyet kemeri kullanmamaktadır.

7.        Çatı çalışmalarında düşmeye karşı tedbir alınmamıştır.

8.        Asma iskelelerde çalışan işçiler dikey yaşam hattı/güvenlik halatı olmaksızın çalışmaktadırlar. İskelenin uygunluk belgesi yoktur.

9.        Şantiye sahasını kullanan işçilere uygun nitelikte baret verilerek kullanımı sağlanmamaktadır.

10.    İşveren veya proje sorumlusu tarafından işyerinin **** Bölge Müdürlüğüne (yönetmeliğe uygun şekilde) bildirimi yapılmamıştır.

11.    İşyerinde sağlık ve güvenlik koordinatörü yoktur.

12.    İşyerinde inşaat işyeri için sağlık ve güvenlik planı hazırlanmamıştır.

13.    İşyerinde inşaat işyeri için yıllık çalışma planı hazırlanmamıştır.

14.    İşyeri sağlık ve güvenlik birimi tarafından yıllık çalışma planı ve yıllık değerlendirme raporu hazırlanmamıştır.

15.    İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği birimi kurulmamıştır. İşyerinde işyeri hekimi/İş güvenliği uzmanı yoktur. İş güvenliği uzmanının/işyeri hekiminin sertifikaları yoktur ve sözleşmeleri Bakanlık’a gönderilmemiştir.

16.    İşyerinde onaylı defter yoktur.

17.    İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulmamıştır.

18.    İş sağlığı ve güvenliği kurulu tarafından iç yönetmelik hazırlanmamıştır.

19.    İş sağlığı ve güvenliği kurulunun toplantı karar tutanakları yoktur.

20.    İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu ayda bir kez toplanmamıştır.

21.    İşçilerin ağır ve tehlikeli işlerde çalışacaklarına dair sağlık raporları yoktur.

22.    Yapı alanında çalışan işçilerin antitetanik aşıları yapılmamıştır.

23.    Ağır ve tehlikeli işlerde çalışan işçilerin mesleki eğitim belgeleri yoktur.

24.    İşçilere ait özlük dosyaları yoktur.

25.    İnşaat işyerinde on sekiz yaşını bitirmemiş işçi/kadın işçi çalıştırılmaktadır.

26.    İşçilere iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmemiştir. / Eğitim verildiğine dair belge yoktur.

27.    İşyerinde ilkyardım kursu görmüş eleman yoktur.

28.    İşyerinde yangınla mücadele ekibi oluşturulmamıştır.

29.    İş ekipmanlarının (vinç, kompresör vb.) periyodik kontrolleri yaptırılmamıştır.

30.    İşyeri elektrik topraklama tesisatının periyodik kontrolü yapılmamıştır.

31.    İş makinelerinin kullanan sürücülerin operatör belgeleri yoktur.

32.    Yağışlı havada kazı işlerinde çalışma yapılmaktadır.

33.    Kohezyonsuz zeminlerde kazı yüzeylerinde iksa yapılmamıştır.

34.    Derin kazı işlerinde, kazı yüzeyine yeteri kadar şev verilmemiştir.

35.    Kazı alanı kenarına yüksekten düşmeyi önleyici yeterli yükseklikte çift korkuluklu bariyerler yerleştirilmemiştir.

36.    Kazı işleri tekniğe uygun yapılmamaktadır.(Cidarların altında çökertme yapılmakta, toprağın dayanımıyla orantılı şevli kazı yapılmamaktadır.)

37.    Kazı işlerinin, komşu yapıyı tehlikeye sokacak şekilde sürdürüldüğü yapı tekniğinin gerektirdiği önlemlerin alınmadığı görülmüştür.

38.    Kazı alanına giriş ve çıkışa yarayan donanım uygun değildir.

39.    Kazı alanı içinde bulunan ekskavatör, buldozer v.b. makinaların etrafında işçi çalıştırılmaktadır.

40.    Kazıdan çıkan toprağın kaymasını önlemek üzere yeterli uzaklığa dökülmesi sağlanmamıştır.

41.    Kalıp iskelelerin dayanımı ile ilgili statik yük analizi yapılarak uygun olduğuna dair belge düzenlenmemiştir.

42.    İşyerinde kullanılan iskelelerin yetkili teknik eleman tarafından kontrolü yapılarak uygunluğuna dair belge düzenlenmemiştir.

43.    İskelenin taşıyabileceği maksimum yükü gösteren levha uygun yere asılmamıştır.

44.    İskelelerde kaymayı önleyecek tedbirler alınmamıştır.

45.    Seyyar iskelelerin hareket etmesini önleyecek tedbirler alınmamıştır.

46.    Boru veya madeni iskele statik elektriğe karşı topraklanmamıştır.

İnşaat sahasında kullanılan kalıp iskelelerde ve çelik borulu iskelelerde ıskarta yahut

47.    Tamir edilmiş veya boyanmış tahta ve keresteler kullanılmıştır.

48.    İnşaat sahasında kullanılan çelik borulu iskelelerdeki boru ve madeni kısımlar yük ve insanı taşımaya karşı dayanıklı değildir.

49.    Asılı erişim donanımının hareketini sağlayan makine, teçhizat ve vinçlerin kullanmaya elverişli olduklarını belirten belge düzenlenmemiştir.

50.    Asılı erişim donanımının taşıyacağı maksimum yükü belirten ikaz levhası iskele üzerine asılmamıştır.

51.    Yapı alanların etrafı yeterli yükseklikte tahta perde vb. ile çevrilmemiştir.

52.    İnşaat işyerinin girişinde ve tehlike arz eden bölümlerinde ikaz levhaları yoktur.

53.    Yapı alanına giriş çıkış yapan araçların ulaşım yolları belirlenmemiştir.

54.    İşçilerin yapı alanına giriş ve çıkış mahalleri yüksekten düşebilecek parçaların zarar verme ihtimalini önlemek için koruyucu bir perde ile kapatılmamıştır.

55.    İş ekipmanlarının (Kule vinci, gırgır vinci, yer asansörü vb.) topraklamalarının kontrolü yapılarak uygunluğuna dair belge düzenlenmemiştir.

56.    İnşaat işyerinde çalışma mahallerinin yakınlarından geçen AG, YG hatlarına işçilerin doğrudan veya dolaylı teması sonucu elektrik çarpması riski önlenmemiştir.

57.    Suni ışığın yeterli olmadığı merdiven hollerinde ve acil çıkış yollarında aydınlatma sistemi ve işaretleme yapılmamıştır.

58.    İşyerinde bulunan şantiye elektrik panosunda kaçak akım rölesi yoktur.

59.    Seyyar elektrik kabloları mekanik ve kimyasal etkilerden korunacak şekilde çekilmemiş, kablolarda ve fiş priz sistemlerinde açıkta iletken bulunmaktadır.

60.    Seyyar el lambaları elektrik çarpma riskine karşı korunmamıştır ve beslemenin 220 Volt ile yapıldığı anlaşılmıştır.

61.    Elektrikli el aletlerinin topraklama sistemi ile uyumlu priz sistemleri kullanılmamaktadır.

62.    El merdivenleri inşaatın boşluk tarafında kullanılmaktadır.

63.    El merdivenleri tekniğine uygun bir şekilde yerleştirilmemiştir.

64.    İşçilerin gelip geçtiği yerlerde kullanılan merdivenin etrafı halat, zincir veya ahşap korkulukla çevrili değildir ve görülür yerlerde uyarı levhaları asıl değildir.

65.    Kaldırma araçlarının kancalarında emniyet mandalı bulunmamaktadır.

66.    Kaldırma araçları ile malzemeyi alacak ve yerleştirecek işçiler arasında uygun iletişim sağlanamamaktadır.

67.    Gırgır vinçte kullanılan çelik halatın çapı 12 milimetreden azdır ve sağlam ve özürsüz tellerden yapılmamıştır.

68.    Gırgır vinci çalıştıran işçiye güvenlik kemeri, lastik eldiven ve lastik ayakkabı gibi uygun kişisel koruyucu araçlar verilmemiştir.

69.    Gırgır vincin tabanda durduğu alanın ön yüzünde parmaklık (bariyer) şeklinde bir kapısı yoktur, diğer tarafları ise en az 90 santimetre yüksekliğinde bir korkulukla çevrilmiş değildir.

70.    Sökülmüş kalıp tahtalarında bulunan çivi vb. sivri uçlu malzemelerin tehlikesiz hale getirilmediği görülmüştür.

71.    Yapı işyerinde kazaya sebep olacak veya çalışanları tehlikeli durumlara düşürecek şekilde malzeme istif edilmiştir. (İşyerindeki variller/doğramalar uygun şekilde istif edilmemiştir–vb. gibi)

72.    İnşaat işyerindeki moloz ve kullanılmış malzeme artıkları aşağıya gelişigüzel atılmaktadır.

73.    Kuvvetli rüzgâr alan iş yerlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınmadan işçiler çalıştırılmaktadır.

74.    Yıkımı yapılacak yapının elektrik ve havagazı vb. bağlantıları kesilmemiştir.

75.    İnşaat alanında/barakalarda yeterli sayıda/yangınla mücadele araç ve gereci yoktur.

76.    Yangın söndürme cihazlarının periyodik bakımları yapılmamıştır.

77.    Yangın söndürme cihazları büroda/depoda bulunmaktadır. Yangın söndürme ekipmanlarının bulunduğu yerler işaretlenmemiştir.

78.    İnşaat işyerinde işçilerin kullanabileceği soyunma yeri yoktur.

79.    İşyerinde duş sistemi/sıcak su yoktur.

80.    İşyerinde tuvalet/lavabo yoktur/Lavaboda temizlik malzemesi yoktur.

81.    İşyerinde gürültü/toz/gaz ölçümü yapılmamıştır.

82.    İşyerinde işçilerin içebileceği içme suyu yoktur.

83.    İşyerinde işçilerin yemek yiyebileceği yemek yeri yoktur.

84.    İşçilerin kulak odiyagramları çekilmemiştir. (Kompresörle kırım yapılması vb. gürültülü işlerde)

85.    İşyerinde kullanılan boyalar çalışma alanı dışında, ayrı bir bölümde depolanacaktır.

86.    Asbestle çalışmalarla ilgili kayıtlar yoktur.

87.    İşyerinde kullanılan kimyasallara ait malzeme güvenlik bilgi formları yoktur.