Yönetmelik Maliye Bakanlığından: Genel Bütçe Muhasebe Yönetmeliği

3- Mahsup alındısı

Vergi dairelerinde mükellefler adına emanete alınmış tutarlardan vergi veya diğer borçlarına mahsubu gerekenler ve mahsuben yapılan diğer tahsilat için “Mahsup Alındısı” (Örnek: 9) düzenlenir.

Vergi daireleri dışındaki muhasebe birimlerince bütçe emanetleri hesabına alınan paralar ile yüklenici istihkaklarından yapılan vergi, fon, icra, teminat ve diğer kesintiler karşılığında, hak sahibinin istemesi halinde, mahsup alındısı yerine geçmek üzere muhasebeleştirme belgesinin onaylı bir nüshası verilir.

c) Kasadan yapılacak ödemeler ve düzenlenecek belgeler

Bütün ödemelerin ilgilinin banka hesabına aktarma suretiyle yapılması esastır. Ancak, ilgililerin talepleri halinde aşağıdaki ödemeler muhasebe birimlerince, kasadan veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilir:

1-Alındığı gün iade edilen teminat ve depozito niteliğindeki ödemeler,

2-Bakanlıkça belirlenen limit dahilindeki harcama yetkilisi mutemedi avansları ve emanet niteliğindeki (bütçe emanetleri hesabında kayıtlı tutarlar hariç) diğer ödemeler ile elektrik ve su bedeli ödemeleri,

3-Er ve erbaşlara yapılacak münferit ödemeler ile banka şubesi bulunmayan yerlerde kasa limiti dahilindeki ödemeler,

4-Bakanlıkça, kasadan yapılması bildirilen diğer ödemeler.

d) Kasa tahsilatının bankaya yatırılması

Muhasebe birimlerince bir gün içerisinde tahsil edilen paralardan, ertesi gün kasadan yapılacak ödemeler için Bakanlıkça tespit edilerek duyurulan tutarlar alıkonularak fazlası, düzenlenecek “Teslimat Müzekkeresi” (Örnek:10) ile bankaya yatırılır. Kasa fazlası tutarın, kasa varlığından çıkarılarak teslimat müzekkeresi ile bankaya yatırıldığı, yatırılma belgesinden veya banka hesap özet cetvelinden anlaşıldığında, bu tutar ilgili hesaplara kaydedilir.

Teslimat müzekkeresi dört nüshalı olup, dördüncü nüsha dip koçandır. Teslimat müzekkeresinin ilk üç nüshası para ile birlikte muhasebe biriminin hesabının bulunduğu bankaya gönderilir. Birinci nüsha alıkonulduktan sonra, ikinci ve üçüncü nüshalar onaylanarak alındıyı teşkil eden üçüncü nüsha veznedarla, ikinci nüsha ise izleyen iş günü banka hesap özet cetveli ile birlikte muhasebe birimine gönderilir. Bankaya yatırılan kasa fazlası paraların belgesi olan ikinci nüsha, düzenlenecek muhasebe işlem fişinin birinci nüshasına bağlanır. Alındıyı teşkil eden üçüncü nüsha ise veznedarca tarih ve sıra numarasına göre bir dosyada saklanır.

e) Veznedarın kasa ihtiyacı için bankadan alacağı paralar

Kasa mevcudunun yapılacak ödemeleri karşılayamayacağı anlaşıldığı takdirde, o günkü ödemeye yetecek tutarda para, veznedar adına düzenlenecek çekle bankadan alınarak kasaya konulur ve veznedar adına bir alındı düzenlenir. Hem veznedar adına çek düzenlendiğinde hem de bankadan alınan para kasaya konulduğunda ilgili hesaplara kayıt yapılır.

Muhasebe yetkilileri de dahil olmak üzere, veznedarlardan başka hiçbir kimse bankadan para alamayacağı gibi, muhasebe yetkilileri kefalete tabi olmadıklarından fiilen tahsilat ve ödeme yapamazlar ve veznedarlara vekalet edemezler.

f) Kasaların kapanması, sayımı ve mevcudunun müşterek muhafaza altına alınması

Kasa, günlük resmi çalışma süresinin bitiminden bir saat önce kapatılır.

Ancak, Bakanlıkça (Gelir İdaresi Başkanlığı) tahsilata ilişkin yapılan düzenlemelerde belirtilen saatin bitimine ve muhasebe yetkililerinin gerekli gördüğü hallerde mesai saati bitimine kadar tahsilata devam edilir.

Kasa defteri günü gününe işlenerek, o günkü kasa mevcudunun tamam olup olmadığı veznedar tarafından sayılır ve defterin “Açıklama” bölümüne “Borç” ve “Alacak” genel toplamları ile kasa mevcudunu gösteren aradaki fark yazılarak muhasebe yetkilisi ve sorumlu veznedar tarafından imzalanır.

Çeşitli nedenlerle aynı gün paranın bankaya yatırılmasının mümkün olmaması veya banka gişelerinin kapanmasından sonra yapılan tahsilat dolayısıyla kasada biriken para, Bakanlıkça tespit edilip duyurulan tutarı aştığı takdirde, ertesi gün kasa fazlası bankaya yatırılmak üzere, muhasebe yetkilisi ve sorumlu veznedar tarafından müşterek muhafaza altına alınır. Müşterek muhafaza işlemi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 61 inci maddesinde belirtilen yönetmelik hükümlerine göre yapılır.

g) Belgelerin muhasebe servisine verilmesi

Tahsilat ve ödemelere ait belgeler günlük olarak, muhasebe yetkilisi tarafından tespit olunan sürelerde veznedarca muhasebe servisine verilir.

h) Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmesi, mutemetlerce tahsil olunacak paralar, düzenlenecek alındı, defter ve belgeler

Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmesi, mutemetlerce tahsil olunacak paralar, düzenlenecek alındı, defter ve belgeler konusunda 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 61 inci maddesinde belirtilen yönetmelik hükümlerine ve aşağıdaki açıklamalara göre işlem yapılır:

1- Muhasebe yetkilisi mutemedi alındıları

Muhasebe yetkilisi mutemetlerine, paranın yatırılacağı muhasebe birimi tarafından, kullanıldıkça kullanılmış olanlar geri alınmak suretiyle yenisi verilmek üzere, defterdarlarca tespit edilen sayıda muhasebe yetkilisi mutemedi alındısı cildi verilir.

Muhasebe yetkilisi adına tahsilat yapmaya yetkili mutemetlerce yapılan tahsilat ve teslim alınan değerler için ilgisine göre aşağıda belirtilen alındılar kullanılır:

Trafik para cezası muhasebe yetkilisi mutemedi alındısı

Trafik para cezası tahsil etmeye yetkili muhasebe yetkilisi mutemetlerince “Trafik Para Cezası Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı” (Örnek: 11) kullanılır.

Alındı, birisi dip koçanı olmak üzere üç nüshalıdır. Bir nüshası parayı yatırana, bir nüshası ise alındıyı düzenleyen yetkilinin bağlı bulunduğu birime verilir.

Yurt dışı muhasebe yetkilisi mutemedi alındısı

Yurt dışındaki muhasebe yetkilisi mutemetlerince yapılan tahsilat ve teslim alınan değerler için “Yurt dışı Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı” (Örnek: 12) kullanılır.

Alındı, birisi dip koçanı olmak üzere iki nüshalı olup bir nüshası para veya değerleri teslim edene verilir. Bu alındıların dip koçanları mahallinde saklanır.

Tahsildar alındısı

Tahsildar ve icra memurları tarafından yapılan tahsilat ve teslim alınan değerler için “Tahsildar Alındısı” (Örnek: 13)kullanılır.

Alındı, birisi dip koçanı olmak üzere üç nüshalı olup bir nüshası para veya değerleri teslim edene, bir nüshası ilgili servise verilir. Tahsildar ve icra memurlarınca başka muhasebe birimleri adına yapılan tahsilatta alındının bir nüshası muhasebe işlem fişi ekinde adına tahsilat yapılan muhasebe birimine gönderilir.

Muhasebe yetkilisi mutemedi alındısı

Yukarıda belirtilen mutemet alındıları ile yapılan tahsilat ve teslim alınan değerler dışındaki muhasebe yetkilisi mutemedi tahsilat ve teslim alma işlemlerinde “Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı” (Örnek: 14) kullanılır.

Alındı, birisi dip koçanı olmak üzere üç nüshalı olup bir nüshası parayı teslim edene, bir nüshası alındıyı düzenleyen yetkilinin bağlı bulunduğu birime verilir.

2- Muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defteri

Muhasebe yetkilisi mutemetlerince yapılan tahsilat, tarih ve alındı seri ve sıra numarasıyla “Muhasebe Yetkilisi Mutemetleri Kasa Defteri”ne (Örnek: 15) işlenir. Bu defter iki nüshalı olup aslı zımbalı, nüshası sabit sayfalıdır. Defterde; tahsilatın tarihi, sıra numarası, kimden tahsil edildiği ve alındı seri ve sıra numaralarının kaydına ilişkin sütunlardan başka yapılan tahsilatın çeşidini göstermek üzere dört ayrıntı, bir “Toplam” ve bir “Genel toplam” sütunu bulunmaktadır.

Muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından tahsil olunan paralar, bütçenin birkaç gelir türünü ilgilendirdiği takdirde, defterin “Yapılan tahsilatın çeşidi” başlığı altındaki sütunlarına ayrı ayrı işlenir. Toplam ve ayrıntı sütunlarına yapılan kayıtlar, tahsil olunan paraların muhasebe birimine teslim edildiği tarihe kadar devam eder. Para muhasebe birimine yatırıldığında, tutarı “Genel toplam” sütununa alınır, diğer sütunların altları çift çizgi ile kapatılır. Genel toplam sütununun toplamları mali yıl sonuna kadar devam eder.

Mutemetler tarafından yapılan tahsilat, tutarı ne olursa olsun en geç 7 günde bir ve her halde mali yılın son iş gününde muhasebe biriminin veznesine yatırılır. Muhasebe yetkilisi mutemetlerince çekle tahsilat yapılması durumunda, çek en geç ertesi iş günü içinde vezneye verilir.

Para, muhasebe birimine alındı dip koçanı ve muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defteriyle birlikte getirilir. Dip koçanlar ile defter kaydı karşılaştırılıp “Yapılan tahsilatın çeşidi” sütunları toplamı ile toplam sütunu kontrol edildikten sonra teslim edilecek para tutarı bulunur ve bu tutar defterin “Genel toplam” sütununa yazılır.

Defterin toplam sütunu karşısına ve alındı dip koçanının en son yaprağının arkasına “..... numaraya kadar olan ............. tahsilat teslim edilmiştir.” açıklaması yazılarak muhasebe yetkilisi ve mutemet tarafından imza edildikten sonra muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defterinin zımbalı yaprakları koparılır ve alındı karşılığında kasaya teslim edilerek bu konuda düzenlenecek muhasebe işlem fişine eklenir. Veznedarlarca, tahsilata ilişkin verilen alındıların tarih ve numarası defterin ikinci nüshasına işlenir.

Kullanılmamış muhasebe yetkilisi mutemedi alındısı yaprağı bulunan cilt, mutemede geri verilir.

Tahsildar alındısı ile tahsilat yapan tahsildar ve icra memurlarınca, muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defteri yerine tahsildar ve icra memurları tahsilat bordrosu kullanılır.

Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin yaptığı tahsilatın, muhasebe biriminin veznesine veya muhasebe biriminin banka hesabına yatırılması ile ilgili süre ve usuller hakkında ihtiyaca göre Bakanlıkça farklı düzenlemeler yapılabilir.

3- Tahsildar ve icra memurları tahsilat bordrosu

Tahsildar ve icra memurlarının yaptıkları tahsilat, “Tahsildar ve İcra Memurları Tahsilat Bordrosu” (Örnek: 16) ile vezneye yatırılır.

Üç nüsha olarak düzenlenen bordronun birinci nüshası, tahsilata ait alındılarla birlikte vezneye teslim edilerek muhasebe işlem fişine eklenir. Bordronun ikinci nüshası tahsildar ve icra memurlarının bağlı bulundukları servis şefine verilerek, tahsildar ve icra memurları adına açılacak dosyalarda tarih sırasına göre saklanır, üçüncü nüsha ise tahsilatı yapan icra memuru veya tahsildarda kalır.

Hesabın işleyişi

Madde 12-Kasa hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Kasaya yatırılan tutarlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

2-Kasa ihtiyacı için veznedarca bankadan çekilip kasaya konulan tutarlar bu hesaba borç, 108-Diğer Hazır Değerler Hesabına alacak kaydedilir.

3-Basımı yapılarak Darphane ve Damga Matbaası Muhasebe Birimine teslim edilen madeni paralar bir taraftan bu hesaba borç, 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak; diğer taraftan 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç, 409-Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabına alacak kaydedilir.

4-Kasa sayımı sonucunda fazla çıkan tutarlar bu hesaba borç, 397-Sayım Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Kasadan yapılan ödemeler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir.

2-Darphane ve Damga Matbaası Muhasebe Birimince, dolaşımdan kaldırılması nedeniyle kasa varlığından ayrılan madeni paralar bu hesaba alacak, 108-Diğer Hazır Değerler Hesabına borç kaydedilir.

3-Kasa varlığından bankaya yatırılmak üzere gönderilen tutarlar bu hesaba alacak, 108-Diğer Hazır Değerler Hesabına borç kaydedilir.

4-Kasa sayımı sonucunda noksan çıkan tutarlar bu hesaba alacak, 197-Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

101 Alınan çekler hesabı

Hesabın niteliği

Madde 13-Bu hesap, muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilat karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenmiş banka çekleri ve özel finans kurumlarının çekleri ile muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilen aynı nitelikteki çeklerin izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 14-Muhasebe birimlerinin ve muhasebe yetkilisi mutemetlerinin yapacakları her türlü tahsilat karşılığında, muhasebe birimine hitaben düzenlenmiş banka çekleri ve özel finans kurumlarının çekleri kabul edilir. Alınan çek, sol alt köşesinden sağ üst köşesine çizilen iki kalın paralel çizgi arasına muhasebe biriminin hesabının bulunduğu bankanın adı yazılarak, çizgili çek haline getirilir. Çekin (bloke edilenler hariç) muhasebe birimine verildiği ya da bundan en çok bir gün önceki tarihte düzenlenmiş olması gerekir.

Gümrük işlemlerinden dolayı alınan çeklerin karşılığının bloke edildiğinin muhatap banka tarafından onaylanmış olması gerekir. Muhatap banka başka yerde ise bloke işlemi muhasebe biriminin bulunduğu yerdeki şubesince de yapılabilir. Devlet sermayesiyle kurulmuş veya sermayesinde Devletin iştiraki bulunan idare ve kurumlar ile genel yönetim kapsamındaki idarelerin verecekleri çeklerde bloke onayı aranmaz. Hesap sahiplerinin nam ve hesabına bizzat ilgili banka ya da özel finans kurumu tarafından düzenlenerek, muhasebe birimlerine verilmiş olan çekler de blokeli çekler gibi kabul edilir.

Bankalarca bastırılacak çeklerin arkasında; matbu olarak bloke şerhine yer verilmiş ve bu şerhlerin şube yetkililerince imzalanmış olması durumunda söz konusu çekler de muhasebe birimlerince blokeli çek olarak kabul edilir. Bloke şerhinde gösterilen tutarın üzerinde keşide edilen çekler ise kabul edilmez.

Bu şekilde alınan çekler karşılığında alındı belgesi verilir ve alındı belgesinin üzerine “Çekle tahsil edilmiştir” kaşesi basılır. Muhasebe birimlerine veya muhasebe yetkilisi mutemetlerine verilen çekler düzenlenecek dört nüsha teslimat müzekkeresi ile tahsil için bankaya gönderilir. Tahsil için bankaya gönderilen çekler, bu hesabın yardımcı hesaplarına kaydedilerek izlenir.

Karşılıksız çıkan çeklerle ilgili olarak gerekli hesap düzeltmeleri yapılmakla birlikte, ilgililer hakkında ilgili kanun hükümlerine göre işlem yapılması sağlanır.

Çekle yapılacak tahsilatla ilgili gerekli diğer düzenlemeleri yapmaya Bakanlık yetkilidir.

Hesabın işleyişi

Madde 15-Alınan çekler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Alınan çekler bu hesaba borç, ilgili hesap veya hesaplara alacak kaydedilir.

2-Alınan çeklerden tahsile gönderilenler bu hesaba borç ve alacak kaydedilir.

3-Sayım sonucu fazla çıkan çek tutarları bu hesaba borç, 397-Sayım Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Tahsile gönderilen çekler bu hesaba alacak ve borç kaydedilir.

2-Tahsil edilmek üzere bankaya gönderilen çeklerden, takas işlemi tamamlanan çek tutarları bu hesaba alacak, 102-Banka Hesabına borç kaydedilir.

3-Bütçe geliri karşılığı alınan çeklerden karşılıksız çıkması nedeniyle bankaca iade edilenler bir taraftan bu hesaba alacak, 800-Bütçe Gelirleri Hesabına (yılı geçtikten sonra 810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabına) borç; diğer taraftan ilgisine göre 600-Gelirler Hesabı (yılı geçtikten sonra 630-Giderler Hesabı), 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı, 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç, 805-Gelir Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

4-Bütçe geliri dışında diğer tahsilat karşılığında alınan çeklerden karşılıksız çıkması nedeniyle bankaca iade edilenler bu hesaba alacak, ilgili hesap ya da hesaplara borç kaydedilir.

5-Herhangi bir nedenle ilgilisine iadesi gereken çekler bu hesaba alacak, ilgili hesap veya hesaplara borç kaydedilir.

6-Sayım sonucu noksan çıkan çek tutarları bu hesaba alacak, 197-Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

102 Banka hesabı

Hesabın niteliği

Madde 16-Bu hesap, muhasebe birimleri adına bankaya yatırılan paralar ve bankaya takas için verilen çeklerden takas işlemi tamamlananlar ile muhasebe birimlerince düzenlenen çek ve gönderme emirlerinden ödendiği veya gönderildiği bildirilen çek ve gönderme emri tutarlarının izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 17-Banka hesabına ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir:

a) Bankaya yapılan teslimat ve bankaca muhasebe birimleri adına yapılacak tahsilat

Muhasebe birimlerince bir gün içerisinde tahsil edilen paralardan, ertesi gün kasadan yapılacak ödemeler için Bakanlıkça duyurulan tutarlar alıkonularak, fazlası düzenlenecek teslimat müzekkeresi ile bankaya yatırılır.

Bankalarca vergi daireleri adına vergi tahsil alındısı ile yapılan vergi ve benzeri tahsilat için, gün sonlarında vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli düzenlenir.Vergi tahsil alındıları ile vergi tahsil alındıları günlük icmal cetvelleri, tahsilatın ilgili bankaca T.C. Merkez Bankasına aktarılması için Bakanlıkça (Gelir İdaresi Başkanlığı) belirlenen süre sonunda, aktarmaya ilişkin belge ile birlikte ilgili muhasebe birimlerine bildirilir.

 

Bankalarca muhasebe birimleri adına yapılan diğer tahsilat için, teslimat müzekkeresi düzenlenmez. Bu tür tutarlar bankadan alınacak hesap özet cetveline göre kayıtlara alınır.

1- Vergi tahsil alındısı

Bankaca beş nüsha olarak düzenlenen “Vergi Tahsil Alındısı” (Örnek: 17); yetkililer tarafından imzalanıp onaylandıktan sonra “Mükellef” nüshası parayı teslim edene verilir, “Vergi dairesi” yazılı iki ve üçüncü nüshaları vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli ekinde ilgili muhasebe birimine gönderilir, “Banka” yazılı dört ve beşinci nüshaları ise bankada kalır.

 Bankalarca vergi tahsil alındısının düzenlenmesi sırasında; borçlunun adı ve soyadı, adresi, T.C. kimlik numarası ve vergi kimlik numarasının doğru olarak yazılmasına; borcun türü, vergilendirme dönemi, vergi kanunlarındaki ödeme süresine göre yılı ve taksidi ile tahakkuk belgesinin cilt ve sıra numarasının belirtilmesine; parayı tahsil eden banka ile şube adının doğru olarak yazılmasına dikkat edilir.

2- Vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli

“Vergi Tahsil Alındıları Günlük İcmal Cetveli”ne (Örnek: 18), vergi daireleri adına tahsilat yapmaya yetkili bankalarca bir gün içerisinde tahsil edilen vergi ve benzeri tahsilat karşılığında düzenlenen vergi tahsil alındıları, vergi daireleri itibarıyla kaydedilir.

Tahsilat, muhasebe biriminin hesabının bulunduğu banka şubesi tarafından yapıldığı takdirde cetvel üç nüsha olarak düzenlenir. İlk iki nüshası, tahsilata ait alındı nüshaları ile birlikte ilgili vergi dairesine gönderilir, üçüncü nüshası ise bankada kalır.

Tahsilat, muhasebe biriminin hesabının bulunduğu banka şubesi dışındaki aynı bankanın diğer şubeleri tarafından yapıldığı takdirde ise cetvel dört nüsha olarak düzenlenir ve ilk üç nüshası, tahsilata ait alındılarla birlikte ertesi iş günü sonuna kadar muhasebe biriminin hesabının bulunduğu banka şubesine gönderilir. Diğer nüsha bankada kalır. Muhasebe biriminin hesabının bulunduğu banka, tahsilatı yapan bankadan aldığı cetvelin ilk iki nüshası ile eki alındıları ilgili vergi dairesine gönderir, üçüncü nüshası ise kendisinde kalır.

Bakanlıkça bastırılan vergi tahsil alındısı ve vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli bankalara yeterli miktarda verilir.

b) Muhasebe birimlerinin banka hesabından yapılacak ödemeler ve aktarmalar ile bankalar ve başkamuhasebe birimleri nezdinde açtırılacak krediler

Muhasebe birimlerince, hesaplarının bulunduğu bankalardan nakden yapılacak ödemeler için bu bankaların kendi çekleri; ödeme yapılacak kişilerin hesaplarına aktarılacak tutarlar ile bankalarda açtırılacak krediler için “Gönderme Emri” (Örnek: 19) düzenlenir.

Muhasebe birimlerince, bankalar nezdindeki döviz hesabından yapılacak ödemelerde ise “Döviz Gönderme Emri” (Örnek: 20) kullanılır.

Gönderme emri ve döviz gönderme emrinin elektronik ortamda düzenlenmesi ve ilgili bankaya gönderilmesi hususunda düzenlemeler yapmaya Bakanlık yetkilidir.

Tek hazine hesabı sistemine dahil olan ve tek hazine hesabı sistemi dışında kalan muhasebe birimlerinin nakit ihtiyacı veya nakit fazlası hakkında yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır:

c) Tek hazine hesabı sistemi ve bu sisteme dahil muhasebe birimlerince nakit ihtiyacı veya nakit fazlası hakkında yapılacak işlemler

Tek hazine hesabı sisteminin esası, sistem kapsamına alınan muhasebe birimlerinin yapacakları ödeme ve tahsilat işlemleri sonunda ortaya çıkacak nakit fazlası veya nakit ihtiyacının bankalar tarafından kendiliğinden merkeze hesaben mal edilmesini sağlamaktır.

Sistemi uygulayacak muhasebe birimlerinin, hesaplarında biriken nakit fazlasını defterdarlığa (ya da Hazine İç Ödemeler Muhasebe Birimine) gönderme; nakit ihtiyacını defterdarlıktan (ya da Hazine İç Ödemeler Muhasebe Biriminden) getirtme işlemi, dönem sonundaki hesap durumuna göre, bankalar tarafından otomatik olarak yapılır.

Sisteme dahil edilen muhasebe birimleri, banka hesaplarında yeterli para olup olmadığını aramaksızın bütün ödemelerini bekletmeden yaparlar. Bunun sonucu olarak, sisteme dahil muhasebe birimlerinin banka hesabı alacak artığı da verebilir. Ancak muhasebe birimleri, Bakanlıkça belirlenen limit üstünde yaptıracakları toplu ödemeler için bankaya önceden haber vermek zorundadırlar.

Sistemi uygulayacak muhasebe birimleri ve banka şubeleri, yer ve diğer şartlar dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Tek hazine hesabı sistemi uygulayan muhasebe birimlerince bankadan yaptırılacak ödemeler ile bankaya yatırılacak paralar ya da teslim ettirilecek tahsilat hakkında, bu Yönetmelikte belirlenen esaslara göre işlem yapılır.

Bankadan yaptırılan ödemelerden arta kalan nakit fazlasının gönderilmesi ya da bankaya yatırılan paraları aşan ödemelerin yarattığı nakit ihtiyacının karşılanması işlemleri, bu muhasebe birimlerinin hesaplarının bulunduğu bankalarca aşağıda açıklandığı şekilde yapılır:

Tek hazine hesabı sistemi, perşembe günü başlayıp çarşamba günü sona eren dönemler itibarıyla uygulanır. Dönemin son günü resmi tatile rastladığı takdirde, “Muhasebe Birimi Nakit Hareket Cetveli” (Örnek: 21) ya da “İl Nakit Hareket Cetveli” (Örnek: 22) tatili izleyen ilk iş günü fakat, bitim günü yine dönem sonu olmak üzere düzenlenir. Düzenlenecek bu cetvellerde, tatil günlerinin karşıları boş bırakılır. Ancak; her halde ayın son günü veya mali yılın son günü, dönemin son günü kabul edilerek dönem kesilir ve nakit hareket cetveli düzenlenir. İzleyen ayın veya yeni mali yılın ilk iş günü yeni dönem başlatılır.

Sisteme dahil muhasebe birimlerince, banka hesap özet cetveli alındıkça ayrıntısı kayıtlarla karşılaştırılıp uygunluk sağlandıktan sonra, ilgili banka tarafından muhasebe birimleri adına yapılan ödemeler veya gönderilen tutarlar muhasebeleştirilir.

Muhasebe birimince dönem sonunda alınan banka hesap özet cetvelinde, dönemin sonu itibarıyla yapılan ödemelerden nakit fazlası olarak il muhabir bankasına (nezdinde il hazine cari hesabı açılan banka) gönderilen ya da tahsilatı aşan ödemeleri karşılamak üzere bu bankadan getirtilen paralar ayrıca gösterilir.

Tek hazine hesabı sistemine dahil muhasebe birimleri adına bankaca il muhabir bankasından getirtilen paralar için teslimat müzekkeresi, gönderilen paralar için gönderme emri düzenlenmez.

Muhasebe birimlerince, dönem sonunda banka hesap özet cetveli alındıktan sonra beş nüsha (il muhasebe birimlerince dört nüsha) muhasebe birimi nakit hareket cetveli düzenlenir. Dönem başının banka hesap özet cetvelinden başlamak suretiyle, bankaya yatırılan ve bankaya ödetilen paraların günlük toplamları ilgili sütunlara kaydedilerek toplam bulunur. Alttaki özel sütunlara, ilgisine göre dönem sonu banka hesap özet cetvelinde il muhabir bankasından getirtildiği ya da il muhabir bankasına gönderildiği bildirilen tutar yazılarak borç ve alacak sütunlarının toplamı bulunur ve “Dönem toplamı” sütunlarına yazılır.

Muhasebe birimi ile banka arasında düzenlenen uygunluk tutanağı niteliğinde olan muhasebe birimi nakit hareket cetveli, bankaca kayıtlara uygunluğu onaylandıktan sonra iki nüshası alıkonularak diğer nüshaları muhasebe birimine geri gönderilir. Muhasebe birimince de bu üç nüshadan biri, en geç dönem sonunu izleyen ikinci iş günü sonuna kadar defterdarlığa (il muhasebe birimine) gönderilir. Bir nüshası ise muhasebe işlem fişinin birinci nüshasına eklenir, diğer nüsha muhasebe biriminde saklanır. İl muhasebe birimlerince dört nüsha olarak düzenlenen bu cetvelin iki nüshası bankada kalır, geri gönderilen nüshalardan biri muhasebe işlem fişine eklenir, diğeri muhasebe biriminde saklanır.

Bakanlık, Hazine Müsteşarlığının da görüşünü almak suretiyle tek hazine hesabı sistemini farklı dönemler itibarıyla uygulatmaya, düzenlenecek defter ve belgeler de dahil olmak üzere uygulamaya ilişkin gerekli tedbirleri almaya yetkilidir.

Tek hazine hesabı sistemine dahil muhasebe birimlerinin nakit ihtiyacı veya nakit fazlası hakkında il muhasebe birimleri ve İç Ödemeler Muhasebe Birimince yapılacak diğer işlemler aşağıdaki gibidir: