YönetmeliK (Y. K. 02. 08. 2002T. Ve 16/212S. Karari ile kabul ediLMİŞ ve XVI başkanliğinin 30. 01. 2003 tariHLİ tel tamiMİ İLe 01. 03. 2003 tariHİnde yüRÜRLÜĞe giRMİŞTİR.)

Yol Araçlarının Trafiği

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Yol Araçlarını Sevk ve İdare Etmeye Yetkili Olanlar ve Hızları

Madde 116- Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin, motorlu vagonet ve motorlu drezin gibi hat harici edilebilen yol araçlarını sevk ve idare etmeye yetkili olanlar ve bu araçların yapabilecekleri hızlar aşağıda belirtilmiştir.

1- Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin, motorlu vagonet ve motorlu drezinler, yol ve tesisler kontrolörü, yol şube şefi, kısım şefi, tesisler şefi ve bunların yardımcıları, sürveyan ve çavuşlar ile vekilleri tarafından sevk ve idare edilir. Motorlu drezinlerde tren şefliği görevini, oto-motorlu drezin kursu görmüş veya gördüğü kurslarda tren şefliği eğitimi almış personel yapar.

2- Yol araçlarının yolun meyiline göre yapabilecekleri en fazla hız aşağıda gösterilmiştir.

a) En fazla hız,

Meyil Meyil

% 010'a kadar % 010'dan fazla

1)Vagonetler 5 km/s 5 km/s

2)Pompalı Vagonetle 30 " 20 "

3) Pompalı Drezinler 30 " 20 "

4) Motorlu Vagonetler 40 " 30 "

5) Motorlu Drezinler 50 " 40 "

b) Karanlık, sisli ve tipili kötü hava koşullarında vagonet dışındakilerin hızları yarıya indirilir.

c) Bölge ve zaman izini ile seyir eden motorlu drezin sınırlı seyir koşuluna uymaz.

d) Tünellerde en fazla hız 20 km/s. i geçemez

e) İstasyonlara girişte, hemzemin geçitler ve dar kurplardan geçilirken ve çok yollu hatlarda karşı taraftan gelen trenle karşılaşıldığında hız derhal durulabilecek şekilde azaltılır.

f) Makasların üzerinden ve yolda işçilerin çalıştığı yerlerden en fazla 10 km/s hızla geçilir.

g) Motorlu drezinler makaslar üzerinden geçerken fren yapamaz ve hemzemin geçitlere yaklaştığında düdük çalar.

Yol Araçlarından Diğer Hizmetlerde Yararlanılması

Madde 117- Araçlar yalnız demiryolu hizmetlerinde kullanılır. Ancak, aşağıdaki durumlarda bu kural dışına çıkılır. Vagonetlere kesinlikle personel ve diğer şahıslar binemez. Fakat;

1- Pompalı ve motorlu drezinler ile motorlu vagonetler Yol Müdürlüklerinden izin alınarak, bu yönetmelik hükümlerine uyulmak ve tarifesine göre ücret alınmak kaydıyla demiryolu hizmetleri dışında da kullanılır. Bu durumda araca yetkili bir TCDD personeli eşlik eder.

2- Vagonetlere insanın binmesi yasaktır. Genel Müdürlükten yazılı izin alınmadan görevli ve yetkili memur ile işçilerden başka hiç bir personel pompalı vagonet, pompalı drezin, motorlu vagonet ve motorlu drezine binemez.

Bu araçlara binmelerine Genel Müdürlükçe izin verilenlerin servis kartlarına "............ binebilir" damgası vurulur.

3- İstasyonlarda görev yapan TCDD personelinin ve ailelerinin hastalık ve doğum gibi durumlarda doktor veya ebenin yardımına gerek duyulduğunda ve uygun tren bulunmadığında Yol ve Trafik Servis Müdürlüklerinden veya trafik kontrolöründen izin alınarak en yakın doktor veya ebe bir araç ile getirilir ya da hasta buraya götürülür.

Vagonet, Pompalı Vagonet, Pompalı Drezin ve Motorlu Vagonetlerin Trafiği

Madde 118- Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin trafiklerinde aşağıdaki kurallara uyulur.

1- Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin trafiğe çıkmaları:

a) Bu araçların trafiğe çıkabilmeleri için, 116 ncı maddede belirtilen ilgili servis yetkililerince 5576 model düzenlenmesi zorunludur. Düzenlenen 5576 model TSİ sistemi dışında nöbetçi hareket memuruna koçana imzası alınarak teslim edilir. TSİ sisteminde 5576 modeli düzenleyen yetkili, dönüşte modeli, varsa, istasyon yetkilisine teslim eder, yoksa ay sonunda toplu olarak Tesisler Müdürlüğüne gönderir. İstasyona teslim edilen 5576 modeller de ay sonunda Trafik Servis Müdürlüğüne gönderilir.

b) 5576 modele; aracın kimin idaresinde olduğu, seyredeceği bölge, hareket saati, gideceği yer ve tahmini varış saati yazılır. Nöbetçi hareket memuru bulunmayan yerlerden sefere çıkacak araçlar için bu bilgiler aracı idare eden tarafından trafik kontrolörüne bildirilir.

c) İstasyon ve sayding hudutları içinde yapılacak seyirler için 5576 model düzenlenmez, ancak, trafik kontrolörü veya nöbetçi hareket memurundan sözlü izin alınır.

d) Bu araçların, istasyonun veya saydingin hangi yoluna konulacağını trafik kontrolörü veya nöbetçi hareket memuru belirler.

e) Trafiğe çıkacak araçların 5576 modeline, gecikmesi 15 dakikadan fazla olan trenlerin gecikme süresi ile vaktinden önce seyir eden trenlerin ne kadar önce seyir ettikleri ve gün içinde sefere konulan veya seferden kaldırılan trenlerin numaraları;

1) TSİ sisteminde, trafik kontrolöründen alacağı bilgilere göre aracı sevk ve idare eden personel tarafından,

2) TMİ sisteminde, trafik kontrolöründen alacağı bilgilere göre nöbetçi hareket memuru, bunun olmadığı yerlerde aracı sevk ve idare eden personel tarafından,

3) DRS sisteminde ise, nöbetçi hareket memuru tarafından,

yazılır ve aracı sevk ve idare edenin imzası alınır.

f) TMİ sisteminde, nöbetçi trafik kontrolörleri, her gün saat 07.00' da bölgesindeki bütün istasyonları arayarak, gecikmesi 15 dakikadan fazla olan veya vaktinden önce seyir eden trenleri ve sürelerini bildirir.

2-Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin trafiğinde uyulacak kurallar aşağıda belirtilmiştir.

a) Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin istasyonlar arasında veya istasyonlar içinde çalışmaları veya seyir etmeleri gerektiğinde, araçlar yol üzerine konulmadan önce aracı sevk ve idare eden yetkili;

1) TSİ sisteminde trafik kontrolöründen,

2) TMİ sisteminde iki istasyon arasından veya nöbetçi hareket memuru bulunmayan istasyonlardan sefere çıkacak araçlar için trafik kontrolöründen, bunun dışında kalan istasyonlardan sefere çıkacak araçlar için istasyon nöbetçi hareket memurundan,

3) DRS sisteminde istasyon nöbetçi hareket memurundan, bölge ve zaman izini alır.

Nöbetçi hareket memuru tarafından verilen bölge ve zaman izinlerinde, izin süresi 5576 modele yazılarak imzalanır ve araç sorumlusunun imzası alınır.

b) Aracı sevk ve idare edecek yetkili, trafik kontrolörüne veya nöbetçi hareket memuruna kendini tanıttıktan sonra, hangi bölgeye gitmek istediğini ve ne kadar zamana gereksinimi olduğunu bildirir. Trafik kontrolörü veya nöbetçi hareket memuru trenlerin trafiğine göre izin ile birlikte saat ayarı da verir. TSİ sisteminde araç yetkilisinin 5722 model düzenleyerek 5576 modele hareket saatini yazarak imzalamasından, diğer sistemlerde ise nöbetçi hareket memurunun, bulunmayan yerlerde araç yetkilisinin 5576 modele hareket saatini yazarak imzalamasından sonra araç seyir etmeye başlar.

c) İzin alan aracın yetkilisi bölgeyi, aldığı izin süresi içinde kullanabilir. Bölgeyi alınan izin süresinde terk edemez veya varış yerine ulaşamazsa izin süresinin bitiminde aracı hat harici ederek bölgeyi serbest bırakır veya izin süresinde işin bitmeyeceği veya varış yerine varılamayacağı anlaşılırsa, süre bitmeden yeniden izin alınır.

İzinin bitiminde aracın hat harici edilerek bölgenin serbest bırakılmaması sonucu meydana gelecek gecikme ve olaydan aracı sevk ve idare eden sorumludur.

d) Trafik kontrolörü veya istasyonlarla konuşulamadığı durumlarda, tamamı vagonetler gibi öncü ve artçı görevlendirilmek suretiyle seyir edebilir.

e) İzin alınan araçlar, makaslardan elle atlatılarak geçirilir. Elle kaldırılamayacak kadar yüklü olduklarında makasların düzenlenmesi trafik kontrolörü veya nöbetçi hareket memurlarınca sağlanır.

f) Aynı bölge içinde birden fazlasının seyri için izin verilebilir. Trafik kontrolörü ve nöbetçi hareket memurları bu araçları trenlere karşı korur. Birbirlerine karşı korunmaları araçları sevk ve idare edenlere aittir.

g) Trafik kontrolörü veya nöbetçi hareket memurları bu araçlara izin veya bölge ve zaman izini verirken, trenlere gecikme verdirilmemesine dikkat eder. Bu nedenle, izin verirken, zaman süresinin sonunu, bölgeye kumanda eden sinyalleri, bu bölgeye girecek olan bir tren için 10 dakika önce açabilecek şekilde belirler.

h) Bölge zaman izni alan araçlar izinin bitiminde hat dışı edilmiş ve bölgeyi serbest bırakmış kabul edileceğinden, izin süresinin bitiminden sonra bu bölgeye tren gönderilebilir.

3- Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin seyirleri aşağıdaki şekilde bildirilir.

a) TMİ sisteminde vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin, hareket saatleri, gidecekleri kilometre, tahmini varış ve dönüş saatleri nöbetçi hareket memurları veya araç yetkilisi tarafından trafik kontrolörüne bildirilir. Trafik kontrolörü bu bilgileri grafiğe veya ilgili forma kayıt eder.

b) DRS sisteminde ise, aracın hareket ettiği istasyonun nöbetçi hareket memuru, aracın hareket saatini, varış kilometresini ve tahmini varış saatini komşu istasyona bildirir.

4- Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin dönüşleri ve seferlerinin bittiğinin bildirilmesi aşağıdaki şekilde yapılır.

a) İki istasyon veya saydingin arasından hatta konulacaklar için, DRS sistemi dışında, önce trafik kontrolöründen bölge ve zaman izini alınması zorunludur.

b) Trafik kontrolöründen izin alınamaması durumunda araçlar, vagonet hükümlerine uygun olarak hatta konulur ve seyir eder.

c) Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin dönüşleri TSİ sisteminde aracı sevk ve idare eden, TMİ sisteminde ise nöbetçi hareket memurları veya bu görevi yapan personel, memur bulunmayan yerlerde aracı sevk ve idare eden tarafından trafik kontrolörüne bildirilir. DRS sisteminde ise komşu istasyona nöbetçi hareket memuru tarafından bildirilir.

d) Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerin istasyonlardan hareketi ve istasyonlara dönüşleri veya seferinin son bulduğu, aşağıdaki şekilde bildirilir.

Aracın gidişi ; "Km .......... ye bir vagonet saat ....... da gitti. Muhtemel varış saati ............. dır. İmza."

"Bir pompalı vagonet saat ........ da ......... istasyonuna gönderildi. Muhtemel varış saati .......... dır. İmza."

Aracın dönüşü ; "Km ........... deki vagonet saat ...... da istasyonumuza geldi. İmza."

"Pompalı vagonet ............. istasyonuna saat ......da geldi. İmza"

5- Vagonetlerin ve çeşitli nedenlerle vagonet hükümlerine göre seyir ettirilen araçların trafiği aşağıdaki şekilde sağlanır. Ancak, bölge ve zaman izini alınarak yapılacak seyirlerde izin verilen bölge ve süre içinde bu kurallara uyulmaz.

a) Vagonetler önünden ve arkasından 1050 metre mesafe ile görevlendirilecek öncü ve artçılarla korunarak seyir eder. Öncü ve artçı olmadan vagonetlerin seyirlerine hiç bir nedenle izin verilmez.

b) Öncü ve artçılar Kuruluşta görevli personel olup, beraberlerinde birer adet kırmızı ve yeşil işaret bayrağı, gece ise üç renkli fener bulunur.

c) Aralarında en az 500 er metre uzaklık bulunmak şartıyla, iki istasyon arasında birden fazla vagonetin aynı yönde seyrine izin verilir. Bu durumda vagonetlerin ayrı ayrı korunmasına gerek olmayıp, öndeki ve sondaki vagonetler için öncü ve artçı görevlendirilmesi yeterlidir.

d) Kesin zorunluluk olmadıkça vagonetler gece seyir ettirilmez. Gece seyirleri gerekirse, 1050 metre uzaklıkta görevlendirilen öncü ve artçıdan sonra, 300 metre uzaklıkta ikinci bir öncü ve artçı görevlendirilmesi zorunludur.

Ayrıca, vagonetin önüne ve arkasına kırmızı ışık veren birer fener konur. Birden fazla vagonet seyir ediyorsa, en öndeki vagonetin önüne ve en arkadaki vagonetin arka tarafına kırmızı ışık veren diğer vagonetlerin önüne ve arkasına gün ışığı veren fenerler konur.

e) Öncü ve artçılar, korumakla görevli oldukları araca doğru gelmekte olan treni, oto, çekici oto, motorlu drezin veya benzeri demiryolu aracını gerekli işaretlerle durdurur, trenin tren şefi ve makinistine veya bu görevi yapan personeline, ileride bir yol aracının bulunduğunu bildirir ve trafik cetveline yazdırarak imzalar.

Öncü ve artçıların görevlendirildikleri yerden ayrılmaları ve konulmuş işaretleri değiştirmeleri yasaktır.

6- Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetler iki istasyon arasında demiryolu üzerinde hat dışı edilmeden durdurulduklarında hiç tren beklenmese de öncü ve artçı ile korunur.

Duruş süresince bu araçlar denetimsiz ve frenleri sıkılmadan bırakılmaz, sisli ve tipili havalarda koruma önlemleri kestane fişeği ile desteklenir.

7- Vagonet, pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetler trenlere aşağıda belirtildiği şekilde geçit vererek seyir eder.

a) Trene geçit verileceği, geçit verilecek kilometre ve saat belirtilerek aracı sevk ve idare eden tarafından TSİ sisteminde trafik kontrolörüne, diğer sistemlerde nöbetçi hareket memuruna bildirilerek bölge ve zaman izini alınır. TMİ sisteminde aracın geçit vereceği kilometre ve saat trenin trafik cetveline yazılarak personelin imzası alınır.

b) İki istasyon arasında trenlere geçit verecek olan yol aracı trenin geçiş saatinden en geç 10 dakika önce demiryolunun ve gabarinin dışına çıkarılır.

c) Trene geçit vermek üzere demiryolu ve gabari dışına çıkarılan araç, geçit verdikleri tren vaktinde geçerse, trenin geçişinden 5 dakika sonra hatta konularak, ikinci trenin geçiş saatinden 10 dakika öncesine kadar normal seyir eder, bu sürede tekrar hat dışına çıkarılır.

d) Tren vaktinden önce geçerse, trenin geçişinden 5 dakika sonra hatta konur ve trenin gittiği yönden artçı ile korunarak seyir eder. Bu durumda hızı 5 km/s. i geçemez.

Bu arada ikinci bir trenin vakti gelmişse veya trenler konusunda tereddüde düşülürse, trafik kontrolöründen yeniden bölge ve zaman izni alınır veya vagonet hükümlerine göre seyir edilir.

e) İstasyondan trenin gittiği yöne araçlar trenin hareketinden 5 dakika sonra hareket eder.

f) Geçit vermek üzere izin alan araç yetkilisi, sürenin bitiminden önce bulunduğu yerde aracı hat dışına çıkarmak ve trafik kontrolörüne bildirmek zorundadır ve aracın hat dışı edilmemesinden sorumludur. Araç yeniden izin alınmadıkça hatta konulamaz ve seyir edemez. Verilen sürenin bitiminde aracın hat dışı edildiği bildirilmez ise trenler bekletilmez.

8- Araçları sevk ve idare eden, 5576 modele istasyonlara varış, duruş ve kalkış saatini nöbetçi hareket memuruna yazdırır. Nöbetçi hareket memuru olmayan istasyonlar ile iki istasyon arasındaki duruş noktalarına varış ve kalkış saatlerini kendisi yazarak imzalar.

9- Araçlar, sefere çıkmadan önce, dikkatle kontrol edilir, trafiği tehlikeye sokacak bozukluk ve arızaları giderilir, frenlerinin çalışır olması sağlanır. Arızalı araçların sefere çıkarılması yasaktır.

Araçları, sevk ve idare edenler, trafikleri ile ilgili her türlü tedbiri almaktan sorumludur ve bu yönetmeliğin “Yol Araçlarının Trafiği” ile ilgili bölümünü iyi bilmek ve 5510 modeli yanlarında bulundurmak zorundadır.

Araçlar birbirine ve trenlere bağlanamaz ve yokuşta çekilemez.

10- Vagonetler veya vagonet hükümlerine göre seyir ettirilen araçlar, yokuşta ve düz yollarda el ile itilerek ve inişlerde kaçmaması için arkadan tutularak yürütülür.

İnişlerde, ön tarafında durarak arkaya doğru dayanmak yasaktır. Vagonetlerin fren kolu gidiş yönüne göre arka tarafta bulunur.

11- Araçlara, gerektiğinde demiryolu dışına çıkarılması ve malzemenin yükletilmesi boşatılması için yeteri kadar işçi refakat ettirilir. Refakat edecek işçi sayısı aracı idare eden tarafından belirlenir.

12- Seferi biten araçlar demiryolu dışına çıkarılarak bunlara ayrılan yerlere veya garaja konur. Garaj olmayan yerlerde demiryolu dışına çıkarılan araçların tekerlekleri zincirlerle bağlanır ve kilitlenir, kilitlenemeyenler ters çevrilir.

13- Pompalı vagonet, pompalı drezin ve motorlu vagonetlerde seyirleri sırasında birer kırmızı bayrak, iki adet üç renkli fener bulunur ve üzerlerine kırmızı bayrak takılır, vagonetlerin gece seyirlerinde üç renkli iki fener bulunur.

14- Sefere çıkacak olan araçlarda mutlaka bir adet seyyar telefon veya telsiz bulunur.

15- Araçlar için istasyonlarda trenlerin giriş ve çıkışlarını idare eden işaretler kullanılmaz. Tren teşkil memurları bunların durdurulması veya yürütülmesi için gerekli işaretleri verir. Aracı idare edenler bu işaretlere uymak zorundadır. Araçların istasyonlara girişinde makasta tren teşkil memuru bulundurulmaz.
İKİNCİ BÖLÜM