Yük bir ihtimalle bugünkü Kırklar Mey-dam'nın işgal ettiği alanı da kapsayan eskisinden daha geniş bir yapı topluluğunun İnşa

HACZ²²¹

HAÇ

Hıristiyanlıkta büyük önem taşıyan dinî figür.

Haç kelimesi Türkçe'ye Ermenice'den geçmiştir. Batı dillerinde haç karşılığı ola­rak Latince crux köküne dayanan cross (Ing.). croix (Fr.) ve kreuz (Alm.) kelimele­ri kullanılır. Grekçe'si stavros olup Türk­çe'ye istavroz biçiminde girmiştir. Grek­çe'de stavros başlangıçta Homeros'un da kullandığı şekliyle "direk, sivri uçlu kazık, sırık" anlamına gelirken daha sonra haç karşılığında kullanılmıştır.²²² Kelimenin İbrânîce'si talan, Arapça'-s salîb, Farsça'sı "dört çivi" anlamında çehâr mfhtır. Son terkip Türkçe'ye çar­mıh olarak geçmiştir ki bu bir idam şeklidir.²²³

Tarih Öncesi dönemlerden bugüne ka­dar başta Hıristiyanlık olmak üzere pek çok din ve öğretide geniş sembolik de­ğeri bulunan haçın değişik şekilleri olup başlıcalan şunlardır:

1- Grek haçı (crux quadrata). Bu haçın kolları birbirine eşittir.

2- Latin haçı (crux immassa). Bu haçın alt kısmı uzundur.

3- Tau haçı (crux commissa). Bu haç "T" şeklinde olup buna "St. Antony haçı" da denilmektedir.

4- St. Andrevv haçı (crux decussata). Birbirine çapraz iki koldan oluşmaktadır.

5- Kulplu haç (crtıx ansata). Bu haç Latin haçı şeklindedir, fakat üst kısım ovaldir.

6- Gamalı haç (crux gammata). Grek haçı şeklinde olup kolları Grek alfabesinde-ki gama harfine benzemektedir.