“Adalet Mülkün Temelidir” Baskin Oran

“Adalet Mülkün Temelidir”

Baskin Oran

Burada “mülk”, tabii ki “mal” demek degil; “devlet” demek. Devlet, millet’in mutlulugunu saglamakla yükümlü olan örgütlenme. Milletin mutlugu ise maddi (huzur içinde karin doyurma) ve manevi (özgürlük) olarak düsünülmeli.

Iste, ODTÜ’den Ihsan Dagi, Kirikkale’den de Metin Toprak adli doçent arkadaslarim bu en sonuncu kavram Türkiye’de ne durumdadir diye, Avrupa Komisyonu ile Liberal Düsünce Toplulugu adina Ekim 2002’de 15 ilde 3060 kisiyle yüz yüze konustular. “Türkiye’de Insan Haklari ve Ifade Özgürlügü” adli bu arastirmayi bir de yargi mensuplari üzerinde tekrarladilar. Sonuçlarini konu basliklarina göre vereyim, önce bir okuyun, sonra konusalim. Birinci verecegim sayi genel kamuoyunun, ikinci sayi ise yargi mensuplarinin ilgili görüse katilma yüzdesini yansitiyor.

Temel Hak ve Özgürlükler, Ifade Özgürlügü:

• 
  Insan haklari ihlalleri ülkemizde yaygindir: 73 ve 48,4.
  
• 
  Temel hak ve özgürlükler kisitlanmaktadir: 75 ve 46,1.
  
• 
  Insanlar düsüncelerini özgürce ifade edebiliyor: 16 ve 37.
  
• 
  Insanlar düsüncelerini serbestçe ifade edemiyor: 80 ve 59.
  
• 
  Insanlarin düsüncelerini açiklamalari hiçbir biçimde suç olmamalidir: 89 ve 73.
  
• 
  Içerigi ne olursa olsun, siyasetçi ve yazarlar düsünceleri yüzünden cezalandirilmamalidir: 74 ve 63.
  
• 
  Devlet memurlari insan haklarini ihlal ediyor: 47 ve 40.
  
• 
  Karakol ve cezaevlerinde iskence yaygindir: 54 ve 42.
  
• 
  Ifade özgürlügü önünde herhangi bir engel yoktur: 3 ve 17.
  

Kürtçe ve Basörtüsü:

• 
  Kürtçe egitime karsiyim: 54 ve 62.
  
• 
  Üniversitelerde basörtüsü serbest olmalidir: 70 ve 50.
  

Yargi ve Ifade Özgürlügü:

• 
  Yasalar adil ve tarafsiz uygulanmiyor: 65 ve 25.
  
• 
  Hakliysam ve hakkimi alamazsam, Avrupa Insan Haklari Mahkemesine (AIHM) giderim: 64 ve 46.
  
• 
  Ifade özgürlügü davalarinda mahkemeler üzerinde devlet baskisi vardir: 63 ve 33.
  

Elestiri ve Devlet Düzeni:

• 
  Vatandaslar devletin mevcut düzenini serbestçe elestirebilmelidir: 70 ve 69.
  
• 
  Siyasi partilerin kapatilmasina karsiyim: 64 ve 60.
  
• 
  Devlet, özgürlükleri kisitlamak için güvenlik endisesini bahane olarak kullaniyor: 59 ve 41.
  

AB’e Üyelik Süreci ve Türkiye’de Ifade Özgürlügü:

• 
  Bir referandum yapilsa, AB’ye girmeye karsi oy kullanirim: 26 ve 27.
  
• 
  AB üyeligi olmasaydi, bu demokratik düzenlemeler yapilmazdi: 55 ve 49.
  

• 
  AB’ye üye olursak, insan hak ve özgürlükleri daha gelisecektir (68 ve 67,5).
  

Simdi konusalim. Nasil buldunuz? En hafif deyimiyle hüzün verici. Yargi mensuplarimiz insan haklari konusunda toplumun ciddi biçimde gerisinde. Veya, bu çok önemli konuda toplumun genelinden çok daha tutucu bir tablo çiziyorlar.

Dürüst olmak için, yargi mensuplarinin genel kamuoyundan daha “ilerici” yanitlar verdigi sorulari da yazayim:

• 
  Kürtçe radyo ve TV yayini serbest olmalidir (42 ve 55).
  
• 
  AIHM’nin Türkiye’yle ilgili kararlari adil ve tarafsizdir (29 ve 36).
  
• 
  Yüksek Askerî Sura kararlarina karsi yargi yolu açilmalidir (57 ve 62).
  
• 
  Referandum yapilsa, AB’ye girmeye olumlu oy kullanirim (65 ve 70).
  

• 
  AB üyelik süreci insan haklari gelismelerini olumlu etkiliyor (63 ve 66).
  

Hadi, böyle bitirmeyelim. Eleanor Porter’in Pollyanna’sini çocuklugunuzda okumus muydunuz? Dagi ve Toprak’in bu arastirmasi Türkiye için umutlu bir gelecegi müjdeliyor: Toplumumuzun geneli, çok küçük bir azinlik olan yargi mensuplarindan daha açik fikirli. Bu genel toplum hem sonunda bu azinligi etkileyecek, hem de yetistirecekleri çocuklardan yarin öbürgün “hakim çikacaklar” insan haklarina daha fazla önem vererek Mülkümüze Temel olacaklar...