İnsani tüketim amaçlı suların teknik ve hijyenik şartlara uygunluğunu, suların kalite standartlarının sağlanmasını, suyun niteliği nedeniyle oluşabilecek olumsuz etkiler hakkında tüketici nüfus haberdar edilerek insan sağlığının korunmasını sağlayacak tavsiyelerde bulunulmasını ve gerekli önlemlerin alınmasını sağlamak amacıyla yönetmelikler gereğince düzenli aralıklarla su numunesi alınır.
Kontrol izlemesi, suyun gerekli parametrelere uyup uymadığını belirlemek amacıyla, suyun organoleptik ve mikrobiyolojik kalitesi ve aynı zamanda içme suyu arıtımının yapılması durumunda, bu arıtımın etkili olup olmadığı hakkında düzenli bilgi sağlamak amacıyla yapılır.
SU NUMUNESİ ALMA VE KABUL KRİTERLERİ
1. Kimyasal ve mikrobiyolojik numune kapları ( şişeleri ) mutlaka laboratuardan temin edilmelidir. Numune alma sonunda numuneyi alan kişi tarafından aşağıdaki maddeler doğrultusunda etiketleme yapılmalıdır.
a. Numunenin alındığı tarih – saat – adres,
b. Numunenin cinsi,
c. Numune ısısı,
d. Numunenin kim tarafından alındığı belirtilmelidir.
2. Mikrobiyolojik su numunesi alma tekniği aşağıdaki gibi olmalıdır;
a. Şebeke çeşmelerinden su numunesi alınması:Önce çeşme üzerinde bulunan herhangi bir aparat varsa çıkarılır. Çeşmenin musluk çevresi alkol ile silinir ve yakılır. Çeşmeden en az 30 saniye kuvvetlice su akıtılır. Suyun klorlu veya klorsuz olmasına göre seçilen numune şişesi üzerindeki pamuk ucundan tutularak, şişe mantarına el değmeden açılır ve şişe ağzı dipten tutularak alevden geçirilir. Mantara el değmeden şişe doldurularak ağzı dikkatlice kapatılır. Soğuk zincir ortamında 5 (± 3)° C’de saklanarak 12 saat içerisinde laboratuara ulaştırılır.
b. Kaynaktan su numunesi alınması: Açık olan çevrede bulunabilecek hayvan atıklarının bulaşmasını önlemek için iyice temizlenmiş, kaynatılmış ve yakılmış demir veya cam boru kaynağa veya kaynağın 1 metre çevresine batırılır. Bir gece borudan su akıtılır ve a şıkkındaki esaslar doğrultusunda numune alınır.
c. Depo (sarnıç)’dan su numunesi alınması: Eller iyice yıkandıktan sonra el ve numune şişesi alkollü pamukla silinir ve şişenin boynuna alkole batırılmış bir sicim bağlanır. Şişenin ağzı yakılır. Şişe numune alınacak yere daldırılarak doldurulur. Hava almayacak şekilde, sterilize edilmiş mantar alev üstünde açılarak el değmeden kapatılır.
d. Kuyudan numune alınması: Tulumbalı kuyulardan numune alınması a şıkkındaki, tulumbasız kuyulardan numune alınması da c şıkkındaki esaslar doğrultusunda yapılır.e. Ambalajlı sularda ( 22°C ve 37°C )’de jerm tahlili için: Numune ambalajlanmayı takiben 12 saat içerisinde ve 4 ( ± 1 ) °C’de saklanarak laboratuara ulaştırılır.
3. Numunenin mikrobiyolojik analizinde eğer numune örneği klorlu ise 118 mg/L olacak şekilde sodyum tiyo sülfatlı numune şişelerine alınmalıdır.
4. Numunenin toplam ve serbest klor miktarı dietil-para-fenilen daimin kullanılarak ölçülmelidir.
5. İçme ve kullanma sularının mikrobiyolojik analizi için 500 ml, içme ve kaynak sularının kimyasal analizi için 1000 ml laboratuvar tarafından temin edilen şişelerde veya steril orijinal ambalajında su numunesi getirilmelidir.
6. Kimyasal analiz için su numunesi alma tekniği aşağıdaki gibi olmalıdır;
a. Laboratuara su numunesi koyu renkli cam veya disposible şişede 1000 ml olarak getirilmelidir.
b.Numuneyi alan kişi tarafından 1. madde esaslarına göre numune kabul formu doldurulmalıdır.
c. Şebeke sularından kimyasal su numunesi alınması: Musluk tam olarak açılıp, şebeke suyunu temsil eden suyun geldiğinden emin oluncaya kadar su akıtılır. Numune şişesi 3 kez çalkalandıktan sonra ağızda boşluk kalmayacak şekilde doldurulmalı ve kapatılmalıdır.
d. Kuyu, çeşme, kaynak vb. yerlerden kimyasal su numunesi alınması: Bir pompa veya musluk yardımıyla buraları besleyen dip sularının geldiğinden emin oluncaya kadar su boşaltılır, su boşaltmada kullanılan sistem kimyasal açıdan temiz olmalıdır. Küçük debili kaynaklarda suyun çıktığı yere, büyük debili ve göllenmiş kaynaklarda gözelerden birine temiz bir boru yerleştirip su akıtıldıktan sonra numune alınmalıdır.
MUSLUK VEYA POMPA ÇIKIŞINDAN NUMUNE ALMA
|
|
Bir çakmak, gazlı bir ocak veya alkol emdirilmiş ve yakılmış bir pamuk tamponla yakarak musluğu bir dakika süreyle sterilize edin.
|
Musluğu dikkatle açın ve 3-5 dakika suyun ortalama bir hızla akmasını bekleyin. Bir kez ayarladıktan sonra musluğu tekrar ayarlamayın.
|
|
|
Bir şişe alın ve kapağını dikkatle açın veya tıpasını çıkartın.
|
Kapağını ve koruyucu başlığı aşağı doğru tutarak (numuneyi kirletebilecek toz girişini önlemek için), şişeyi hemen akan suyun altına tutun ve doldurun.
|
|
|
Analiz öncesinde çalkalamayı kolaylaştırmak için, şişede hava dolu küçük bir hacim bırakılmalıdır.
|
Tıpayı yerleştirin veya kapağı kapatın ve kahverengi kağıttan koruyucu başlığı ipiyle yerine yerleştirin.
|
KUYU VE BENZERİ YERLERDEN NUMUNE ALMA
XX">
|
|
Spiral kavrama,Yarım kavrama,Taş
|
Bir parça ip kullanarak temiz bir ağırlığı numune alınacak şişeye bağlayın.
|
|
|
20 metre uzunluğunda, bir sopanın etrafına dolanmış, temiz bir ip alın ve şişeye bağlayın.
|
Ağırlık bağlanmış şişeyi ipi yavaş yavaş açarak kuyuya indirin. Şişenin kuyu duvarlarına değmesine izin vermeyin.
|
|
|
Şişeyi tümüyle suyun içine batırın ve kuyunun dibine vurmadan veya herhangi bir tortu kaldırmadan yüzeyin iyice altına indirin.
|
Şişenin dolduğuna kanaat getirdikten sonra, ipi tekrar sopaya sararak şişeyi yukarı çekin. Şişe tamamen dolmuşsa, hava dolu bir hacim açmak için birazını dökün. Daha önce anlatıldığı biçimde şişenin tıpasını veya kapağını kapatın.
|
| 
