Mavzu: Yadro kimyosi va uning tibbiyotdagi ahamiyati
Mustaqil ish
Bajardi: 1-son davolash fakulteti 105-guruhtalabasi Ulug’berdiyeva Laylo
Qabul qildi: Qurbonova Mohira
Toshkent - 2023
Yadro kimyosi va uning
tibbiyotdagi ahamiyati
Yadro kimyosi
•
moddaning yadroviy xossalarini fizik kimyo bilan oʻzaro bogʻliq holda
umumlashtirib oʻrganuvchi fan. Baʼzan "Ya.k." termini radiokimyo
maʼnosida qoʻllanadi. Bu notoʻgʻri, chunki Yadro kimyosining tadqiqot
obyekti atom yadrosining xossalari va yadro reaksiyalari boʻlsa,
radiokimyoning tadqiqot obyekti radioaktiv yadrolarning xossalarini
kimyoviy muammolar yechimi uchun qoʻllanishidir. Yadro kimyosining
asosiy yoʻnalishlari: yadro reaksiyalarini va yadroviy oʻzgarishlarning
kimyoviy oqibatlarini oʻrganish; "yangi atomlar" kimyosi; Myossbauer
effekti; yangi elementlar va radionuklidlar, radioaktiv parchalanishning
yangi turlarini topish. Bu muammolarni yechishda radiokimyo,
ionizatsiya, soʻnggi yillarda masspektrometriya, shuningdek, qalin
qatlamli fotoemulsiya usullaridan foydalaniladi.
•
Yadro tibbiyoti
tanada bir marta signal chiqarishga qodir bo'lgan
tasvir agentidan foydalanadi,
bu signal uni rivojlantirishga va shu
organizmda nima bo'layotganini tushunishga qodir bo'lgan tasvirni
aniqlash moslamasi tomonidan aniqlanadi. Tasviriy zondlar ma'lum bir
organda to'planib, ba'zi hujayralar bilan bog'lanib, biologik
jarayonlarni, shuningdek, uyali faollikni ko'rish va o'lchashga imkon
beradi.
Gibrid skanerlash texnikasi
•
Baʼzi markazlarda radiofarmatsevtika toʻplangan tananing qismini
ajratib koʻrsatish uchun yadroviy tibbiyot skanerlarini dasturiy
taʼminot yoki gibrid kameralar yordamida KT yoki MRT kabi usullardan
olingan tasvirlarga qoʻyish mumkin. Bu koʻpincha tasvirni birlashtirish
yoki birgalikda roʻyxatga olish deyiladi. Yadro tibbiyotidagi
termoyadroviy tasvirlash usuli anatomiya va funksiya haqida
maʼlumot beradi, aks holda ular mavjud boʻlmaydi yoki koʻproq
invaziv protsedura yoki operatsiyani talab qiladi.
Modda
Vaziyat
Yod-131 - natriy yodid
gipertiroidizm
va qalqonsimon bez saratoni
Yttrium-90- ittiriy (Zevalin) va yod-131- natriy yodid
(Bexxar)
refrakter limfoma
131
I-MIBG (metaiodobenzilguanidin)
neyroendokrin oʻsmalar
Samariu-153 yoki Stronsiy-89
palliativ suyak ogʻrigʻini davolash
Reniy
-188
skuamoz hujayrali karsinoma yoki terining bazal
hujayrali karsinomasi
•
Dostları ilə paylaş: |