Yildiz tekniK ÜNİversitesi Mİmarlik faküLtesi

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ

• YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ

• ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ

• ŞEHİR YENİLEME KORUMA DERSİ

• Doç. Dr. İclal Dinçer

• 1950 -1960

• YENİDEN İNŞA (Urban Reconstruction)

• Savaş sonrası tahrip olan kent merkezlerinin yenilenmesi

• Hızlı sanayileşme - nüfus artışı – modernist planlama

• Kentlerin yerleşik alanlarının nazım plana dayalı olarak genişletilmesi ve “yeniden inşa edilmesi”

• Kent çeperlerinde yeni banliyölerin geliştirilmesi: toplu konut uygulamaları

• Sosyal devlet uygulamaları: merkezi ve yerel yönetimin etkinliği

• Ağırlıkla kamu sektörünün yatırımcı olması

• Konut ve yaşam standartlarının iyileştirilmesi

• 1960 –1970

• KENSEL YENİDEN GELİŞTİRME (Urban Redevelopment)

• KENTSEL SAĞLIKLAŞTIRMA (Urban Rehabilitation)

• Kent merkezlerindeki çöküntü alanlarının temizlenmesi; yıkılıp yeniden inşa edilmesi

• Kent merkezlerinde sağlıklaştırma çalışmalarının başlaması

• Özel sektörün konut yatırımındaki payının artması

• Bölge planlama düzeyinin gündeme gelmesi

• Banliyölerin ve çevre yerleşmelerin büyümesi planlanması

• 1970 - 1980

• KENTSEL SAĞLIKLAŞTIRMA (Urban Rehabilitation)

• KENTSEL YENİLEME (Urban Renewal)

• KENTSEL YENİDEN CANLANDIRMA (Urban Revitalization)

• Enerjiye dayalı ekonomik kriz nedeniyle sosyal devlet anlayışının gerilemesi

• Gayrimenkul Eksenli Kamu-Özel Ortaklıklarına dayalı projeler

• Kent merkezlerindeki köhnemiş alanların yenileme projeleri

• Kentsel gelişme alanlarında toplu konut projeleri

• Kentsel altyapı projelerinin önem kazanması

• 1980 – 1990

• KENTSEL SAĞLIKLAŞTIRMA (Urban Rehabilitation)

• KENTSEL YENİDEN GELİŞTİRME (Urban Redevelopment)

• KENTSEL YENİLEME (Urban Renewal)

• KENTSEL YENİDEN CANLANDIRMA (Urban Revitalization)

• Küreselleşme olgusu-post modernist yaklaşımlar-sürdürülebilirlik

• Gayrimenkul-eksenli, kamu-özel sektör ortaklı kentsel yenileme yaklaşımı

• Çok sayıda gelişme ve yeniden geliştirme planlarının ortaya çıkması: Öncü (flagship) projeler

• Kentsel Gelişim Şirketleri (Urban Development Corporation – UDC) Kamu fonlarını kullanan özel sektörün ve konuya ilişkin ajansların proje ortaklıkları

Bir kentsel gelişim şirketi olarak UDC “Urban Development Corporation” 1980 tarihli “Yerel Yönetim Planlama ve Arazi Yasası” kapsamında 2.Haziran1981 tarihinde kuruluyor.

• Bir kentsel gelişim şirketi olarak UDC “Urban Development Corporation” 1980 tarihli “Yerel Yönetim Planlama ve Arazi Yasası” kapsamında 2.Haziran1981 tarihinde kuruluyor.

• Amaç: Londra’nın doğusunda yer alan tersanelerin kapanması ile ortaya çıkan ekonomik fiziksel ve sosyal çöküntünün ortadan kaldırılması

• UDA “The London Docklands” Urban Development Area

• Thames nehri boyunca uzanan

• yaklaşık 11km.lik ve 2200 Ha.lık bir bölge
• Üç ilçenin sınırları içine giriyor: Southwark, Tower Hamlets, Newham;“London’s East End”

• 2000’ler : Urban Regeneration

• KENTSEL YENİDEN OLUŞUM / YENİDEN GELİŞTİRME /

• KENTSEL YENİDEN ÜRETİM = KENTSEL DÖNÜŞÜM

• Politika ve uygulamalarda daha geniş kapsamlı bakış açıları: sosyal eşitsizlikleri – yoksulluğu gidermeyi hedefleyen toplumsal dönüşüm projeleri

• Tarihi miras ve koruma anlayışının güçlenmesi

• Kültür eksenli projeler

• Sosyo-ekonomik ve mekansal açıdan bütünleşmiş stratejik planlama yaklaşımlarının ön plana çıkması

• 1980’lerden daha gösterişsiz projeler

• Kentsel Yenileme Ortaklıkları

• (Urban Regeneration Companies – URC’s):

• Kamu-özel sektör arasında daha dengeli rol paylaşımı

• Kasım 2000’de İngiliz Hükümeti “Kentsel Beyaz Sayfa /Kitap” adıyla

• 12 adet URCs (Kentsel Yenileme Ortaklığı) programı hazırlıyor.

• Sheffield, East Manchester ve Liverpool kentleri ilk pilot uygulama alanı olarak seçiliyor.

• Bu uygulamanın temelini; Lord Rogers tarafından Haziran 1999’da hazırlanan (Urban Task Force) “Kentsel Görev Gücü” belgesi oluşturuyor. "Towards an Urban Renaissance”

• Kentsel Yenileme Ortaklığı stratejik bir kentsel yenileme çerçevesi veya bir master plan geliştirerek;

• - Kamu sektörünün görevlerini tanımlamalı,

• - Özel sektör yatırımcılarını cesaretlendirmeli,

• - Yerel şirketlerin bölgede yatırımcı olmasının yolunu açmalı,

• - Alanın özelliklerine dayalı kentsel tasarım kodları geliştirmeli,

• - Kentsel yenileme konularındaki iyi örnekleri paylaşarak merkezi yönetimin politikalarını etkilemelidir.

Kentsel Yenileme Ortakları (KYO)

• Kentsel Yenileme Ortakları (KYO)

• - kendi konularındaki yerel uzmanlar

• - yerel yetkililer

• - yatırımcılar

• - engelli gruplar başta olmak üzere çoğunluk temsilcileri

• KYO içinde

• - ulusal ölçekteki katılım ve finans: “English Partnership”

• (The National Regeneration Agency)

• - bölge ölçeğindeki katılım ve finans: “Bölgesel Kalkınma Ajansları”

• (Regional Development Agency)

• - yerel ölçekteki katılım ve finans: “Yerel yönetimler”

• İşlevi

• Çöküntü alanlarının yenilenmesinde yönlendirici rol ve görev üstlenmek

• Bölgeye yeni yatırımları çekmek

• Bölgedeki tehditlere kapsamlı yaklaşımlar geliştirmek, fırsatları öne çıkarmak

Kentsel Yenileme Ortaklıkları

• Kentsel Yenileme Ortaklıkları

• Bölgesel ve yerel önceliklere katkıda bulunmalıdır

• Alanın öncelikli olan sosyal ve ekonomik gereksinimleri ile gelişim fırsatlarını bütünleştirmelidir

• Partnerlere özellikle Bölgesel Kalkınma Ajansı ve Yerel Yönetime net taahhütlerde bulunmalıdır

• Diğer katılımcılarla ve topluluklarla birlikte yapacağı yenileme /geliştirme hedeflerini nasıl gerçekleştireceğini ortaya koymalıdır

• Temel stratejisi kişilerin kaynaklarını geliştirmek olmalıdır.

• Mekandaki düzenlemelerin ve sistemin dağıtımını net olarak yapmalıdır.

• Kaliteli, sürdürülebilir büyümeyi desteklemek için Merkezi Yönetim tarafından desteklenen ulusal ölçekteki kentsel yenileme ajansıdır

• Stratejik bölgelerde kendi çalışma programlarını geliştirirler

• Eylem alanları “brownfield” arazilerdir

• Kamu arazilerinin kullanım oranları ne kadar yükselirse Yönetimin hedeflerini destekleme oranları da artar.

• Kamu ve özel sektör ortaklıkları ile çalışırlar

• Tasarım, inşaat ve çevresel sürdürülebilirlik açılarından yüksek standartlar ararlar

• Zor problemlerle baş etmede yaratıcı yöntemler tasarlar ve teşvik ederler

“Liverpool Vision”unda

• “Liverpool Vision”unda

• Eşikler:

• Kamu imajı

• Mülkiyetin değeri

• Çevre kalitesi

• Temel ulaşım konuları

• Eylem Alanları:

• Yedi adet (harita üzerinde işaretli)

• Pier Head, Commercial District (Business Exchange), Castle Street / Live-work District, Cultural Quarter / Lime Street Station, Retail Core, Kings Waterfront, Hope Street Quarter

• Desteklenecek konular:

• 2008 yılı Avrupa Kültür Başkentliğini gerçekleştirmek

• Hareketliliği güçlendirmek

• Kamu alanının gözetilmesi

• Topluluk sözleşmelerine uyulması

• İş alanlarının gelişimini desteklemek

• Kentteki grupların dayanıklılığını artırmak

Başarının Önkoşulları

• Başarının Önkoşulları

• Kentsel dönüşüm sürecinin arkasında mutlaka yasal bir dayanak ve kentsel politikanın bulunması

• Kentsel dönüşüm sürecinin ülke-bölge-kent bütünü-mahalle ölçeklerinin tümünü kapsaması ve tutarlı bir yaklaşımla ele alınması

• Kentsel dönüşüm bölgesinin geleceği konusunda etkin roller üstlenen kamu, özel kesim ve sivil halk temsilcilerinin özgün bir ortaklık modeli çerçevesinde toplanması

• Program ve projesi olan bütün aktörlerin uygun bir rol ile sürece dahil edilmesi

• Çözüm ortaklığı içinde yer alan bütün aktörlerin arasında güç dengesinin oluşturulması