17.Aşağıda qeyd olunan neyroqlial hüceyrələr haqqındakı uyğun ifadələri düzgün müəyyənləşdirin.
1-mikroqliositlər
2-astrositlər
3- oliqodendrositlər
a-beynin boz maddəsində yerləşir, çıxıntılarının sayı çoxdur, neyronlar üçün dayaq rolu oynayır,reparativ funksiya daşıyır,sinir lifini təcrid edir,neyronların metobolizmində iştirak edir,kapilyarları əhatə edərək nəqliyyat rolu oynayır
b-qabıqaltı strukturlarda,beyin kötüyündə daha çoxdur,ağ maddədə daha çoxdur, çıxıntılarının sayı azdır,aksonların mielinləşməsində iştirak edir,neyronların metobolizmində və trofikasında iştirak edir
c-ən kiçik , çoxşaxəli qliya hüceyrələridir, mənbəyi mezodermdır, faqositoz qabiliyyətinə malikdir
1- c; 2- b; 3- a
1-b; 2- a; 3- c
1-a; 2- b; 3- c
1- c; 2- a 3- b
1- b; 2- c; 3- a
18. Astrositlərə xas olan çıxıntıların yerləşdikləri nahiyyələri müəyyənləşdirin
I – protoplazmatik çıxıntılar
II – sapabənzər çıxıntılar
1.boz maddədə yerləşən astrositlərə xasdır
2. ağ maddədə yerləşən astrositlərə xasdır
3. sinaptik təmaslarda yerləşən astrositlərə xasdır
4. neyron cisimlərinin ətrafında yerləşən astrositlərə xasdır
I – 1; II – 2
I – 2; II - 1
I - 1, II – 3
I - 2; II – 3
I – 3; II - 4
19. Astrositlər əsasən 2 yarımqrupa ayrılır. Bu yarımqruplara xas olan əsas xüsusiyyətlər hansılardır?
1-Onlarda mübadilə prosesləri və müxtəlif fermentlərin fəaliyyəti yüksək səviyyədə gedir
2-Çıxıntıları sinirlərin mielin qişalarının yaranmasında iştirak edir
3-Çoxlu çıxıntılara,parlaq sitoplazmaya ,kiçik nüvəyə malik tam ulduzabənzər hüceyrələrdir
4-Çoxlu uzun və qısa çıxıntılara malikdir. Nüvələri kürə və oval formada olur
5-Suyun və mineral duzların çatışmamazlığına qarşı daha həssasdırlar
6-Boz maddədə onlar perineyronal elementlər kimi, ağ maddədə isə sinir liflərinin arasında olan və sıra ilə yerləşən ünsürlər kimi yayılmışdır
I – 1, 3, 5 II - 2, 4, 6
I - 2, 3, 5 II – 1, 4, 6
I - 1, 2, 3 II - 4, 5, 6
I - 4, 5, 6 II - 1, 2, 3
I – 2, 4, 6 II - 1, 3, 5
##num=3// Level=1// sumtest = 20 // name = Sinir sisteminin təkamül inkişafı //
1.Düyünlü sinir sisteminə mənsub olan heyvanların bədən quruluşunda filigenetik inkişaf zamanı hansı dəyişikliklər müşahidə olunur?
Bədən quruluşunda metamerlik, seqmentarlıq, bir tərəfli simmetriya inkişaf etmişdir
Bədən quruluşunda metamerlik, seqmentarlıq, iki tərəfli simmetriya inkişaf etmişdir
Neyronların əsas hissəsi bədənin xaricində yerləşmişdir
Sinir hüceyrələrini bir qismi öz şəklini dəyişərək ektodermanın altında yerləşmişdir
Sinir hüceyrələrini bir qismi öz şəklini dəyişərək endodermanın altında yerləşmişdir
2. Qurdların sinir sisteminə aid düzgün cavab hansıdır?
qurdların sinir qanqlilərində 2000 -2500-ə qədər neyron vardır ki, onların əksəriyyətini interoneyronlar təşkil edir. Hər düyündəki neyronların sayı sabit olur
qurdların sinir qanqlilərində 500-1500-ə qədər neyron vardır ki, onların əksəriyyətini afferent neyronlar təşkil edir. Hər düyündəki neyronların sayı müxtəlif olur
qurdların sinir qanqlilərində 500 -1500-ə qədər neyron vardır ki, onların əksəriyyətini interoneyronlar təşkil edir. Hər düyündəki neyronların sayı sabit olur
qurdların sinir qanqlilərində 2000-2500-ə qədər neyron vardır ki, onların əksəriyyətini afferent neyronlar təşkil edir. Hər düyündəki neyronların sayı müxtəlif olur
qurdların sinir qanqlilərində 3000-3500-ə qədər neyron vardır ki, onların əksəriyyətini interoneyronlar təşkil edir. Hər düyündəki neyronların sayı sabit olur
3.Həşaratlarda hansı sinir tipi mövcuddur?
Sadə quruluşlu və eyni zamanda sabit sinir sistemi tipi
Mürəkkəb quruluşlu və eyni zamanda sabit sinir sistemi tipi
Mürəkkəb quruluşlu və eyni zamanda dəyişkən sinir sistemi tipi
Sadə quruluşlu və eyni zamanda dəyişkən sinir sistemi tipi
Mürəkkəb quruluşlu və eyni zamanda qeyri sabit sinir sistemi tipi
4. Spinal heyvanlara xas olan əsas xüsusiyyətlər hansılardır?
Baş beyni çıxarıldıqda, bütün hərəki-reflektor aktlar sönür
Onurğa beyni çıxarıldıqda belə, bir çox müdafiə xarakterli refleksləri qoruyub saxlaya bilir
Baş beyni çıxarıldıqda belə, xeyli müddət qida xarakterli refleksləri qoruyub saxlaya bilir
Onurğa beyni çıxarıldıqda belə, bir çox hərəki-reflektor aktları qoruyub saxlaya bilir
Baş beyni çıxarıldıqda belə, xeyli müddət bir-çox hərəki-reflektor aktları qoruyub saxlaya bilir
5. Quşlarda beyin yarımkürələrinin formalaşması nəyin hesabına baş verir?
Yarımkürələrin üstündə yerələn daha ilkin beyin formasiyalarının neyronlarının tədricən beynin alt səthinə miqrasiyası sayəsində
Yarımkürələrin altında yerələn daha ilkin beyin formasiyalarının neyroqliya hüceyrələrinin tədricən beynin üst səthinə miqrasiyası sayəsində
Yarımkürələrin üstündə yerələn daha ilkin beyin formasiyalarının neyroqliya hüceyrələrinin tədricən beynin alt səthinə miqrasiyası sayəsində
Yeni neyronların əmələ gəlməsi hesabına
Yarımkürələrin altında yerələn daha ilkin beyin formasiyalarının neyronlarının tədricən beynin üst səthinə miqrasiyası sayəsində
6. Hansı canlının sinir sistemində həm mərkəzləşmiş sapabənzər sinir
aparatı, həm də torabənzər sinir törəməsi elementləri fəaliyyət göstərir?
hidrada
meduzada
hidrada
amfibilərdə
suda-quruda yaşayanlarda
sürünənlərdə
7.İlk dəfə hansı hüceyrələrdə hüceyrə differensasiyası və ixtisaslaşmasının aydın təzahürləri müşahidə olunmuşdur?
1. higralarda
2- meduzalarda
3-qurdlarda
4-molyuskalarda
1, 3
2, 3
1, 2
1, 4
2, 4
8.Səpgin sinir sisteminə xas olan əsas xarakterik xüsusiyyətləri müəyyənləşdirin. 1-Bunlarda sinir hüceyrələri bir-birilə qarışıq tor şəkində birləşərək əsasən epitel toxumasının altında hərəki hüceyrələri arasında yerləşmişdir
2-Bunlarda sinir hüceyrələri bir-birilə qarışıq tor şəkində birləşərək əsasən epitel toxumasının altında hissi hüceyrələri arasında yerləşmişdir
3-Bu sinir hüceyrələri inkişaf etmiş heyvan orqanizmlərinin sinir hüceyrələrindən o qədər də fərqlənmir
4- Bu sinir hüceyrələri inkişaf etmiş heyvan orqanizmlərinin sinir hüceyrələrindən tamamilə fərqlənir
5-Onlar əsl neyron funksiyasını yerinə yetirə bilmirlər
6- Onlar əsl neyron funksiyasını yerinə yetirirlər
7- Bu neyronlarda funksiyalarına görə ixtisaslaşma nəzərə çarpır
8- Bu neyronlarda funksiyalarına görə ixtisaslaşma müşahidə olunmur
1, 4, 5, 8
2, 4, 6, 8
1, 4, 6, 7
1, 3, 5, 7
2, 3, 6, 7
9.Ali qurdlarda, həşaratlarda və xərçəngkimilərdə sinir sisteminin xarakterik xüsusiyyətləri hansılardır7
17. Balıqların müxtəlif nümayəndələrində filogenetik inkişaf zamanı hansı hansı xarakterik xüsusiyyətlər meydana gəlmişdir?Ardıcıllıqla müəyyənləşdirin.
1-Baş beyin onurğa beynindən kəskin seçilir
2- Baş beyin onurğa beynindən kəskin seçilmir
3- Baş beynin ayrı-ayrı anatomik törəmələrinin hüdudları müəyyənləşmişdir
4- Baş beynin ayrı-ayrı anatomik törəmələrinin hüdudları hələlik müəyyənləşməmiş qalır
5- Baş beynin ayrı-ayrı anatomik törəmələrinin formaları müəyyənləşmişdir
6- Baş beynin ayrı-ayrı anatomik törəmələrinin formalıarı hələ tam müəyyənləşməmişdir
7- Beyin şöbələrində funksional ixtisaslaşma getməmişdir
8- Beyin şöbələrində funksional ixtisaslaşma getmişdir
9-Onların hiss orqanları, skelet əzələləri və daxili orqanlar arasında əlaqələr tam möhkəm lənməmişdir
10- Onların hiss orqanları, skelet əzələləri və daxili orqanlar arasında əlaqələr möhkəm lənmişdir
2, 4, 6, 7, 9
2, 3, 5, 7, 9
1, 3, 6, 7, 10
2, 4, 5, 8, 10
1, 3, 5, 8, 10
18. Borulu sinir sistemi filogenez inkişafda əvvəlki sinir sistemlərindən hansı xüsusiyyətərinə görə seçilir?
1- MSS-də oyanma və ləngimə prosesləri yerli xarakter daşıyır
2- Mühitin qıcıqlarına qarşı daha düzgün və məqsədəuyğun cavab reaksiyaları verir
3- Neyronlarla bilavasitə əlaqədə ola bilən sensor hüceyrlərdə yaranan siqnallar bir qayda olaraq bütün sinir sisteminə yayılır
4- Xarici təsirlərə qarşı verdiyi cavab reaksiyaları başlıca olaraq hərəkət reaksiyalarıdır
5- Ali sinir mərkəzlərinin reflektoir oyanmaları ibtidai sinir mərkəzlərinin fəaliyyətinə təsir göstərərək, orqanların fasiləsiz və ritmik işinə səbəb olur
6- Müəyyən funksiya daşıyan neyronlar hər hansı səbəbdən sıradan çıxarsa, həmin funksiya bir dəfəlik yox olur
2, 3
1, 2
3, 4
4, 5
5, 6
19.Səpgin sinir sistemi ilə sapabənzər sinir sistemini biri birindən fərqləndirən səciyyəvi xüsusiyyətləri müəyyənləşdirin
1– Səpgin sinir sistemi
2– Sapabənzər sinir sistemi
a--Sinir aparatı reseptor ünsürlərlə daha zəngindir
c-Xarici mühit dəyişikliklərinə qarşı daha həssasdırlar
d-Xarici mühit dəyişikliklərinə qarşı o qədər də həssaslıq göstərmirlər
e-İmpulsların yayılma sürəti xeyli yüksəkdir
f-İmpulsların yayılma sürəti zəifdir
g-Sinir sistemini təşkil edən neyronların sayı azdır
h-Sinir sistemini təşkil edən neyronların sayı xeyli çoxdur
i-Davranışın əsas ünsürləri qidalanma və müdafiə reaksiyalarıdır
1 - a, c, e, g, i 2 - b, d, e, h, i
1 - b, d, e, h, i 2 – a, c, f, g, i
1 - a, d, f, g, i 2 - b, c, e, h, i
1 - b, d, f, h, i 2 - a, c, e, g, i
1 – b, d, f, g, i; 2– a, c, e, h, i
20. Borulu sinir sistemini səpgin və düyünlü sinir sistemindən fərqləndirən cəhətləri müəyyənləşdirin.
1– Borulu sinir sistemi
2-Səpgin və qanqlionar sinir sistemi
a-MSS borulu quruluş forması almışdır
b-Akson lifləri mielin qişa ilə örtülmüşdür
c-Akson lifləri mielin qişa ilə örtülməmişdür
d- Oyanmanın yayılma sürəti yüksəkdir
e-Oyanmanın yayılma sürəti zəifdir
f-Bədən ölçülərinin artması ilə sinir elementlərinin ölçülərinin artması qeyri mütənasiblik təşkil edir
g-Bədən ölçülərinin artması ilə sinir elementlərinin ölçülərinin artması mütənasiblik təşkil edir
h-İnteroneyronların sayı hissi və hərəki neyronların sayına nisbətən çoxluq təşkil edir
i-Neyronlar nizamsız halda səpələnmişdir
j-Neyronların əsas hissəsi mərkəzləşmiş düyünlərdə toplaşmışdır
1 - a, c, e, g, j; 2 - b, d, f, h, i
1- b, d, f, g, i, 2 - a, c, e, h, j
1 - b, e, g, h, j 2 - a, c, d, f, i
1- a, c, d, h, j 2 - b, e, f, g, i
1 - a, b, d, g, h; 2 – c, e, f, h, i
##num=4// Level=1// sumtest = 20 // name = Sinapsların quruluşu, növləri. Mediatorların təsir mexanizmi // 1.Neyronlar arasındakı qarşılıqlı təsirlər xarakterinə görə neçə cürdür ?