O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI MUHAMMAD AL -XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI “TELEKOMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI VA KASBIY TA’LIM FAKULTETI TELEKOMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI YO’NALISHI TT-14-21S GURUH TALABASI Valiyev boburNING KOMPYUTERNI TASHKIL QILISH FANIDAN 1-AMALIY ISH
MAVZU:Kompyuterni tashkil etishning arifmetik asoslari.
№ 2 – amaliy mashg‘ulot KOMPYUTERNI TASHKIL QILISHNING ARIFMETIK ASOSLARI. TURLI XIL SANOQ TIZIMLARIDA ARIFMETIK OPERATSIYALARNI BAJARISH. Ishdan maqsad: Arifmetik va mantiqiy operatsiyalar haqida tasavvurga ega bo‘lish. Mantiqiy operatsiya - dasturlashda mantiqiy algebradagi bayonotlar bo‘yicha ba'zi operatsiyalarga mos keladigan mantiqiy (Bul tipidagi) turdagi iboralar bo‘yicha operatsiya. Bayonotlar singari, mantiqiy iboralar ham ikkita haqiqat qiymatidan birini - "to‘g‘ri" yoki "yolg‘on"ni qabul qilishi mumkin. Mantiqiy operatsiyalar soddadan murakkab mantiqiy iboralarni olishga xizmat qiladi. O‘z navbatida, mantiqiy iboralar odatda dasturning ketma-ketligini boshqarish shartlari sifatida ishlatiladi.
Bu yerda har bir raqamning qiymati uning sondagi joylashuviga (pozitsiyaga) bog‘liq. Masalan, 23=2*10+3 32=3*10+2 Ikkilik tizim o‘nlik tizimiga (arab tizimi) o‘xshab pozitsion tizimlar ichiga kiradi. Rim sanoq tizimi aralash (ya'ni, qisman pozitsion, qisman nopozitsion) sanoq tizimi hisoblanadi. VII=5+1+1=7 VI=5+1=6 IV=5-1=4 Sonni pozitsion tizimida tasvirlash uchun foydalanadigan turli raqamlarni qiymati (soni) sanoq tizimini asosi P hisoblanadi. Raqamlarni qiymati 0 dan (p-1)gacha. Umuman aytganda, siz istagan N sonni “P” asosli sanoq tizimida quyidagi qator ko‘rinishida keltirish mumkin: N=am-1 * Pm-1+am-2*Pm-2+…+ak*Pk+…+a1*P1+a0*P0+…+a-1*P-1+a-2*P-2+…+a-s*P-s Pastdagi indekslar raqamli sondagi joylashuvini ko‘rsatadi: indekslarning musbat qiymatlari - sonning butun qismini (m-razryadlarini), manfiylari esa - kasrli qismini (S-razryadlarini) ko‘rsatadi.Ikkilik sanoq tizimini asosi P=2 va u ma'lumotni taqdimlash uchun atigi ikki raqamdan foydalanadi: 0 va 1. Bir sanoq tizimidan boshqa sanoq tizimiga o‘tkazish qoidalari mavjud, ular ichida ham bor. Masalan, 101110,1012 =1*25+0*24+1*23+1*22+1*21+0*20+1*2-1+0*2-2*+1*2-3=46,62510 Shunday qilib, istalgan pozitsion tizimdan sonni o‘nlik tizimiga o‘tkazish uchun formuladan foydalanish mumkin. O‘nlik tizimidan istalgan asosli sanoq tizimiga o‘tkazish uchun formuladan foydalanish qiyin. Osonlashtirish maqsadida o‘nlik sonni butun qismini alohida va kasr qismini ham alohida ikkilik tizimiga o‘tkazish ma'qul. Butun qism, keyin esa bo‘lingan qismni ham ketma-ket sanoq tizimining “P” asosiga bo‘linadi. Ketma-ket bo‘linishlar natijasida olingan natija “0”-ga aylansa, jarayon to‘xtaydi.
FPM (Fast Page Mode) - dinamik xotira turi. Uning nomi operatsion tamoyiliga mos keladi, chunki modul oldingi davrda uzatilgan ma'lumotlar bilan bir sahifada tezkor ma'lumotlarga kirishga imkon beradi. Ushbu modullarning ko'pchiligi 486 protsessor va Pentium protsessorlari bilan oldingi tizimlarda, taxminan 1995 yilda ishlatilgan.
-To’liq dastur yoki uning bir qismi maksimal tezlikda ishlashi uchun - Tashqi qurilmalarning apparat qismi bilan ishlash uchun - Drayverlar yozish uchun - Protsessorning imkoniyatlaridan to’liq foydalanish uchun - Operatsion tizim imkoniyatlaridan to’liq foydalanish uchun