1-amaliy mashg‘ulot. Sanoq sistemalari asoslarini amaliy o‘rganish Ishdan maqsad

Nazorat savollari
1. Mikroprotsessor vazifasi nima?
2. Mikroprotsessorda kirish-chiqish signallari qanday signallarni qabul qiladi?
3. Mikroprosessolar qanday amallarni bajaradi?
4. Ma’lumotni saqlash va qayta ishlash qanday ko‘rinishda bo‘ladi?
4-amaliy mashg‘ulot.
Axborot almashish usullarini amaliy o'rganish
Ishdan maqsad: talabalarga joriy mavzuga oid bilimlarni berish hamda tegishli qurilmalar, uning ish tamoyili hamda signallarini shakllantirish shuningdek ularni qayta ishlash prinsiplarini o‘rgatishdan iborat.
Topshiriq: joriy mavzuga oid bilimlarni shu ko‘rsatmaga asosan mustahkamlash, tegishli tizim bo‘lsa u auditoriyada bo‘lsa to‘g‘ridahto‘g‘ri o‘qituvchiga o‘z xulosa va bilimlarini namoyon etish xam hisobotlar tuzishdan iborat.
Nazariy qism
Kompyuter raqamlarining o`zini emas, balki shu raqamlarni ifodalovchi signallarni farqlaydi. bunda raqamlar signalning ikki qiymati bilan (magnitlangan yoki magnitlanmagan ; ulangan yoki ulanmagan ; ha yoki yo`q va hokazo... ) ifodalanadi. bu holatning birinchisini 0 raqami bilan, ikkinchisini esa 1 raqami bilan belgilash qabul qilinga bo`lib, axborotni ikkita belgi yordamida kodlash nomini olgan. Bu usul qisqacha qilib, ikkilik kodlash deb ham ataladi. bunda har bir raqam va alifbodagi belgi jahon andozalaridagi kodlash jadvali – ASCII (American Standard Code for Information Interchange) jadvali yordamida ikkilik belgilar ketma – ketligida ifodalanadi.
Konveyerning takomillashuvi tufayli unga kesh-xotiraning qo'shilishi bo'ldi. Bu bilan protsessor buyruqlami bajarish jarayomda, keyingi bajarilishi lozim bo'lgan buyruqlami o'z ichida saqlaydi. Kesh-xotira qanchalik katta bo'lsa, protsessormng keyingi o'tish jarayomda navbatda turgan buyruqlami saqlanish imkoniyati bor. Kesh xotirada protsessorning ayni damda bajanlishi lozim bo'lgan buyruqlar saqlanadi Buyruqlami yanada tezroq qayta ishlash uchun zamonaviy protsessorlarda tanlash va deshifratsiyalash majmuasi, parallel buyruqlar konveyeri holati ishlatiladi. Bu bilan buyruqlaming o'tish davri va boshqa usullarini bilish mumkin.
Ma’lumotlami qayta ishlash ketma- ketligi tartibi arifmetik yoki mantiqiy funksiyalar bilan tanishib chiqamiz. Ko'p hollarda bu hol juft operandlar bilan ishlaydi, ya’ni bajaruvchi operand dest (destination) va operand manba src(source). Bu yo‘riqnomaning odatiy ishlash sxemasi quyidagicha:dest=F(dest,serc), bu yerda, Fikkita o'zgaruvchidan bir nechta funksiyalardir. Bu esa protsessoming yo'riqnomani (registr, xotira, konstanta yo'riqnomada) bajarishidagi yuqoridagi ko'rsatkichlardan ikkilik soniga o'zgartiradi va ular ustida bajarilgan natijalarm dest (destination) qismidan biriga yozib qo'yadi.Yana xuddi shu funksiyani boshqa bir juftli son uchtadan operatsiya bajarishi uchun boshqa bir operandlar juftligi kerak bo'ladi.
Arifmetik-mantiqiy qurilma. Bu qurilma protsessor buyruqlarim bajarish ishidagi ma’lumotlami qayta ishlash kabi vazifalami bajaradi Qayta ishlash misolida mantiqiy operatsiyalarni misol qilib ko'rsatish mumkin (Misol uchun: mantiqiy «VA», «YOKI» kabilar), hamda operandlar ustida bitli operatsiyalar va arifmetik operatsiyalar (ko'paytirish, bo'lish kabilar) shular jumlasidandir. Bajarilayotgan buyruq turi qaysi kodlar bilan operatsiya bajarilishi hamda ulaming natijalarini o'z ichiga oladi.
AMQ (Arifmetik mantiqiy qurilma) ning tezkorligi protsessorning ishchanligini ko'rsatib beradi. Faqatgina AMQ ning takt chastotaning taktli signali muhim bo'lmasdan, taktning soni ham u yoki bu buyruqm bajarish uchun muhimdir. Ishchanlikni oshirish maqsadida ishlab chiqaruvchilar buyruqni bajarish vaqtini bir taktga tenglashtiradilar, shu bilan AQM rung yuqori chastota ishlashim ta’minlaydi.Buni amalga oshirishning yo'llaridan biri, AMQ dagi bajarilishi mumkin boigan buyruqlar sonini kamaytirishdan va protsessorlar yaratilishida uning tarkibida mavjud bo'lishi kerak bo'lgan buyruqlar somm kamaytirishdan iboratdir (RISC - protsessorlan). Yana bir boshqa yo'li bir vaqtda buyruqlarni bajaruvchi AMQ lardir.