0,25 0,5 1,0 2,0 4,0 8,0 16,0 31,5
incelik modülü tanımlanır.
İncelik Modülü: granülometri eğrisini tek bir sayı ile ifadeler. % 100 doğrusu ile granülometri eğrisi altında kalan alanla orantılıdır. Bu alan ne kadar küçükse granülometri eğrisi % 100 doğrusuna yakındır ve agrega ince tanelidir. % 0 doğrusuna yakın olması iri taneli olduğunu verir.
Pi= Elekten geçen malzeme %’leri (0.25 mm’den 31.5 mm’ye kadar)
KT2’nin İncelik Modülü
Elek açıklığı (mm)
|
0.25
|
0.50
|
1.0
|
2.0
|
4.0
|
8.0
|
16.0
|
31.5
|
Elekten geçen (%)
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
17
|
92
|
100
|
Referans incelik modülü (KR) ile bu eğriye uymasını istediğimiz agregaların incelik modülü arasında,
yazılır.
Kx, x agregasının incelik modülü
Ky, y agregasının incelik modülü
Kz, z agregasının incelik modülü
KR, karışım agregasının referans alındığı ideal granülometri eğrisinin incelik modülü özetle esas alınan değerlendirmede
Karışım oranları:
x+y+z= 1.0
Mutlak hacim olarak
İncelik modülü olarak Karışım granülometri eğrisi
Bu halde 3 bilinmeyenli iki denklemin çözüm sonsuzdur.
x değeri kum olarak bilinir. Kum değeri 0.35 – 0.55 arasında değer alabilir. Çözüm bu halde mümkündür.
Örnek :1
Granülometri eğrisi aşağıda verilen kum ve çakıl hangi oranlarda karışmalı ki karışım granülometri eğrisi A 31.5 – B 31.5 eğrisi arasında olsun. Karışımdaki granülometri eğrisini çizin.
Elek açıklığı (mm)
|
31.5
|
16.0
|
8.0
|
4.0
|
2.0
|
1.0
|
0.50
|
0.25
|
Kum
|
100
|
100
|
100
|
90
|
40
|
20
|
10
|
5
|
Çakıl
|
100
|
50
|
25
|
15
|
5
|
0
|
0
|
0
|
Karışım
|
A 31.5
|
100
|
62
|
38
|
23
|
14
|
8
|
5
|
2
|
B 31.5
|
100
|
80
|
62
|
47
|
37
|
28
|
18
|
8
|
x : kum, y : çakıl
, A 31.5 – B 31.5 arasında kalan eğrinin incelik modülü
x+y= 1.0
3.35 x + 6.05 y =
-3.35 x – 3.35 y = - 3.35
3.35 x + 6.05 y = 4.84
2.70 y = 1.49
y = 0.55 (çakıl)
x = 0.45 (kum)
Karışım = 0.45 . Pkum + 0.55 Pçakıl
Elek açıklığı (mm)
|
31.5
|
16.0
|
8.0
|
4.0
|
2.0
|
1.0
|
0.50
|
0.25
|
Pi
|
100
|
73
|
59
|
49
|
21
|
9
|
5
|
2
|
A 31.5
|
100
|
62
|
38
|
23
|
14
|
8
|
5
|
2
|
B 31.5
|
100
|
80
|
62
|
47
|
37
|
28
|
18
|
8
|
4,0mm uygun çıkmadığı için istenirse incelik modülünde düzeltme yapılarak yeniden hesap yapılarak uygun karışım oranları bulunur.
Örnek :2
Malzeme özellikleri verilen iki agregayı hangi oranlarda karıştıralım ki karışım A32-B32 eğrileri arasında kalsın. Karışımın % E.G. değerlerini bulunuz.
A Agregası
|
B Agregası
|
ELEK ÇAPI
|
ELEKTE KALAN
|
Y.E.K.
|
% Y.E.K.
|
%
E.G.
|
ELEKTE KALAN
|
Y.E.K.
|
% Y.K.E.
|
% E.G.
|
KARIŞIM
% E.G.
|
31.5
|
0
|
0
|
0
|
100
|
0
|
0
|
0
|
100
|
100
|
16
|
2500
|
2500
|
50
|
50
|
0
|
0
|
0
|
100
|
61.5
|
8
|
1200
|
3700
|
74
|
26
|
0
|
0
|
0
|
100
|
43
|
4
|
800
|
4500
|
90
|
*10
|
500
|
500
|
25
|
*75
|
25
|
2
|
100
|
4600
|
92
|
8
|
600
|
1100
|
55
|
45
|
17
|
1
|
250
|
4850
|
97
|
3
|
450
|
1550
|
77.5
|
22.5
|
8
|
0.25
|
100
|
4950
|
99
|
1
|
350
|
1900
|
95
|
5
|
2
|
|
I m A1 = 5.02
|
I m A2 = 2.53
|
|
Karışım agregasının incelik modülü bu iki değer arasında şeçilir. Su ihtiyacını azaltmak için Im nin büyük olması gerekir. En yakın standart değer A32 için 4.53 dür. Örneğin 4.50 seçerek denklemleri çözersek;
A + B = 1
5,02 A + 2,53 B = 4,50 ( 4,53 ~ 3,38 ) den oranları A= %79, B=%21 bulunur.
SONUÇ : Karışım agregasının % E.G. değerleri standart değerlerle karşılaştırıldığında eğri altında kalan değerler olduğu için karışımın incelik modülünü biraz daha azaltmamız gerekir. Örneğin 4.40 veya 4.30 gibi.
Örnek:3
Bir şantiyede beton üretimi için uygun granülometrili agregaya ihtiyaç vardır. Şantiyenin yakınındaki bir dere yatağından çıkarılan tuvönan kumlu çakılın özellikleri aşağıda verilmiştir. Bu kumlu çakılın 8 mm’lik elekten elenerek, elek üstünde kalan ve elek altına geçen kısımlarının uygun oranlarda karıştırılması düşünülmektedir.
a)Elek altına geçen ve elek üstünde kalan kısımların granülometrisini hesaplayınız.
b)Karışımın incelik modülü 4.60 olacak şekilde elenmiş kum ve çakıl için yeni karışım oranlarını bulun, karışımın granülometrisini ve incelik modülünü hesaplayın, eğriyi çizin.
ÇÖZÜM
Elek açıklığı (mm)
|
31.5
|
16.0
|
8.0
|
4.0
|
2.0
|
1.0
|
0.50
|
0.25
|
Kumlu – Çakıl
|
100
|
92
|
70
|
62
|
50
|
32
|
20
|
8
|
22
30
Elek Üstü
Elek Altı
Tüvönan Malzeme
Elek altına geçen (0 – 8 mm)
8 mm % 70 % 100’e karşı gelecektir
4 mm % 62
2 mm % 50
1 mm % 32
0.5 mm % 20
0.25 mm % 8
Elek üstünde kalan (8 – 31.5 mm)
8 mm’lik elekten geçen olmayacak % 0
31.5 mm’lik elekten hepsi geçecek % 100’dür.
O halde toplam olarak
% 30 ordinat % 100’e karşı gelir.
(8 – 31.5 mm)
16 mm’den geçen % 92
8 mm’den geçen % 70
8 – 16 mm arasındaki = % 92 - % 70 = % 22’dir.
16 mm’lik elek ordinatı % 22 ise ’e karşı gelir.
Karışımı oluşturan bileşenlerin granülometrileri:
Elek açıklığı (mm)
|
31.5
|
16.0
|
8.0
|
4.0
|
2.0
|
1.0
|
0.50
|
0.25
|
Elekten Geçen (%)
|
8 mm’lik elek altına geçen malzeme
(0–8 mm)
|
100
|
100
|
100
|
89
|
71
|
46
|
29
|
11
|
8 mm’lik elek üstünde kalan malzeme
(8–31.5 mm)
|
100
|
73
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
b) KR= 4.60 için
Kum = 0 – 8 mm x
Çakıl = 8 – 31.5 mm y
Denklemler
x + y = 1.0
2.54 x + 6.27 y = 4.6 KR
-2.54 x – 2.54 y = - 2.54
3.73 y = 2.06
y = 0.55 KUM : 0.45 : x, ÇAKIL : 0.55 : y
Karışımın Granülometrisi
PK = x . Px + y . Py
-
P31.5
|
= 0.45 x 100 + 0.55 x 100 = 100
|
P16
|
= 0.45 x 100 + 0.55 x 73 = 85
|
P8
|
= 0.45 x 100 + 0.55 x 0 = 45
|
P4
|
= 0.45 x 89 + 0.55 x 0 = 40
|
P2
|
= 0.45 x 71 + 0.55 x 0 = 32
|
P1
|
= 0.45 x 46 + 0.55 x 0 = 21
|
P0.50
|
= 0.45 x 29 + 0.55 x 0 = 13
|
P0.25
|
= 0.45 x 11 + 0.55 x 0 = 5
|
a)Bu şantiyenin beton üretimi için 1000 m3 hacminde ve uygun granülometrili agrega gereksinimi bulunmaktadır. Bu durumda kaç m3 tuvönan agrega satın alınmalıdır. Agrega ziyanı (fazla alımı) söz konusu ise hangi agregadan ne kadardır?
ÇÖZÜM
Tuvönan agrega granülometrisinden
1000 m3 tuvönan malzemede 300 m3 Çakıl
x 550 m3 Çakıl
Tuvönan malzeme gerekir.
Kum miktarı : 1833- 550 m3
: 1283 m3
1000 m3 tuvönan malzemede:
Çakıl : 550 m3
Kum : 450 m3
O halde kum fazla kullanılacak,
1283 – 450 = 833 m3 fazla malzeme olarak kalacaktır.
Örnek:4
Granülometrileri, özgül ağırlıkları ve birim ağırlıkları aşağıda verilen kum ve çakıl ile beton üretilecektir. Üretim sırasında görünen hacim olarak 530 dm3 kum ve 360 dm3 çakıl katılmıştır.
a)Agrega karışım oranlarını mutlak hacimce bulun.
b)Karışımın granülometri eğrisini referans eğrileri ile birlikte çizin ve bu karışımın beton üretimi için uygunluğunu tartışın.
c)Bu iki agrega hangi oranlarda karşılaştırılırsa karışımın granülometrisi ideal bölgede kalır.
-
Elek Boyutu (mm)
|
31.5
|
16
|
8
|
4
|
2
|
1
|
0.50
|
0.25
|
Özgül Ağırlık (kg/dm3)
|
Birim Ağırlık (kg/dm3)
|
Kum
|
100
|
100
|
90
|
75
|
60
|
49
|
31
|
15
|
2.65
|
1.60
|
Çakıl
|
100
|
58
|
36
|
15
|
8
|
0
|
0
|
0
|
2.70
|
1.35
|
A 31.5
|
100
|
62
|
38
|
23
|
14
|
8
|
5
|
2
|
|
B 31.5
|
100
|
80
|
62
|
47
|
37
|
28
|
18
|
8
|
C 31.5
|
100
|
89
|
77
|
65
|
53
|
42
|
28
|
15
|
ÇÖZÜM
Görünen hacim
Kum = 530 dm3
Çakıl = 360 dm3
Birim Ağırlık
Ağırlıkları:
Kum = 530 x 1.60 = 848 kg
Çakıl = 360 x 1.35 = 486 kg
∑ = 500 dm3
Kumun mutlak hacmi = 848 / 2.65 = 320 dm3
Çakılın mutlak hacmi = 486 / 2.70 = 180 dm3
Özgül Ağırlık
Mutlak hacimlerin oranı :
x : Kumun mutlak hacmine oranı
y : Çakılın mutlak hacmine oranı
Karışımın Granülometri Eğrisi
Kum Çakıl
Elek açıklığı (mm)
31.5
16.0
8.0
4.0
2.0
1.0
0.50
0.25
1
Karışım Granülometrisi
100
85
71
53
41
31
20
10
Yukarıda görüldüğü gibi karışım B 31.5 – C 31.5 eğrileri arasındadır. Bu bölgede kum oranı yüksek kullanılabilir. Karışım, beton aşamasında istenilenden fazla su isteyecektir. Dolayısıyla ideal bölge A 31.5 – B 31.5 arasındaki alanın dışında karışım seçilmiştir. Beton aşamasında katkı kullanılarak su ihtiyacı düşürülebilir.
c)
Kkum= 2.80
Kçakıl= 5.83
x + y = 1.0
2.80 x + 5.83 y = 4.84
x = 0.33
y = 0.67
Karışım = 0.33 x Pkum +0.67 x Pçakıl
Elek açıklığı (mm)
31.5
16.0
8.0
4.0
2.0
1.0
0.50
0.25
2
Karışım Granülometrisi
100
72
54
35
25
16
10
5
olan granülometri kullanılarak ideal bölge bulunur.
Dostları ilə paylaş: |