1 BİRİNCİ BÖLÜm bankalarin tanimi,tariHÇESİ,Rİsk kavrami ve bankacilikta risk türleri
Aktif Pasif Yönetiminin İşleyiş Biçimi
Yüklə 0,52 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Türk Ticaret Bankalarında Aktif-Pasif Yönetimi
- KAYNAKÇA: TBB Yayınları
- Veysel Erbil
1.2. Aktif Pasif Yönetiminin İşleyiş Biçimi Aktif-pasif yönetiminin işleyiş biçimi teorik olarak 3 adımdan oluşur. Bunlar planlama, değerlendirme, uygulama ve rapor yazımı aşamalarıdır. Aktif-pasif yönetiminin işleyiş biçimine bakıldığında ilk aşama söz konusu sürecin planlanmasıdır. Gelecek birkaç yıl için yıllık, aylık, günlük olarak bilanço hazırlanması aşamasıdır. Bilançoda bulunan aktif ve pasiflerin önceden kontrol edilemez her bir kaleminin karşımı ve hacmi önceden belirlenmelidir. Bilançoda kontrol edilemeyen aktif veya pasiflerdeki artış oranı değişebileceğinden bilançoda dengesizlikler söz konusu olabilir. Bu dengesizlikler kontrol edilebilir bilanço kalemleriyle kapatılmalıdır. Spread düzeyini anlamak üzere gelir getiren aktiflerden gelecek tahminin gelir ile ödeme yapılan pasiflerin giderleri hesaplanır. Bilanço hacmi ve karışımı esas alınarak gelecekteki likidite ihtiyaçları ve sermaye yeterlilik oranı değerleri de hesap edilmelidir. Bankanın uzun dönem stratejik planlarına ve aktif-pasif yönetimi politikasına göre ROA ve ROE’nin hedeflenen oranları, likidite pozisyonu, sermaye yeterlilik oranı, yük düzeyi ile vergiler karşılaştırılarak proforma bilançoda bulunan tahmini oranlarla kıyaslanır. Bu şekilde gerekli ayarlamalar yapılabilir Tüm tahmini ve hedeflenmiş veriler bir araya getirilir. Bu şekilde gelecek mali yıl için yıllık anlamda bir aktif-pasif yönetim planı oluşturulmaya çalışılır. Elde edilen bu plan kısa dönemlere bölünerek aktif-pasif yönetiminin uygulama ve kontrolünü kolay hale getirmek için her aktif-pasif bölümü için özel planlar yapılır. Aktif-pasif yönetiminin işleyiş biçiminde bir diğer adım aktif-pasif yönetim planlamasının değerlendirilmesidir. Proforma bilançoda bulunan tahmini oranlar, alternatif senaryolar ve kontrol edilebilir araçlar kullanılıp elde edilen sonuçlar hedeflenenlerle karşılaştırıldıktan sonra hedeflenen karlılık, likidite ve sermaye yeterlilik değerlerine göre düzeltmeler yapılır. Daha sonra bilgisayar temelli bir simülasyon modeli kullanılarak alternatif karışım, oran ve hacim senaryolarına göre tüm ilgili oranlar değerlendirilir. Daha sonra farkın tahmini hacmi fark pozisyonunun hedeflenen düzeyiyle kıyaslanır. Aktif ve pasifler sabit ve değişken oranlı olarak kategorize edilir. Vade ya da süre analizine göre faiz duyarlılığı değerlendirilir ve alternatif IRRM senaryoları denenir. Karlılık üzerindeki etkisi analiz edilerek en uygun IRRM senaryosu seçilir. Spread her düzeyde hesaplanan spread değeriyle karşılaştırılır. Proforma bilançonun yapısı ve hacminden kaynaklanan varyasyonlar oran değişiklikleri boyunca izlenerek bunların sonucunda en uygun bilanço yapısı ve hacim değeri hedeflenen spread değerine ulaşabilmek için seçilir. Her bir fonun maksimum maliyeti ile her bir aktifin minimum getirisi karşılaştırılır uygulama yapan birimler bu sınırlandırmalarla yönlendirilir. Ayrıca bankanın likidite pozisyonuna göz atılır. Eğer likidite gereksinimi varsa bu likiditenin bilançodan mı yoksa pasif yönetimi uygulayarak artırılan nakitlerle mi karşılanacağı tespit edilmeye çalışılır. Banka bilançosunun genişlemesi de sermaye düzeyi ve karlarla ilgili olduğu için banka sermaye ihtiyacını elde tuttuğu karlarla karşılamaya imkanı olup olmadığına bakmalıdır. Söz konusu sermaye bu şekilde karşılanamayacaksa ne şekilde karşılanabileceği planlanmalıdır. Banka yük düzeyini de kontrol altında tutmalıdır. Faiz dışı gelirleri artırıp faiz dışı giderleri azaltmanın yolları aranmalıdır. Yine vergiler aktif-pasif yönetiminin işleyiş süresinde gözden kaçırılmamalıdır. Son olarak aktif-pasif yönetiminin işleyiş biçiminde uygulama ve raporlamadan da söz edilerek bu başlık altındaki açıklamalar noktalanacaktır. ALCO tarafından onaylanmasından itibaren aktif-pasif yönetim planı yapılacak işlemlerde bir çerçeve yani yol gösterici halini alır. Bundan sonra bankadaki aktif-pasif yönetimi bölümü fonları aktif-pasif yönetimi arasında nasıl dağıtacakları, fark pozisyonunun minimum ve maksimum miktarı, hizmetlerden alınacak asgari komisyon miktarı ve aktif-pasif yönetimiyle ilgili (aktif-pasif yönetiminin kontrolü ve performansının ölçülmesi amacıyla) hazırlanması gereken rapor tipleri ve zamanı v.b konularla alakalı bankanın uygulama departmanlarına talimatlar verir. Departmanlardan aktif-pasif yönetimi bölümüne yollanan raporlar ALCO toplantılarına veri olarak sunulur. ALCO planlanmış rakamları gerçekleşenlerle karşılaştırdıktan sonra raporda bazı değişiklikler yaparak aktif-pasif yönetim departmanına yeni talimatlar verebilir. Bununla birlikte önemli bir değişken bir değişme olursa aktif-pasif yönetim planında değişiklik olabilir. Özellikle bankanın spread değeri, büyüklüğü faizlerdeki değişime ve dolayısıyla da faize duyarlı varlıklara bağlı olduğu için, faiz değişmeleri karşısında söz konusu spread’in büyüklük ve yönü bu faiz değişmeleri ölçüsünde değişebilir. Yine bankayı ilgilendiren konularda getirilen kanuni düzenlemeler bankanın bilanço yapısını mutlaka etkileyecektir. Kuşkusuz yukarıda sayılanlardan çok daha değişik ve sonuçları önceden tahmin edilmesi son derece güç durumlarla karşılaşılabilir. Bu yüzden bankanın aktif-pasif yönetimi planı mümkün olduğunca esnek olmalıdır.
Bankacılık sistemimizde faaliyet gösteren 3 bankayla görüşülmüş. Söz konusu ticari bankalarla, kullanılan aktif pasif yönetimi modelleri-araçları, yapısı ve süreç hakkında 8’er soruluk mülakatlar yapılmıştır. Bu bankalar A , B ve C bankaları olarak isimlendirilecektir.
1999
Thomas A. Farin, “Implementing Best Practices in Asset/Liability Management”, 2004
Tuncay Arısoy, Türkiye’de Ticari Bankalarda Aktif Pasif Yönetimi 1994 – 1997 Dönemi , D.E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2000
Açısından Analizi, D.E.Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2001 143
W. M Glavin, Asset / Liability Management, A Handbook for Commercial Banks, Bank Administration Institute, Rolling Meadows, Illinois USA, 1982 Ziya Tunç Aloğlu, Bankacılık Sektörünün Karşılaştığı Riskler ve Bankacılık Krizleri Üzerindeki Etkileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara 2005 Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|