Kurumsal değerlendirme iÇİn büTÜnsel yaklaşIM

KURUMSAL DEĞERLENDİRME İÇİN BÜTÜNSEL YAKLAŞIM

Yükseköğretimde Kalite Evrimine Paralel Olarak Değerlendirme Yöntemleri de Gelişmekte

• Tüm Paydaşların Memnuniyetlerini İzleme; Stratejik Performans Yönetimi

• Akreditasyon, Progr. Amaçları, Öğrenim Çıktıları, Mezunlar

• Girdi Kontrol, Sınavlar, Tezler, Yayınlar vb.

Kurumsal Değerlendirme Nedir ?

• Bir kurumun, yönetimsel ve işlevsel yaklaşımları ile paydaşlarının beklentilerine yönelik ulaştığı sonuçların “bir yönetim modeliyle” incelenip;

• Kapsamlı
• Sistematik
• Düzenli

• olarak gözden geçirildiği sürece: “Kurumsal Değerlendirme” süreci denir.

Kurumsal Değerlendirme Ne Amaçla Kullanılır ?

• Özdeğerlendirme veya Dış Değerlendirmelerde kullanılan bir ölçüm aracı

• Kurumların gelişim yolculuklarında yol gösterici bir kılavuz

• Ödül, belgelendirme vb. süreçlerde, kurumların performansını belirlemeye yarayan bir ölçüt

• Kurumlararası Kıyaslama olanağı sağlar

Ülkemizde YÖ Alanında Tanınan Kurumsal Değerlendirme Modelleri

• EUA - European University Association (1994) Kurumsal Değerlendirme Programı – 36 Ülkeden 150 Üniversite - 12 Türk

• EFQM - European Foundation for Quality Management (1997) - Mükemmellik Modeli – 11 Ülkeden 21 Eğitim Kurumu – 1 Türk

• YÖDEK - Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Komisyonu (2006) – Tüm Yükseköğretim kurumları

EUA - Kurumsal Değerlendirme Programı

• 4 Ana Kriter :

• Kurum Ne Yapmak İstiyor? (Değerler, Misyon)
• Kurum Nasıl Çalışıyor? (Liderlik, Süreçler, Karar Mekanizmaları)
• Kurum İyi Çalıştığını Nasıl Anlıyor? (Kalite İzleme ve Geliştirme)
• Kurum Değişime Açık mı? (Harici/dahili Değişim İhtiyaçları)

• Kısmen bütünsel; Akademik bakış açısı ağırlıklı

• Subjektif değerlendirme; deneyimli değerlendiriciler ön planda;

• Yerel, yöresel kültüre uzak değerlendiriciler

• Dış Değerlendirme aracı; Özdeğerlendirmeye uygun değil

• Yaklaşık bir yıllık süreç; yüksek maliyet + Takip ziyaretleri

• Ödül / Sertifikasyona uygun değil

EUA - Kurumsal Değerlendirme Programından Yararlananlar

• Bugüne kadar bu değerlendirme programından yararlanan üniversitelerimiz:

• Ankara Üniversitesi
• Atatürk Üniversitesi
• Boğaziçi Üniversitesi
• Çukurova Üniversitesi
• Erciyes Üniversitesi
• Istanbul Teknik Üniversitesi
• Kocaeli Üniversitesi
• Marmara Üniversitesi
• Ortadoğu Teknik Üniversitesi
• Selçuk Üniversitesi
• Süleyman Demirel Üniversitesi
• Uludağ Üniversitesi

YÖDEK - Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme

• 10 Ana – 130 Alt Kriter : - Girdiler - İdari / Destek - Kurumsal Nitelikler - Yönetsel (Yapısal) - Eğitim-Öğretim - Yönetsel (Davranışsal) - Araştırma-Geliştirme - Çıktılar / Sonuçlar - Uygulama-Hizmet - Misyonunu Başarma

• Bütünsel; Katılımcı; Şeffaf ; Örnek Uygulama Paylaşımı

• Mevcut durum / Son bir yıl odaklı değerlendirme

• Daha çok yeterlilik değerlendirme

• Değerlendirme metodu kanaata dayalı (1-5 Skala)

• Özdeğerlendirme aracı; Dış Değerlendirmeye uygun değil

• Kurum içi Değerlendirici yetişmesine imkan sağlıyor

• En fazla 1,5 - 2 ayda tamamlanabiliyor; sıfır ek maliyet

• Ödül / Sertifikasyona uygun değil

EFQM - Mükemmellik Modeli

EFQM - Mükemmellik Modeli

• 9 Ana – 32 Alt Kriter : - Girdiler  Sonuçlar (dengesi) - Paydaşlar (dengesi) - Yenilikçilik ve Öğrenme odaklı

• Bütünsel; Katılımcı; Şeffaf

• Karşılaştırma ve Kıyaslama odaklı

• Son 3-5 yıl kapsamlı; çok boyutlu ve objektif değerlendirme (RADAR metodolojisi)

• Daha çok “etkinlik” değerlendirmesi

• Hem Dış Değerlendirmeye uygun; hem de etkin bir Özdeğerlendirme aracı

• Yerel, yöresel kültüre uyum sağlayacak değerlendiriciler

• Kurum içi Değerlendirici yetişmesine imkan sağlıyor

• En fazla 2 ayda tamamlanabiliyor; sıfır ek maliyet

• Ödül / Sertifikasyona uygun

Modelin Ülkemizde Kullanımı (KalDer)

• Ulusal Kalite Hareketi Kapsamında: Özdeğerlendirme

• Ulusal Kalite Ödülü

• Yerel Ödül Programları

• Mükemmellik Aşamaları: Yetkinlik Sertifikası

• Dış Değerlendirme Hizmetleri (*)

EFQM - Mükemmellik Modeli

• Dünyadaki Kalite Ödülleri :

• Deming Ödülü (Japonya) 1951

• Malcolm Baldrige Kalite Ödülü (ABD) 1988

• Avrupa Kalite Ödülü (EFQM) 1992

• Ulusal Kalite Ödülü (TÜSİAD-KalDer) 1993

EFQM Ödül Sürecine Katılan Eğitim Kurumları

• Avrupa’da Ödül’e başvuran 21 Aday olmuş, bunlardan 10’u ödüllendirilmiştir.

• The Danish Leadership Institute (DK) 1999-Award

• Foxdenton School and Integrated Nursery (UK) 2000-Prize

• Marmara University – Faculty of Engineering (TR) 2000-Finalist

• St Mary’s College Northern Ireland (UK) 2001-Award

• City Technology College, Kinghurst (UK) 2001-Finalist

• Runshaw College (UK) 2003-Award

• Begonaspi Ikastola (SPAIN) 2003-Finalist

• Kossuth Lajos Secondary Grammar School (HUNGARY) 2003-Finalist

• Colegio Ursulinas –Vitoria (SPAIN) 2004-Prize

• Lauaxeta Ikastola Sociedad Cooperativa (SPAIN) 2004-Finalist

Ulusal Ödül Sürecinde Başarılı Eğitim Kurumlarımız

• Ödül sürecine 2000 yılından bugüne kadar 35 Kurum başvurmuş, 2’si Başarı Ödülü ile ödüllendirilmiştir.

• İstanbul, Kadıköy Anadolu Lisesi (2003)

• Eskişehir, Şehit Ali Gaffar İlköğretim Okulu (2005)

• Ayrıca Mükemmellik Aşamaları dalında,

• Sakarya Üniversitesi (2006)

EFQM - Değerlendirme Sonucunda Kurumun..

• Kuvvetli Yönleri

• İyileşmeye Açık Alanları net olarak belirlenir,

• İyileştirme Ekipleri kurulur,

• İyileştirme Planları yapılır,

• Uygulamalar izlenir, raporlanır,

• Sonuçlar değerlendirilir,

• Gerekirse Strateji ve Planlar Gözden Geçirilir

EFQM - Değerlendirme Sürecinin > Kritik Başarı Faktörleri

• Seçilen Değerlendirme yönteminin kurumun kültürüne uyum göstermesi,

• Değerlendiricilerin eğitilmesi,

• İyileştirme planları tasarlanırken kuruluşun olanakları ve beklentilerine uygun öncelikler belirlenmesi,

• Kurum liderlerinin süreci tam olarak anlamaları, benimsemeleri, sahiplenmeleri ve olabildiğince sürecin içinde yer almaları,

• Sürecin etkinliğinin gözden geçirilmesi,

• Sürecin her yıl tekrarlanması

YÖDEK ile uyumu  EFQM (1. Girdiler)

• İnsan Kaynakları ve Öğrenci niteliğinde beklenen düzey;

• Mali kaynakların yeterliliği

• Bilgi teknolojileri ve kaynaklarının yeterliliği;

• Hizmet ve olanakların yeterliliği;

• İlişkiler:

• Sanayi, Toplum ve Kamu ile ilişkilerin yeterliliği;
• Mezunlar ile ilişkilerin yeterliliği;
• Çalışanlar ile ilgili ilişkilerin yeterliliği;
• Öğrenciler ile ilişkilerin yeterliliği;
• Ulusal YÖ kurumlarıyla ilişkilerin yeterliliği;
• Uluslararası YÖ kurumlarıyla ilişkilerin yeterliliği.

YÖDEK ile uyumu  EFQM (2. Kurumsal Nitelikler)

• Çalışan Nitelikleri:

• Çalışan sayıları
• Çalışanların yaş ortalamaları
• Çalışanların kadınerkek dağılımı
• Çalışanların kıdem ortalamaları
• Akademik pesonelin ortalama ünvan düzeyi;
• İdari personelin eğitim düzeyi;

• Akademik Nitelikler:

• Kurumun ağırlıklı akademik alanı/alanları ve yeterliliği;
• Öğrenci sayıları yeterliliği;
• Akademik Personel sayıları yeterliliği;
• Akad. birimlerin ve programların sayıları ve yeterliliği;

• Altyapısal Nitelikler:

• Kampus alanı (kapalı/açık)
• Topl. kapalı alan (Eğitim-öğrtm / Sosyal ve diğer hizmet alanları.

YÖDEK ile uyumu  EFQM (3. Eğitim-Öğretim)

• Programlar:

• Paydaş ihtiyaçlarına uygunluğu;
• Eğitim hedeflerinin yeterliliği;
• Kapsamı ve nitelikleri (ders çeşitliliği, ders yükleri ve uyumluluğu)
• Anlaşılabilirliği ve ve hedeflerinin açıklığı;
• Bütünlüğünün ve devamlılığının yeterliliği;
• Çıktılarının (programın kazandırması beklenen nitelikler) yeterliliği;
• Kaynaklarının (öğretim elemanı, ders notları vb.) yeterliliği;
• Diğer programlarla ilişkilerinin yeterliliği;
• İlgili ulusal ve uluslararası programlarla uyumdaki yeterlilik;

• Öğrencilere sunulan destek hizmetleri:

• Rehberlik/danışmanlık hizmetlerinin yeterliliği;
• Engelli öğrencilere sunulan eğitim hizmetlerinin yeterliliği;
• Öğr. Değerl. araçlarının (sınav, ödev, proje vb.) yeterliliği;
• Yeni öğrencileri programlara hazırlama uygulamalarının yeterliliği;
• Eğitsel destek hizmetlerinin (Dil, IT teknolojileri vb.) yeterliliği;

YÖDEK ile uyumu  EFQM (4. Araştırma-Geliştirme)

• Çalışmalarının ulusal ve çevre ihtiyaçlarına uygunluğu;

• Paydaşlarla kurulan ilişkilerin yeterliliği;

• Olanak ve kaynakların yeterliliği;

• Çalışmalarının yeterliliği; bütünlüğü ve devamlılığı

• Önceliklerin belirginliği; kurumun önceliklerine uygunluğu

• Çalışmalarının disiplinlerarası yapılabilmesindeki yeterlilik;

• Uluslararası boyutun yeterliliği;

• Özendiren ve destekleyen araçların yeterliliği;

• Eğim-öğretim faaliyetleri arasındaki ilişkinin yeterliliği;

• Sonuçlarının duyurulması ve paylaşılmasının yeterliliği;

• Hedefleri / Hedeflere ulaşıp-ulaşmadığı

• Sonuçların topluma faydaya dönüşmesindeki yeterlilik;

• Sonuçların kuruma/birime faydaya dönüşmesindeki yeterlilik.

YÖDEK ile uyumu  EFQM (5. Uygulama ve Hizmet Süreçleri)

• Uygulama ve hizmet faaliyetlerinin paydaş ihtiyaçlarına uygunluğu/Paydaşlarla işbirliği

• Olanak ve kaynaklarının yeterliliği

• Faaliyetlerin düzeylerinin yeterliliği

• Öncelikleri belirginliği

• Faaliyetlerin disiplinlerararası yapılabilmesindeki yeterliliği

• Uluslararası faaliyetlerin yeterliliği

• Özendiren ve destekleyen araçların yeterliliği

• Eğitim-öğretim ile araştırma-geliştirme bütünlüğü/işbirliği

• Sonuçların duyurulması ve paylaşılmasının yeterliliği

• Yaşam boyu eğitim faaliyetlerinin yeterliliği

• Toplumu bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetlerinin yeterliliği

• Topluma sanatsal, kültürel ve sportif katkının yeterliliği

• Faaliyetlerin tolıma faydaya dönüşmesi

• Faaliyetlerin Kuruma faydaya dönüşmesi

• Faaliyetlerin hedeflerine ulaşıp ulaşmadığı

YÖDEK ile uyumu  EFQM (6. İdari Süreçler ve Destek Süreçleri)

• Öğrenci Çalışan Ortak

• Tanıtım ● Personel İşleri ● Temizlik

• Öğrenci kayıt-kabul vb. ● Ulaşım

• Öğrenci Kulüpleri/Öğrenci Konseyi ● Yemek

• Yurtlar ● Spor

• Kariyer/Staj ● Sağlık

• Burs ● Kütüphane

• Uluslararası Değişim ● Yapı/Çevre

• ● Teknik Destek

• ● Bilgi Teknolojisi

• ● Hukuk

• ● Basın, Kültür

YÖDEK ile uyumu  EFQM (7. Yönetsel (Yapısal) Özellikler)

• Organizasyon yapısı

• Görev ve sorumluluklarının tanımlarının açıklığı

• Görev yetkilerinin yeterliliği

• Stratejilerin varlığı ve yeterliliği

• Karar verme süreçlerinin yeterliliği

• Eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve uygulama ve hizmet süreçlerindeki etik standartların yeterliliği

• Stratejik planlama ve izleme

• İş süreçlerinin yeterliliği

• Kalite geliştirme

• Bilgi teknolojileri yönetimi

• İnsan kaynakları yönetimi

• Finansal kaynakların yönetimi

• Öğrenci katılımı

YÖDEK ile uyumu  EFQM (8. Yönetsel Özellikler)

• Öğrenci memnuniyeti

• Çalışan (idari ve akademik) memnuniyeti

• Çalışanlar arasındaki işbirliği ortamının yeterliliği

• İş arkadaşlığı ve sosyal ortamın yeterliliği

• Ortak kültür ve değerlerin paylaşımı

• Liderlik yaklaşımlarının yeterliliği

• Yönetici yaklaşımlarının yeterliliği

• Akademik personelin idari ve yönetsel özelliklerinin yeterliliği

• İdari personel özelliklerinin yeterliliği

YÖDEK ile uyumu  EFQM (9. Çıktılar/Sonuçlar)

• Öğrencilerle ilgili sonuçlar

• Araştırma-geliştirme ile ilgili sonuçlar

• Uygulama- ve hizmet faaliyetleriyle ilgili sonuçlar

• Kurumsal niteliklerle ilgili gelişmeler

• Yönetsel faaliyetlerle ilgili sonuçlar

• İdari faaliyetlerle ilgili sorunlar

• Toplum hizmetleri ile ilgili sonuçlar

YÖDEK ile uyumu  EFQM (10. Yükseköğrenim misyonunu başarma)

• Tüm faaliyetler ve bunların sonuçlarının

• Evrensel misyona uygunluğu

• Ulusal misyona uygunluğu

• Kendi misyona uygunluğu

Modelleri Tekrar Karşılaştırırsak ..

EFQM Mükemmellik Modeli > Bütünsel bir Yaklaşım

• Kurumlara mükemmelliğe giden yolun neresinde olduklarını, objektif kriterlerle ve çok boyutlu gösterebilen,

• Sadece eksikleri saptamayı değil, uygun çözümleri bulmayı da teşvik eden,

• Tüm iyileştirme faaliyetlerinin, kurumun strateji ve hedefleri ile ilişkilendirilmesini sağlayan,

• Kurumda, tüm birimlerce paylaşılacak ortak bir dil ve düşünce şeklinin temelini oluşturan,

• bir değerlendirme aracıdır.

EFQM Mükemmellik Modeli > Bütünsel bir Yaklaşım

• Ayrıca ..

• Kurum içinde “iyi uygulamalar” saptanabilir ve diğer bölümlere yayılımı sağlanabilir;

• Türkiye, Avrupa ve dünya ölçeğinde başarılı olan kuruluşlarla, kendi kurumunuzu kıyaslama olanağı sağlar;

• Ulusal ve Avrupa Kalite Ödül Süreçlerine, Mükemmellik Aşamalarına başvuruda bulunmadan önce hazır olmanızı sağlar.

EFQM Mükemmellik Modeli , Kurumsal Değerlendirmenin Yanısıra..

• Sektör ve büyüklük gözetmeksizin

• Kar amacı güden/gütmeyen her tür

• Kurum/Kuruluşa,

• Tüm Paydaşları için

• Başarılı sonuçlar

• Alabilme ve sürdürebilme

• Yeteneğini oluşturması ve geliştirmesi için,

• BÜTÜNSEL BİR YÖNETİM ANLAYIŞI sunmaktadır.

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

• Planlı yönetilen kalite iyileştirme süreçleriyle kurumun performansının sürekli olarak gelişmesini sağlayan,

• katılımcı bir yaklaşımla; kalite, hizmet ve yenilik yaratan, paydaş odaklı, stratejik ve sistematik bir yönetim anlayışıdır.

Dileğim ..

• Yükseköğretim kurumlarımızın EFQM Mükemmellik Modeli ’ni

• hem,

• ‘Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği ’ nin işaret ettiği:

• Özdeğerlendirme (ve/veya)
• Dış Değerlendirme aracı olarak,

• hem de:

• “Bütünsel bir Yönetim Aracı” olarak kullanmalarıdır.