1. Karar T. C. Daniştay daire e. 2007/7095

İstemin Özeti : Diyarbakır 1. İdare Mahkemesince verilen 03/03/2011 tarihli, E:2010/339; K:2011/340 sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : Harun Coşkun

Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, Diyarbakır İli, Yenişehir İlçesi, Dikentepe Köyünde ikamet eden davacı tarafından, Köy Yerleşik Alanı ve Civarı Sınırının karara bağlanmasına ilişkin 08.01.2010 tarihli, 17 sayılı Diyarbakır İl Özel İdaresi İl Genel Meclisi kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, köy yerleşik alanı ve civarı sınırının onaylanması yetkisinin İl İdare Kurulu'na ait bulunduğu, il Genel Meclisi'ne ise sadece belediye sınırları dışındaki alanların imar planlarını görüşmek ve karara bağlamak yetkisinin verildiği, İl İdare Kurulu'na tanınmış bulunan bir yetkinin İl Genel Meclisince kullanılması suretiyle tesis edilen dava konusu Dikentepe Köyü Köy Yerleşik Alanı ve Civarı Sınırının Karar Bağlanmasına ilişkin 08.01.2010 gün 17 sayılı İl Genel Meclisi kararında hukuka uyarlık bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş bu karar davalı idare vekilince temyiz edilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8'inci maddesinin 1 inci fıkrasının ( b ) bendinde; imar planlarının nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana geldiği, mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı, belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe gireceği, bu planların onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edileceği, bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebileceği, belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itiraz ve planların belediye meclisince onbeş gün içinde incelenerek kesin karara bağlanacağı, aynı maddenin 27'nci fıkrasında; imar planlarının, belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde valilik veya ilgilisince yapılacağı veya yaptırılacağı, valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe gireceği, onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde bir ay süre ile ilan edileceği, bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebileceği, itirazların valiliğe yapılacağı, valilikçe itirazların ve planların onbeş gün içerisinde incelenerek kesin karara bağlanacağı, 16'ncı maddesinin 1 inci fıkrasında; belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin re'sen veya müracaat üzerine tevhid veya ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların terkini, bu Kanun ve yönetmelik hükümlerine uygunluğu hususlarının belediye encümenleri veya il idare kurullarınca onaylanacağı, 27'nci maddesinin 1'inci fıkrasında; belediye ve mücavir alanlar dışında köylerin köy yerleşik alanlarında, civarında ve mezralarda yapılacak konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile köyde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, köy fırını, köy kahvesi, köy lokantası, tanıtım ve teşhir büfeleri ve köy halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi yapılar için yapı ruhsatı aranmayacağı hükme bağlanmıştır.

02.11.1985 gün mükerrer 18916 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 4'üncü maddesinde: "Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan köy ve mezraların yerleşik alanı ve civarı: Köy ve mezraların cami, köy konağı gibi köy ortak yapıları ile köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlar tarafından, yapımı tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine uygun olarak inşa edilmiş yapıların toplu olarak bulunduğu yerlerde mevcut binaların en dışta olanlarının dış kenarlarından geçirilen çizginin içinde kalan alan köy yerleşik ( meskun ) alanını; bu çizgi ile 100 m. dışından geçirilecek olan, Valiliklerce tespit edilerek İl İdare Kurulunca karara bağlanan sınırın içinde kalan alan köy yerleşik alanı civarını tanımlar." hükmüne yer verilmiş; köy ve mezraların yerleşik alanı ve civarının tespitine ilişkin 43'üncü maddesinde de, köy ve mezraların yerleşik alanı ve civarının tespitinin, Valiliklerce birisi harita mühendisi olmak üzere en az üç kişilik bir komisyon tarafından 1:1000, 1:2000 ve ya 1:5000 ölçekli halihazır haritalar veya kadastro paftaları üzerine yapılacağı ve il idare kurulunca onaylanacağı belirtilmiştir.

Öte yandan, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu'nun 6'ncı maddesinin ( b ) bendinde, il özel idaresinin, mahallî müşterek nitelikte olması şartıyla belediye sınırları dışında imar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri yapmakla görevli ve yetkili olduğu, 10 uncu maddesinin ( c ) bendinde, Belediye sınırları il sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç İl çevre düzeni plânı ile belediye sınırları dışındaki alanların imar plânlarını görüşmek ve karara bağlamanın il genel meclisinin görev ve yetkileri arasında yer aldığı, 26'ncı maddesinin ( j ) bendinde, kanunlarla verilen diğer görevleri yapmanın il encümeninin görev ve yetkileri arasında yer aldığı, 70'inci maddesinde ise, bu Kanunla, il özel idaresinin sorumlu ve yetkili kılındığı görev ve hizmetlerle ilgili olarak, 3194 sayılı İmar Kanununda bu Kanun hükümlerine aykırılık bulunması durumunda bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir.

Anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak imar faaliyetlerinin 5302 sayılı kanunun yürürlüğe girmesinden önce il idare kurulunun görev ve yetkileri arasında yer almakta iken anılan kanunun yürürlüğe girmesinden sonra il özel idaresinin görev ve yetkileri arasında yer aldığı, köy yerleşik alanının tespiti yönünde alınacak kararların da yine imar faaliyeti kapsamda il özel idarelerinin görevinde olduğunun kabulü gerektiği açıktır.

Diğer taraftan, köy yerleşik alanı tespiti; teknik anlamda planlama işlemi olmamakla beraber, belediye ve mücavir alan sınırları dışında yer alan köy ve mezralarda oluşturulacak yerleşime ve uygulama işlemlerine altlık teşkil etme ve düzenleyici işlem olma niteliği dikkate alındığında 5302 sayılı Kanun'un 10/c bendi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, bu itibarla bu yetkinin il özel idarelerinin karar organı olan il genel meclisi tarafından kullanılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Bu durumda, idare Mahkemesince uyuşmazlık konusu "Köy Yerleşik Alanı ve Civarı Sınırının" karara bağlanmasına ilişkin 08.01.2010 gün 17 karar sayılı Diyarbakır İl Genel Meclisi kararının esasının incelenerek bir karara varılması gerekirken, işlemin yetki unsuru yönünden sakat olduğu yönünde verilen temyize konu mahkeme kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, Diyarbakır 1. İdare Mahkemesince verilen 03/03/2011 tarihli, E:2010/339; K:2011/340 sayılı kararın bozulmasına, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 22.11.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.