Sistematik va boshqa tabiiy fanlarning rivojlanishi
Karl Ber nazariyasi. T.Shvan va M.Shvan nazariyasi.
O’simliklar sistemasi.
Hayvonlar sistemasi.
2-ilova. INSERT USULI. Matnda belgilash tizimi
()-men bilaman deganni tasdiqlovchi belgi;
()-yangi axborot belgisi; ()-meni bilganlarimga, zid belgisi;
()-meni o’ylantirib qo’ydi.Bu bo’yicha menga qo’shimcha axborot kerak belgisi.
Matn
+
--
?
Sistematik va boshqa tabiiy fanlarning rivojlanishi.
+
Fan fidoyisi Karl Linney tuzgan o’simlik va hayvonlar sistemasi.
+
Biologiya fani rivojiga fransuz olimi Jorj Kyuve qo’shgan hissasi.
+
-
?
Karl Berning embrion rivojlanishi to’g’risidagi fikr mulohazalar.
+
-
Hujayra nazariyasi XIX asrning 40-yillarida yaratilgan.
+
3-ilova. TAYANCH ATAMALAR.
1. Karl Ber. 2. Karl Linney. 3. Jorj Kyuvi. 4. Paleontologiya. 5. Morfologiya. 6. Hujayra nazariyasi. 7. Rekonturuksiya metodi. 8. Korulatsiya qonuni.
NAZORAT SAVOLLARI.
K. Linneyning ijobiy (1) va salbiy (2) g`oyalarini aniqlang?
K. Linney o`simliklarning qaysi belgilariga asoslanib ularni 24 sinfga ajiratdi ?
Sistematikaga tip tushunchasini joriy etgan olimni ko’rsating.
Umurtqalilarning turli sinflariga mansub hayvonlar embrion rivojlanishining dastlabki bosqichlarida o’zaro o’xshashligini aniqlagan olimni toping.
2-ilova. INSERT USULI. Matnda belgilash tizimi
()-men bilaman deganni tasdiqlovchi belgi;
()-yangi axborot belgisi; ()-meni bilganlarimga, zid belgisi;
()-meni o’ylantirib qo’ydi.Bu bo’yicha menga qo’shimcha axborot kerak belgisi.
Matn
+
--
?
Organik dunyo evolyutsiyasi haqida J.B.Lamark ta’limoti
+
J.B.Lamarkning sistematikaga qo’shgan hissalari
+
J.B.Lamarkning eng buyuk xizmati va undagi xatoliklari
+
-
?
+
-
+
3 TAYANCH ATAMALAR.
1. J.B.Lamark. 2. Zoologiya falsafasi. 3. Sistematika. 4. Irsiyat. 5. O’zgaruvchanlik. 6. Yashash uchun kurash. 7. Tabiiy tanlanish.
-ilova. NAZORAT SAVOLLARI. Qaysi olimning takidlashicha, morfologiya faning asosiy vazifasi hayvonlar tuzilishini oddiygina tasvirlash bo’lmay, balki uning qonuniyatlarini ochishdan iborat?
J.B.Lamark evolyutsiyaga doir qanday tushunchalarni noto’g’ri talqin qilgan?
Zot va navlar evolyutsiyasini harakatlantiruvchi kuchlar nima?
“Tasdiqlayman”
“Tasdiqlayman”
Mavzu:Sun’iy tanlash turlari. Ongsiz va ongli (metodik) tanlash.
Ma’ruzani o’qitish texnologiyasi
Vaqti – 80 minut.
Talabalar soni nafar
O’quv mashg’ulotining shakli
Nazariy
Ma’ruza mashg’ulotining rejasi:
1.Darvinning yirik asarlari.
2. Sun’iy tanlash
4. Xulosa.
O’quv mashg’ulotining maqsadi:
1.Ta’limiy: O’quvchilarga Davrin ta`limoti bunyodga kelishi tarixiy sharoitlari. Ch.Darvin ta`limotining mohiyati. Asosiy asarlarihaqida bilimlar berish.
2. Tarbiyaviy: O’quvchilarni Vatanga muhabbat,tabiatni asrash kabi tushunchalar
orqali biologik tarbiyalash.
3. Rivojlantiruvchi: O’quvchilarda qo’shimcha manbalar ustidida ishlash ko’nikmalrini shakllantirish.
- Ch.Darvin ta`limotining mohiyati
haqida tushunchalar olish.
- Sun’iy tanlashni tushunish
-Atamalarning izoxli lug’atlari bilan ishlash.
O’qitish uslubi va texnikasi
Ma’ruza bahs munozara
O’qitish vositalari
proektor,doska, bo’r
O’qitish shakli
Frontal, jamoa, guruhiy
O’qitish sharoitlari
Jihozlangan auditoriya
Monitoring va baholash
Og’zaki va yozma nazorat,rag’batlantirish, o’zaro nazorat,5 balli tizimda baholash
Mavzu:Sun’iy tanlash turlari. Ongsiz va ongli (metodik) tanlash. Ma’ruza mashg’ulotining texnologik xaritasi
Bosqichlar, vaqti
O’qituvchi
Talaba
I-bosqich
Kirish
(10 min)
1.1 O’quv mashg’ulotining mavzu va rejasini ma’lum qiladi. Erishadigan natijalar bilan tanishtiradi. Mazkur mashg’ulot no’an’anaviy tarzda o’tishini e’lon qiladi.
1.1 E’shitadilar va yozib oladilar
II-bosqich.
Asosiy
(60 min)
2.1 Talabalar e’tiborini rejadagi savollar va ulardagi tushunchalarga qaratiladilar”Klasterlash”.
(1- ilova )
2.2 Mavzuni yanada oson o’zlashtitish uchun Tarqatma materiallar tarqatiladi.”INSERT USULI” qo’llaniladi. (2-ilova)
2.3 Atamalar doskaga yoziladi va atamalar ustida ishlash o’rgatiladi (3-ilova)
2.1Talabalar javob beradilar, daftarlariga yozadilar.
2.2Tarqatma materiallar mazmuni bilan tanishib chiqadi.Daftarga yozib oladi.
2.3 Atamalar yozib olinadi va o’qituvchi bilan birgalikda bajarishga xarakat qilinadi
2.4 Tushunmagan jihatlarini so’raydi
III-bosqich
Yakuniy
(10 min)
3.1 Mavzuga xulosa qiladi.
3.2 Faol talabalar rag’bat- lantiriladi.
3.3 Mustaqil ish uchun bugungi darsda bajarilgan atamalar ustida ishlash, darsni mustaqil ravishda o’qish vazifa qilib beriladi.
Eshitadilar, o’z javoblarini to’g’rilaydilar
Mavzu: Sun’iy tanlash turlari. Ongsiz va ongli (metodik) tanlash.
REJA: Sun`iy tanlanish va uning mohiyati.
Ongsiz tanlanish.
Ongli tanlanish.
Sun`iy tanlash natijasida g`o`zada xo`jalik uchun qimmatli belgilarning o`zgarishi.
D.K.Belyaev tajribasi.
1. Sun`iy tanlanish va uning mohiyati Lamarkdan farqli ravishda darvin organik olam evolutsiyasi to'g'risida ta'limotni yaratish uchun dastlab tabiiy sharoitda yashovchi hayvon va o'simliklar hayoti, ular orasida ro'y beradigan voqeahodisalarni kuzatmay, balki odamning xo'jalik faoliyati natijalarini o'rganish va uni tahlil qilishdan boshladi. Bunda darvin o'z e'tiborini avvalo madaniy o'simlik navlarini, uy hayvon zotlarining xilmaxilligiga qaratdi. Shuni qayd etish lozimki, inson yer yuzida paydo bo'lmasdan oldin hech qanday madaniy o'simliklar, uy hayvonlari, ularning zot va navlari bo'lmagan. Inson bundan 10 ming yil oldin o'z kulbalari atrofiga donli yovvoyi o'simliklarning urug'larini eka boshlaganlar, yovvoyi hayvon bolalarini qo'lga o'rgata boshlaganlar. Shu tariqa ibtidoiy dehqonchilik va chorvachilik paydo bo'lgan.
