1. ÜMumi DİLÇİLİk I indd
Yüklə 10,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Rəsm ünsiyyəti. Fikrin təcəssüm olunmasında istifa-
də edilən vasitələrdən biri də rəsmdir. İnsanlar arasında bu vasitənin istifadə tarixi çox-çox qədimdir. Xalqımı- Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D 336 zın tarixinə nəzər yetirdikdə aydın olur ki, “Qobustanda və Abşeronda qayalara nəqş edilmiş rəsmlərin yarandığı vaxtdan min illər keçir” 1 . Bu vasitə insanların həyatı, dü- şüncəsi ilə əlaqədar olaraq tədricən inkişaf edib müasir tələblər səviyyəsinə qədər ucala bilmişdir. İndi rəsmlərə hər yerdə – kitab və jurnallarda, ev və idarələrdə, küçə və meydançalarda, sərgi və muzeylərdə rast gəlmək olur. Təbiidir ki, zaman keçdikcə rəsm əsərlərinin yaradıl- masında istifadə edilən ləvazimat dəyişir, təkmilləşir. İndi keçmiş dövrlərdən fərqli olaraq, şəkil çəkmək üçün müxtə- lif növ karandaş, fırça, kömür və sairdən istifadə olunur. Rəsm əsərlərində xətt, cizgi və s. işlədilir. İxtisasçıların mə- lumatlarına görə, rəssam öz fikrini birbaşa materiala köçü- rüb şəklini çəkmir, o, əks etdirmək istədiyinə dair qeydlər aparır, əvvəlcə onun, bir növ, ibtidai formasını hazırlayır. Rəsm əsərlərində bir sıra ifadə vasitələrindən istifadə olunur. Bunlardan ən başlıcası rənglərdir. Şəkillərdə rən- gin zəruriliyi dildə səslərin vacibliyi ilə müqayisə edilə bilər. Rənglər maddi aləmin zənginliyini, gözəlliyini əks etdirməkdə, əşyaların əlamətini, keyfiyyətini, formasını, hərəkətin vəziyyətini, tərzini göstərməkdə rəssama ge- niş imkanlar verir. Şəklin rəngi insanı düşündürür, onda müxtəlif əhvali-ruhiyyə yarada bilir. Buna görə də rəssam- lar öz təəssüratlarını, duyğu və hislərini rənglərin dili ilə ifadə edirlər. Rəsm əsərlərində rənglərin sintezi mühüm məsələdir. Bu mühüm cəhət əsasında rəssamlar bir-birin- dən fərqlənirlər. Rəsm ünsiyyətinin başlıca cəhəti ondan ibarətdir ki, bəzən bir şəkildə ifadə edilən fikri yazıçı nitqlə bir neçə səhifədə, hətta bir kitabda təsvir edə bilmir. Rəsmin bu xarakter xüsusiyyəti ilə əlaqədar olaraq onu oxumağı və 1 Azərbaycan SSR-in incəsənəti. “Avrora” nəşriyyatı. L. 1972, səh. 9. Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D 337 mahiyyətini başa düşməyi bacarmaq mümkün şərt sayı- lır. Buna görədir ki, rəsmin “dilini” bilmədən rəssamın nə demək istədiyini aydınlaşdırmaq olmur. Bütün bu deyilənləri ümumiləşdirərək belə bir nəti- cəyə gəlmək olar ki, rəsm insan duyğularının dərinliyinə nüfuz edib müxtəlif mövzuları təsirli və obrazlı şəkildə izah etməsinə baxmayaraq, dil kimi ünsiyyət vasitəsi de- yil, çünki o, hər şeydən əvvəl, qarşılıqlı ünsiyyət yaratmır. Yüklə 10,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|