14. bahar sempozyumu türkiye psikiyatri derneği yıllık toplantısı

İntihara Yaklaşım-I

Tarık Yılmaz

 

İntihar davranışları akut dönemde yaşamsal tehdit oluşturduğundan ruh sağlığı uzmanları açısından ciddi derecede zorlanmayı beraberinde getirir. Kursun amacı, ülkemizde verilere göre son yıllarda artmakta olan intihar eğilimi ve intihar davranışlarıyla ilgili ruh sağlığı çalışanlarının bilimsel donanımını iyileştirmektir. Bu çerçevede kurs aşağıdaki başlıklarla, kanıta dayalı temelde, klinik uygulamaya yönelik yapılandırılacaktır.

a) İntiharda risk fatörleri veriler ışığında olarak değerlendirilmesi,

b) Risk faktörlerinin tanımlanmasında ölçeklerin değeri ve sınırları tartışılması

c) İntihar eğilimi olan hastalarda klinik pratiğe yönelik görüşme prensipleri, soru tenikleri kimlerin nasıl bu sürece dahil edilmesi gerektiğinin irdelenmesi,

d) Klinik tabloya uyumlu görüşme prensipleri vaka örnekleriyle tanımlanması,

(Talep olduğunda katılımcı vakalarına öncelik verilecektir.)

K-14

Somatoform Bozukluklara Psikanalitik Yaklaşım

Mine Özmen

Birinci basamak sağlık hizmetlerine ya da diğer branş hekimlerine yapılan başvuruların yaklaşık üçte birinde tıbbi nedenlerle açıklanamayan fiziksel yakınmalar saptanır. Bu kişilerin çoğunun semptomları Somatoform Bozukluklardan birinin tanı ölçütlerini karşılar. Bu hastalar hem hekimler hem de sağlık sistemi için büyük bir yük oluştururlar. Ancak tedavileri konusunda yapılan çalışmalar yetersizdir. Ağrı bozukluğunda, Beden Dismorfik Bozukluğunda, Hipokondriaziste antidepresan ya da antiobsesif tedavi ve bilişsel-davranışçı psikoterapiler işe yarayabilmektedir.

Diğer Somatoform Bozuklukların tedavisi ile ilgili bilgilerimiz ise çok daha sınırlıdır. Bu hastalar heterojen bir gruptur ve özellikle somatizasyon bozukluğu, konversiyon bozukluğu tanısı konan hastaların bir kısmında erken çocukluk dönemine ait travma öyküsü söz konusudur. Bu nedenle seçilmiş bazı hastalarda psikanalitik psikoterapi yararlı olabilir.

Kurs süresince 1-bedenselleştirme kavramı gözden geçirilecek, 2-kronik bedenselleştirme nedeniyle sağlık sistemini çok sık kullanan hastaların yönetiminde temel ilkeler, tedavi yaklaşımları literatür ışığında ve örneklerle gözden geçirilecek, 3- kronik bedenselleştirmenin altında yatan psikodinamik süreçler, ruhsal çatışmalarını bedenleri aracılığı ile dile getiren örnek olgular üzerinden tartışılacaktır.

K-16

İntihara Yaklaşım-II

Tarık Yılmaz

a) İntiharda risk yönetiminin temel prensipleri ve sosyodemografik özelliklere, psikiyatrik tabloya göre yapılandırılması,

b) Ayakdan tedavi edilen ve hospitalize edilen intihar riskli hastalarda krize müdahalenin temel prensipleri ve basamakları vaka örnekleriyle anlatılacaktır. (Talep olduğunda katılımcı vakalarına öncelik verilecektir.)

c) Sonlandırılmış intihar girişimlerinden sonra geride kalanlarda (akaraba, arkadaş, tanık, ruh sağlığı personeli) ortaya çıkan travmatik sürecin ‘geride kalan sendromu’ çerçevesinde değerlendirilmesi ve terapötik stratejilerin vaka örnekleriyle irdelenmesi. (Talep olduğunda katılımcı vakalarına öncelik verilecektir.)

K-20

Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi: Çıraklar Nasıl Usta Oluyor?

Klinik Akıl Yürütme

Meral Demirören

Klinik yeterliğin 3 temel bileşeninden biri klinik akıl yürütmedir (KAY). KAY, bir klinik vakadan elde edilen bilgilerin, hekimin bilgisi ve deneyimi ile entegre edilmesi, sentez edilmesi ve hastanın probleminin tanısında ve hastanın yönetiminde kullanılmasıdır.

KAY’ın çekirdek elemanları bilgi, biliş (yaratıcı, eleştirel, yansıtıcı ve diyalektik düşünme) ve metabiliştir. Bu elemanlar, klinik bilginin alınması, yorumlanması, işlenmesi, kullanılması ve karar verme sürecinde etkileşim içindedir.

KAY sürecinde alan bilgisi, profesyonel meslek bilgisi ve hekimin deneyimine bağlı kişisel bilgi birlikte kullanılır. Yeterli klinik deneyime sahip olmayan acemiler az ve dağınık bilgiye sahiptir, deneyim artarken bilgi düzenlenir ve daha kompleks yapılar ve şemalara yerleştirilir. En temel bilgiler, hastalık süreçleri, nedensel ilişkiler ve tıbbın temel bilim bilgisidir. Bir sonraki düzeyde, hastalık prototipleri, semptom ve bulgularla ilişkili “hastalık skriptleri”; en üst düzeyde ise, bilginin hızlı ve etkili kullanımı ile karakterize “paternler” oluşturulur.

Hekimler, hastaların sorunlarına tanı koyarken literatürde farklı şekilde adlandırılan KAY modellerini kullanırlar:

• 
  “Hypothetico-deductive” akıl yürütme (AY),
  
• 
  “İleriye yönelik” (veri ile tetiklenen) ve “geriye yönelik” (hipotezle tetiklenen) AY
  
• 
  “Analitik” (düşünmeye dayalı) ve “analitik olmayan” (sezgisel) AY
  
• 
  “Kurallara dayalı” ve “vakaya dayalı” AY
  
• 
  “Schema-inductive” AY
  
• 
  “Skript teorisi”ne göre AY
  
• 
  “Patern recognition” AY
  

KAY modelleri büyük benzerlikler ve ortaklıklar taşımaktadır. KAY modellerinin seçimi ve kullanımı, hekimin bilgi ve deneyimi yanısıra klinik problemin yapısından etkilenir.

KAY, çoklu bağlamda gerçekleşen karmaşık bir süreçtir. KAY’da bağlam, hasta merkezli tıbbi bakım sağlama, akıl yürütme sürecine katkıda bulunan taraflar ve çevresel faktörler anlamında önemlidir. KAY’ın bağlamını oluşturan bileşenler: hastanın klinik problemle ilgili algısı ve inaçları; klinik problemin yapısı; klinik/sağlık bakım ortamının özellikleri; bilimsel, teknik ve profesyonel bilgi artışı; hekimin kişisel özellikleri ve profesyonel yeterlikleridir.

Kaynaklar

HIGGS, J., JONES; M. (2000). Clinical Reasoning in the Health Professions. Second Education. Publisher: Butterworth-Heinemann.

NORMAN, G. (2005). Research in Clinical Reasoning: Past History and Current Trends. Medical Education, 39:418-427.

K-20

Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi: Çıraklar Nasıl Usta Oluyor?