1–Ma’ruza. Metallar haqida tushuncha. Rudalar. Reja

m
_P 3x m 1²S(S+1) _{( 2}

2 ne e hE_p

1 - M)

Bu yerda I-s-d almashinuv parametri, s-elektronning spini, e-elektron zaryadi, n-tok tashuvchilarning konsentratsiyasi, m-elektronning massasi, EF-Fermienergiyasi, n-Plank doimiysi, M-nisbiy magnitlanganlik. Suyuq holat: Suyuq holatdagi solishtirma qarshilikning nazariy bahosi Faber-Zayman-Evans modeli doirasida t-matritsali yaqinlashish bilan tushuntiriladi.

^{(tX-+titjla(q)-1](1.27)}
Binar qotishmalar holi uchun qo'llaniladi [8]. Bunda \T\ quyidagi munosabat bilan boriladi: Bu yerda t_i va j qotishmaning ikkita komponentning matritsalari, C va Cj mos ravishda ularning konsentratsiyalari. Parsialstruktura faktorlari odatdagi shaklda aniqlanadi. Solishtirma qarshilikni yuqoridagi formula bilan hisoblash yacheyka xilidagi potensialni aniqlashdan boshlanadi. Barcha suyuq metallar uchun yacheyka xilidagi potensiallar Muxopodkaya va boshqalarning uslubi bilan topiladi [9]. Atomli konfiguratsiyalarga ham asoslangan effektiv valentlik Z ning kattaliklari sezilarli darajada qattiq holatga mos keladi. Qotishmalarning solishtirma qarshiligini (1,24) tenglama bilan hisoblash uchun ti va tj matritsalarni, porsial struktura qiymatlari va Fermining to'lqin sonlarini bilish zarur. Binar qotishmalar uchun porsialstruktura faktorlari [10] ishda keltirilgan. Bu modelga ko'ra toza suyuq nikelning solishtirma qarshiligi o'tkazuvchanlik zonalarda yotuvchi d-holatdagi o'tkazuvchanlik bilan aniqlanadi.

Nazorat savollari

1. Metal va ularning qotishmalari haqida ma’lumot bering

   
   

2. Metallarning solishtirma qarshiligini tushuntiring

   
   

13–Ma’ruza. Olov bardosh metallarni turlari va vazifalari.

Reja

1. Olov bardosh metallarning turlari

   
   

2. Cho’yonlarni termik ishlash

   
   

Cho‘yan buyumlarni ham po‘lat buyumlar singari termik va kimyoviy-termik ishlovlar natijasida xossalari yaxshi- lanadi.

Amalda buyumlar xiliga, materialiga va ulardan kutilgan xossalariga qarab quyidagi termik ishlovlarga beriladi.