2-Cİ NƏŞR Əlavə VƏ DÜZƏLİŞLƏR

Məruf Və Munkəri Əmr Edən Insanda Olan Şərtlər – 1. Ədalət. 2. Səbrli olmaq (yumşaq davranmaq). 3. İdarəçinin izni. 4. Hikmətli olmaq. 5. İxlaslı olmaq. 6. Təvəzökarlıq. 7. Munkəri dəyişdirmək yalnız açıq və bilinən bir munkər olmasını əhatə edir. Yoxsa kimsə sirlərini araşdırmaq, günahlarını üzə çıxarmaq deyildir. İbnul Nahhas deyir ki: «Kim niyyətini xalis Allah üçün edərsə onun sözü qatı qəlblərə təsir edər və onu yumşaldar, dilləri bağlayar və sultanın əlini tutar». Tənbihul Ğafilin s. 56.

5 Səhih Buxari 7288; Səhih Müslim 1337.

6 Əbu AbdurRahman əl-Xalil b. Əhməd əl-Fərahidi «Kitabul Ayn» s. 100-175.

7 İbn Mənzur «Lisanul Arab» Asə maddəsi 4/2981 – Darul Marif təhqiq Abdullah Əli əl-KəbirHaşim Muhəmməd əş-Şazeli. Bax: Muxtarus Sihah s. 437, İbn Əsir ən-Nihayə fi Ğaribil Hədis 3/250.

8 İbn Teymiyyə «İman», əl-Albaninin təhqiqi ilə s. 56.

9 İbn Həcər «Fəthul Bəri» 8/324.

10 İbn Kəsir «Təfsirul Quran» 2/355.

11 Buxari, Müslim.

12 İbn Kəsir «Təfsir» 3/215.

13 Qurtubi «Cəmiul Əhkamil Quran» 12/35, Şingiti «Ədvanul Bəyan» 5/59.

14 Buxari 3/302, Müslim 1350.

15 Buxari, Müslim.

16 Buxari 1189, Müslim 1397.

17 Tirmizi 3579, Məlik 1/214 H. 422.

18 Müslim1348.

19 Buxari 1190, Müslim 1394.

20 Əhməd 3/343,397, İbn Məcə 1406, əl-Albani «İrvaul Ğəlil» 4/146.

21 Əhməd «Musnəd» 5/178,179 sənədində üç zəif kişi vardır. əl-Həkim «Mustədrək» Əbu Umamə yolu ilə bir kişi: «Ey Allahın Rəsulu! Adəm peyğəmbərmiydi?» dedi. Peyğəmbər: «Bəli, öyrədilmiş və danışılmış» deyə buyurdu. Kişi: «Onunla Nuh arasında nə qədər vaxt ayrılığı vardır» dedi. Peyyğəmbər: «On əsr» deyə buurdu. Kişi: «Nuh ilə İbrahim arasında nə qədər vaxt ayrılığı vardır» dedi. Peyğəmbər: «On əsr» deyə buyurdu. Kişi: «Ey Allahın Rəsulu! Peyğəmbərlər nə qədərdilər?» deyə soruşdu. Peyğəmbər: «Üç yüz on beş topluluq (cəmaat)» deyə buyurdu.

22 Müslim.

23 İmam Əhməd «Musnəd» 1/379 Əhməd Şakir səhih.

24 Müslim 770.

25 Buxari.

26 İbn Həcər əl-Heytəmi «əz-Zəvacir» 1/5.

27 Müslim 1/209 H. 233.

28 Buxari 5/163, Müslim 1/90 H. 86.

29 Buxari 5/261, Müslim 1/912 hədis 87.

30 Tirmizi 1987, əl-Albani «Səhih əl-Cəmi» 96-cı H.

31 Müslim 1/151, Tirmizi 1/72, Nəsəi 1/89.

32 Müslim 1/144, Tirmizi 1/418, Nəsəi 3/104.

33 Buxari, Müslim 2/176, Nəsəi 4/145-157.

34 Buxari, Müslim.

35 Buxari 1/14, 2/253, Müslim 2/177, Nəsəi 4/155-157.

36 Tirmizi 3/126, İbn Məcə 1/553.

37 İbn Qeyyim «Cəvabul Kəfi» s. 134.

38 Fəthul Bəri 11/329, Əhməd 3/3.

39 əz-Zəvacir 1/5.

40 Şərhu Təhaviyə s. 371, Nəvəvi «Şərhu Muslim» 2/85.

41 İbn Həcər əl-Heysəmi «əz-Zəvacir» 1/6.

42 İbn Həcər əl-Heysəmi «əz-Zəvacir» 1/7.

43 Əhkamul Quran 5/160-161.

44 İbn Həcər «əz-Zəvacir» 1/9, İbn Cərir «Camiil Bəyan» 1/41, Fəthul Bəri 12/183.

45 İbn Qeyyim «Cəvabul Kəfi» s. 136, İbn Həcər «əz-Zəvacir» 1/12.

46 Əhməd «Musnəd» 1/402, 5/331, əl-Albani «Səhih Hədislər» 389.

47 əl-Albani «Səhih Sünnən Tirmizi» 3/127.

48 Camiul Bəyan Lit Təbari 8/24.

49 Buxari.

50 Səhih Buxari 7288; Səhih Müslim 1337 – Bu hədisin əvvəli belədir: Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Ey insanlar! Allah üzərinizə Həcc etməyi fərz qıldı, artıq siz də Həcc edin». Bir nəfər: «Ey Allahın Rəsulu, hər il Həcc edək?» Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – susdu. Həmin şəxs sualını bir neçə dəfə təkrarladı. Peyğəmbər: «Əgər mən hə desəm, sizə hər il Həcc etmək vacib olardı. Sizin də buna gücünüz çatmazdı…».

51 Müslim 5/72, Əhməd 6/165. İmam Nəvəvi – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Bu hədisdə əməlləri davamlı olaraq etməyə sövq edilir. Davamlı olaraq edilən əməl, davamlı olmayan çox əməldən üstün olduğu bildirilir. Davamlı olan az əməl, davamlı olmayan çox əməldən daha üstündür». Müslim 5/70.

52 İbn Məcə, Nəsai, İbn Hibban.

53 Fəthul Bəri 11/329, Əhməd 3/3.

54 Fəthul Bəri 11/329.

55 İbn Qudamə əl-Məqdisi «Minhəcul Qasidin Muxtəsəri» s. 258.

56 Buxari «Dəvət» 11/102, Tirmizi «Sifətul Qiyamə» 9/308.

57 Buxari «Ədəb» 10/486, Müslim 2990.

58 Şərh Əqidətul Təhaviyyə 326.

59 Müslim.

60 Əhməd «Sünnə» 1/307.

61 Buxari 1/10, 8/15, Müslim 5/126.

62 Müslim.

63 Buxari 11/555.

64 Buxari 5/393, Müslim 2/83.

65 Buxari 1/110, Müslim 2/54.

66 Buxari 11/340.

67 Buxari 10/333.

68 Buxari 10/258.

69 Müslim 2/89.

70 Buxari 10/443.

71 Buxari 11/558.

72 Tirmizi 7/8.

73 Müslim 2/108.

74 Buxari 10/258.

75 Buxari 4/447.

76 Əbu Davud 3647.

77 Buxari 2/31.

78 Buxari 12/427.

79 Fəthul Bəri 1/137.

80 Əbu Davud 4985.

81 Buxari, Müslim.

82 Buxari, Müslim.

83 əl-Albani «Mişkətul Məsabih» 1/59 zəif hədis.

84 Ruh 1/345.

85 Təbəri «Camiul Bəyan» 17/25.

86 Müslim 2999.

87 İbn Kəsir 4/376.

88 əl-Albani «Səhihul Cəmi» 3/239.

89 İbn Qeyyim «İğasətul Lehfan» 2/160.

90 Müslim 2740.

91 Müslim 2742.

92 İbn Məcə 2/295, İmam Əhməd 4/173.

93 İbn Qeyyim «İğasətul Lehfan» 2/160-161.

94 İbn Kəsir Təfsir 4/342.

95 əl-Fəvaid s. 46.

96 İbn Qeyyim «Tarikul Hicrəteyn» s. 175-176.

97