2011 YÜksek lisans tez özetleri

Meşcere Taslak Haritalarının Mekansal Tahmin Yöntemleri İle Üretilmesi

Orman amenajman planlarının hazırlanması sürecinde meşcere haritalarının yapılmasında büyük bir öneme sahip olan meşcere taslak haritalarından yararlanılmaktadır. Bu süreç, kişilerin bilgi, beceri ve deneyim düzeyine dayandığı için çoğu defa objektif olmayan meşcere haritaları üretilmektedir. Meşcere haritaları ve orman envanterinde ölçülen değişkenlerin bilimsel ve objektif ölçütlerle haritalanması meşcerenin bugünkü durumu ve gelecek planları açısından önem taşımaktadır.

Bu amaçla, tek türden oluşan ve birden fazla türden oluşan plan ünitesini temsil etmesi açısından iki farklı çalışma alan seçilmiştir. Bunlardan ilki Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Manavgat Orman İşletme Müdürlüğü’ne bağlı Şelale Orman İşletme Şefliği, diğeri ise Amasya Orman Bölge Müdürlüğü, Bafra Orman İşletme Müdürlüğü’ne bağlı Alaçam, Kızlan ve Yakakent Orman İşletme Şeflikleri oluşturmaktadır. Çalışmada Alaçam, Kızlan, Yakakent Plan Ünitelerine ait 1.317 adet ve Şelale Plan Ünitesine ait 463 adet yersel envanter örnekleme noktasına ait hektardaki gövde hacim (ağaç serveti) verileri kullanılmıştır.

SAGA-GIS özgür coğrafi bilgi sistemi yazılımı kullanılarak B-Splayn, Çok Katmanlı B-Splayn, Kübik Splayn, İnce Levha Splayn, Uzaklıkla Ters Orantılı Ağırlıklandırma, Doğal Komşu, Normal Kriging, Kapsamlı Kriging mekansal tahmin yöntemleri ile çalışma alanlarının gövde hacim (ağaç serveti) verilerinin ara değer kestirim (ADK) haritaları türler ve gelişim çağları bazında üretilmiştir. Üretilen haritaların Karesel Ortalama Hata (KOH) ve Yüzde Karesel Ortalama Hata (YKOH) değerleri hesaplanarak doğrulukları yöntem bazında türlere ve gelişim çağlarına göre karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda; yöntemler içerisinde ortalama YKOH değerlerine göre en başarılı yöntemler 1,31, 1,79 ve 2,29 ile sırasıyle MBSP, TPSP ve IDW yöntemleridir. En kötü ortalama YKOH sonuçları verenler ise 94,06, 83,68 ve 75,08 ile sırasıyle CSP, UK ve BSP olmuştur. OK ve NN ise 11,44 ve 16,86 ortalama YKOH değerleri ile orta dercede başarılı olmuştur. Her iki plan ünitesi arasında doğruluk açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır.

Ağaç türü ve gelişim çağı bazında Coğrafi Bilgi Sistemleri mekansal tahmin yöntemleri ile üretilen bu tahmin haritalarından objektif olarak meşcere taslak haritası yapımına örnek oluşturmak amacıyla Bafra Plan Ünitesine ait tahmin haritaları işlenmiştir. Bunun için, raster hesaplama fonksiyonu ile gelişim çağlarına ait haritalar kullanılarak tür bazında toplam gövde hacim haritaları elde edilimiştir. Ardından gelişim çağlarının karışıma katılma oranlarını gösteren haritalar elde edilmiştir. Benzer şekilde meşcere toplam gövde hacmi ve türlerin karışıma katılma oranları belirlenmiş ve vektör veriye dönüştürülmüştür. Bu haritalardan objektif kriterlere göre karar verilerek sonuç haritanın oluşturulması için ELECTRE TRI yöntemi kullanılmıştır.

Bu çalışmada amaçlanan, ADK yöntemleriyle oluşturulan meşcere taslak haritasının; meşcere tipleri haritası, meşcere haritası oluşturmada yardımcı bir katman veya ekosistem tabanlı fonksiyonel planlamanın yerine getirilmesinde karar vermede ayrı birer harita olarak kullanılabilirliğini ortaya koymaktır.