2011 YÜksek lisans tez özetleri

Türkiye’de Yandere Islahı Çalışmalarında Örgütsel Yapı

Türkiye’de Cumhuriyet öncesi dönemde, 1869 yılında çıkarılan orman nizamnamesi ile birlikte, yararlanmaya bir düzen getirilmekle birlikte erozyonla mücadeleye ihtiyaç görülmediği ve bu kavramdan söz edilmediği anlaşılmaktadır. Orman dışı ağaçlandırma çalışmaları ilk kez 1911 yılında çıkartılan bir kararname ile teşvik edilmiştir. 1908 – 1920 yılları arasında erozyona maruz kalan alanlarda gençleştirme kesimleriyle ormanların ıslahının sağlanması yoluna gidilmiştir.

Cumhuriyet döneminde, 1923 ile 1937 yılları arasında çeşitli kanunlar çıkartılmasına ve Atatürk Orman Çiftliği ağaçlandırma faaliyetlerinde bulunulmasına rağmen sel kontrolu konularında yasal bir düzenleme ve çalışma yapılmamıştır. 1937 yılında çıkarılan 3116 sayılı ilk orman yasası ile sel önleme çalışmaları devletin görevleri arasında sayılmıştır. Ancak sel ve taşkınların önlenmesi için ilk çalışmalar 1955’te Tokat Behzat deresi yukarı havzasının ıslahı ile başlamıştır. 1957 yılında OGM Toprak Muhafaza ve Mer’a Islahı Tatbikat Grup Müdürlükleri ve 1969 yılında AGM kurularak yan dere ıslah çalışmalarında önemli sonuçlar alınmıştır.

1969 yılında kurulan Orman Bakanlığı 1981 yılında kapatılmış ve yerini Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı almıştır. 1991 yılında Orman Bakanlığı yeniden kurulmuş, ancak 2003 yılında yapılan son değişiklikle Çevre ve Orman Bakanlığı’na dönüştürülmüştür. Örgütsel üst yapıdaki değişiklikler gibi Orman kanunlarında da zaman içinde değişimler göze çarpmaktadır. 3116 sayılı kanun 6831 sayılı kanun ile değiştirilmiş ve en son 6831 sayılı kanunun yan dere ıslah çalışmaları ile ilgili olan 58. maddesi 2003 yılında değiştirilerek Çevre ve Orman Bakanlığına koordinatörlük görevi verilmiştir.

1960’lı yıllarda hem OGM hem DSİ yukarı havzada hem yamaç hem de yatak ıslahı yapmıştır. 1969 yılında DSİ, Topraksu ve OGM arasında yan dere ıslahı konusunda ortak çalışmalar yapılmasına yönelik bir protokol düzenlenmiş yamaç ıslahını AGM, yatak ıslahını DSİ üstlenmiştir. 1969 yılında başlayan kurumsal işbirliği, reorganizasyonla AGM’nin kapatılmasından sonra 1984 yılında DSİ ve OGM arasında düzenlenen protokol ile yenilenmiştir.

1995 yılında Milli Ağaçlandırma ve Seferberlik Kanunun kabulü ile ağaçlandırma ve erozyon kontrolu konusunda bir çok bakanlık, ordu, üniversiteler, genel müdürlükler ve DSİ görevlendirilmiştir. Çevre ve Orman Bakanlığı, çalışmaları 2007 yılında başlayan ancak 2008 yılında ivme kazanan ağaçlandırma seferberliği konulu eylem planını Başbakanlığın genelgesi ile yürürlüğe koymuş ve birçok kamu kurum ve kuruluşuna ve sivil toplum örgütlerine görev vermiştir.

Kuruluşların gerek adının gerekse sayılarının değiştirilmiş olması, reorganizasyonlar, eski örgütsel yapının yeniden benimsenmesi, sel ve erozyon kontrolu konusunda istikrarlı bir örgütsel yapıya kavuşulamadığını göstermektedir. Reorganizasyonlar sonucunda güzel işleyen işbirliğinin de bozulduğu görülmektedir. Özellikle yurdumuzun büyük bir bölümünde etkisini gösteren erozyonu önleme çalışmalarını yürüten bu kuruluşların sayı ve kapasitelerinin artırılması beklenirken açılıp kapatılmaları elde edilebilecek başarı oranını azaltmıştır.