E.G’oziyev-Umumiy psixologiya,2002.
S.Hasanov,D.Abdumajidova,N.Atayeva-psixologiya(ma’ruzalar matni),2016.
Yosh davrlari va pedagogik psixologiya (ma’ruzalar matni),2005.
Karimova V.M. “Ijtimoiy psixologiya asoslari”. – T., 1994
www.psycho.All.ru
Mavzu: Maktabgacha ta`limda shaxsga yo`naltirilgan texnologiyalar.
Reja:
1. Ta‟lim garayonida munosabatlarni boshqaruv uslublari.
2. Shaxsga yo„naltirilgan ta‟lim turlari.
3. Shalva Amonashvilining inson shaxs texnologiyasi.
Tayanch tushunchalar: shaxs; boshqarshi uslublari; shaxsga yo„naltirilgan
ta‟lim; muammoli ta‟lim, hamkorlik pedagogikasi; o„yin texnologiyalari;
interfaol texnologiyalar.
“Shaxs” tushunchasi jamiyatda yashaydigan va ijtimoiy ahamiyatga molik
tajriba (bilim, ko„nikma va malaka)ni o„zlashtirayotgan, atrofdagi dunyoga,
odamlarga, mehnatga, tabiatga va o„ziga nisbatan ijtimoiy asoslangan
munosabatni egallagan kishini tavsiflaydi.
Bugungi kunda barkamol etuk shaxsni shakllantirish dolzarb muammo sifatida
maydonga chiqdi. Shaxsni shakllantirish masalalariga to„g„ri yondoshish uchun
shaxsning tabiatini, tuzilishini, uning xulq-atvori sabablarini va unga ta‟sir
ko„rsatish vositalarini bilish zarur. Ayniqsa, ta‟lim jarayonida qo„llaniladigan
Ptni tanlashda ana shu jihatlarga e‟tiborni qaratish lozim,chunki ta‟lim
jarayonida o„quvchilarning qiziqishlari va qobiliyatlari namoyon bo„ladi va
mustahkamlanadi. Bilish, iroda va hissiyot jarayonlari o„qish-o„rganishda
yuzaga chiqadi va taraqqiy etadi. O„quvchilar aqliy jihatdan ancha o„zgaribgina
qolmay, ularning xarakter sifatlari ham o„zgaradi, axloqiy jihatdan ham
o„zgaradilar. Ta‟lim-tarbiya jarayonida psixikaning qanchalik tez va samarali
taraqqiy etishi pedagoglarning diqqat-e‟tiboriga va PTlarning to„g„ri
tanlanishiga ko„p jihatdan bog„liqdir.
Munosabat – bu ikki va undan ortiq kishilar o„rtasidagi muloqat bo„lib,
muvafaqqiyatga erishishning zaruriy sharti hisoblanadi. Bu narsaga alohida
mas‟uliyat talab etiladi aks holda kutilmagan majorolar kelib chiqadi.
Shuning uchun ham tarbiyachita‟lim oluvchilar bilan bo„lgan munosabatda o`ta
extiyotkor bo`lishi va kimga qanday munosabatda bo„lishni yaxshi bilishi kerak
bo„ladi. Tadqiqotchilar tomonidan pedagogik jarayonda tarbiyachiva ta‟lim
oluvchilar o„rtasidagi munosabat usullari o„rganilgan bo„lib, ular quyidagicha
izohlanadi: sust ijobiy, barqaror – ijobiy va beqaror.
Sust ijobiy munosabat turi o„qituvchilarning umumiy hissiy-ijobiy holatdagi
vaziyatlarda o„quvchilar jamoasi bilan ijobiy, ammo faol bo„lmagan
munosabatni tashkil etishlari bilan tavsiflanadi.
Barqaror – ijobiy munosabatlarda o„qituvchining ta‟lim oluvchilarga nisbatan
barqaror-ijobiy munosabati, ularga g„amxo„rlik ko„rsatish, qiyinchiliklarini
engishga yordam berish, ular bilan vazmin va teng ohangda muloqatda bo„lish
kabilar kiradi.
Beqaror-xususiyatga ega munosabat o„qituvchilarning umumiy xissiy-ijobiy
holatdagi vaziyatlarda ta‟lim oluvchilar jamoasiga nisbatan beqaror
munosabatda bo„lishlari bilan tavsiflanadi.
Pedagogikaga oid adabiyotlarda munosabatning quyidagi turlari o„rganilgan
1. Hamkorlikdagi munosabat;
2. Do„stona munosabat;
3. Qo„rquv orqali munosabat;
4. Norasmiy munosabat;
5. Oraliqdagi munosabat;
6. Bekorchi munosabat;
7.Diologvamonolog.
Dostları ilə paylaş: |