7 ma`ruza. Tеrrоrizm va ahоli muhоfazasi. Reja

Halqaro terrorizm - 
bir davlat hududi doirasidan tashqariga chiqadigan 
terroristik harakatlar majmuasi. 
 
Terrorizmni iqtisodiyot va aholi uchun havfli hususiyatlari 

XX asrning ohiri va XXI asr boshlarida terrorizm insoniyat hayotiga katta 
havf sola boshladi. O'zining niyatini oshkora eta boshladi. Jumladan, Nyu-Yo'rk 
(AQSH) shahridagi butunjahon savdo markazining ikki binosi sanoqli daqiqalar 
ichida er bilan yakson bo'ldi. Shuningdek, Irlandiya va Angliyadagi "UPA’, 
Ispaniyadagi "ETA’, Osiyoda jinoyatkorona faoliyat olib borayotgan "AL - Qoida’, 
"Khamas" kabi yer yuzasining turli burchaklaridagi 500 ga yaqin terrorchilik 
tashkilotlari turli ko'rinishdagi qabih ishlarni amalga oshirdilar va hozirda ham olib 
bormoqdalar. Rasmiy ma'lumotlarga qaraganda 1975 yildan to bugungi kungacha 
dunyoning turli mamlakatlarida 10 mingga yaqin terroristik harakatlar sodir 
etilgan. 

Ohirgi yillarda terrorchilik uslublari ancha kengayganligi ma'lum. 1970 
yillarda biror shahs yoki siyosiy arbobga qarshi uyushtirilgan terror amaliyoti 
ko'proq qo'llanilgan bo'lsa, hozirda jamoat joylarida, samolyot, avtobus, 
poezdlarda portlashlarni sodir etish orqali ko'plab, tasodifiy kishilarning qurbon 
bo'lishiga olib keladigan qo'poruvchilikni amalga oshirishga qaratilgan. 

Avvallari terrorizm, odamlarni garovga olishdan maqsad pul undirish 
bo'lgan bo'lsa, hozirda terrorchilar asosan, halqaro munosabatlar sohasida va 
mamlakatlarda beqarorlikni keltirib chiqarish borasida mo'ljallangan siyosiy 
maqsadlarga erishishni ko'zlaydilar. 

Bugungi kunda terroristik harakatlarning yanada faollashish jarayoni yuz 
bermoqda. U hozirgi kunda XXI asrning "global" muammosiga aylanib qoldi. 

Terronrilik tashkilotlar o'zlarida mavjud bo'lgan barcha imkoniyatlarni 
ishga solib, o'z maqsadiga erishish uchun qonli yurishlarni ham qilmoqdalar. Ular 
turli hildagi kimyovimy va biologik qurollardan foydalanishga urinmoqdalar. 
Ma'lumotlarga qaraganda 200 martadan ortiq shunday qurol va vositalardan 
foydalanilgan. Jumladan, 1994 yil Yaponiyaning "AVM Cinrico’ diniy terroristik 
tashkiloti tomonidan "zarin" kimyoviy vositasini ishlatish oqibatida 7 kishi vafot 
etgan, 114 nafar kishi turli darajadagi tan jarohatini olgan. 1995 yilda mazkur 
terroristik tashkilot tomonidan Tokio metrosi 16 bekatining zararlanishi oqibatida 
12 yo'lovchi halok bo'lgan, 400 kishi turli darajada tan jarohati olgan. Bunday 
zararli moddalar Quvaytda, Iroqning Kurdiston hududlarida va boshqa davlatlarda 
qo'llanilib, ko'plab insonlarning o'limiga sabab bo'lgan. 
2011 yilning dastlabki оyi ham shiddatli tabiiy оfatlar, shuningdеk, 
dunyoning turli nuqtalarida yuz bеrgan qоnli tеraktlar bilan tariх sahifalaridan jоy 
оldi. Bu оy davоmida Pоkistоn, Afg`оnistоn, Irоq singari mamlakatlar bilan bir 

---

qatоrda nisbatan tinch Shvеtsiya, Ukraina va Rоssiyada ham pоrtlashlar qayd 
qilindi.