9-mavzu. Tarbiya fani darsliklari, metodik qo‟llanmalar va ularga qo‟yiladigan talablar. Tarbiya fanini o`qitishda boy milliy ma‟naviy me‟roslardan foydalanish

Mirzo Ulug‟bek o‘z pedagogik qarashlarida bolalarning jismonan sog‘lom, 
harbiy xunarni puxta egallagan, jasur, mard bo‘lib yetishuviga aloxida axamiyat 
beradi. Ulug‘bekning fikricha odam sog‘lom va baquvvat bo‘lishi uchun yoshlik 
chog‘idayoq jismoniy mashqlar bilan shug‘ullanishi, ta‘lim – tarbiyada 
poraxo‘rlik, qalloblik bo‘lmasligi uchun mudarrislar odil va halol bo‘lishi kerak.
Buyuk shoir va olim, fors – tojik mumtoz adabiyotning ulug‘ 
namoyondasi Nuriddin Abduraxmon Jomiy o‘zidan keyin turli fan, adabiyot, 
jumladan pedagogikaga doir o‘lmas me‘ros qoldiradi. U o‘z asarlarida, ayniqsa, 
nasriy yo‘lda yozilgan «Baxoriston» asarida ta‘lim – tarbiya masalalari xususida 
fikr bildirdi. Jomiy o‘z asarlarida yoshlarni ilmlarini egallashga da‘vat etadi. U o‘z 
pedagogik qrashlarida kishilarni adolat, xushmuomalalik va dono so‘z bilan 
zulmkorlarga ma‘sir etishga da‘vat etadi.
 1-4-sinflarda Tarbiya fanini o`qitishda zamonaviy darslarni tashkil etish
O‗zbekiston Respublikasining ‖Ta‘lim to‗g‗risida‖gi Qonuni hamda ‖Kadrlar 
tayyorlash milliy dasturi‖da, o‗quvchi shaxsining individual imkoniyatlarini 
ro‗yobga chiqarish kerakligi alohida ta‘kidlangan. Shunga ko‗ra, ta‘lim-tarbiya 
jarayonida barkamol insonni shakllantirish, uning natijasi, mahsulidan mustaqil 
fikrlovchi, ijodiy izlanuvchi, kuchli irodali, mehnatkash, g‗oyaviy e‘tiqodli, 
ma‘naviyati yuksak, pok vijdonli shaxsni kamol toptirish lozim. Boshlang‗ich 
sinflarda ana shunday murakkab vazifani barcha fanlarda, asosan tarbiya darslarida 
amalga oshirilishi, o‗quvchilarga odob-axloqdan ta‘lim-tarbiya berish bilan birga 
mustaqil 
fikrlovchi 
barkamol 
avlodni 
shakllantiriladi. 
Buning 
uchun 
o‗qituvchilardan izlanish va ijodkorlik talab etiladi. 
Tarbiya fani ilmiy, milliy va umumbashariy qadriyatlar mazmun-mohiyatini 
bilishga, boy merosimizni o‗rganib, ajdodlarimizning ibratli o‗git va tamoyillariga 
amal qilishga, islom dinidagi ma‘naviy-axloqiy tushunchalarning mohiyatini 
to‗g‗ri tushunishga, mustaqillikning ko‗rkam istiqboliga ko‗makdosh bo‗lishga 
chorlaydi.
Buyuk ajdodlarimizning odob-axloq borasidagi hayot tajribalariga asoslangan 
va bizga meros qilib qoldirilgan hikmatlarini o‗rganish orqali boshlang‗ich sinfda 
o‗quvchilar ongiga milliy iftihor, urf-odat, axloq-odob tuyg‗ulari singdiriladi. 
Tarbiya darslari orqali boshlang‗ich sinflarda tarbiya darslari orqali komil insonni 
shakllantirishda ta‘lim jarayonini to‗g‗ri tashkil qila olish, o‗quvchilarni ham 
ma‘naviy, ham aqliy barkamolligini shakllantirishda darslarga ijodiy yondoshish 
malakalaringizni rivojlantirasiz, 
milliy istiqlol g‗oyasi asosiy tushuncha va 
tamoyillari dasturi doirsida o‗quvchilar qalbida mustaqillik g‗oyasiga sadoqat 
hissini, barkamol avlodga xos odoblilik san‘ati va madaniyatini tarbiyalash,
o‗zbek xalqining milliy urf-odat, an‘ana va qadriyatlarini amalda qo‗llash 
malakasini shakllantiriladi. 

---

Tarbiya ―Milliy istiqlol g‗oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar‖ fanining 
dastlabki bosqichi bo‗lganligi tufayli, uni o‗qitishga qo‗yiladigan asosiy talablar 
quyidagilardan iborat: 
 insoniyat tarixiy taraqqiyoti jarayonida madaniy, ma‘naviy, milliy merosdagi 
avlod-ajdodlarimizdan qolgan odob-axloq haqidagi bilimlardan xabardor qilish; 
 Markaziy Osiyo mutafakkir va ma‘rifatparvarlarining asarlaridagi hikmat, 
o‗git va nasixatlarni o‗rgatib, ularga amal qilishni uqtirish; 
 tabiatga to‗g‗ri munosabatning mohiyati, tabiatni muhofaza qilish 
insonnning burchi ekanligi, ekologik nochorlikka olib keladigan sabablarni anglash 
va baholash b`oyicha bilimga ega bo‗lish; 
 ota-ona, Vatan oldidagi burchni anglash va unga sodiqlik nima ekanligini 
bilish; 
 o‗z-o‗zini anglash shart-sharoitlarni, inson qadri va hurligini anglash, uning 
tabiatini, milliy va umuminsoniy madaniyatini, ona tilini saqlash, ma‘naviy 
taraqqiyotni bozor iqtisodiyoti bilan uzviy rivojlanishini tushunib yetish; 
 yuksak insoniy fazilatlar mohiyatini anglash, ularga ongli munosabatda 
bo‗lish, yaxshini yomondan ajrata olish bilimiga ega bo‗lish; 
 ta‘lim-tarbiya jarayonida beriladigan bilimlar yaxlit va ijtimoiy shart-
sharoitlar, milliy va tarixiy ma‘naviy omillar, umuminsoniy qadriyatlar mohiyatini 
tushuntirish; 
 o‗quvchilarni bilim olish bilan birga yuksak insoniy komillik mohiyatini 
tushuntirish; 
 tarbiya darslarida ma‘naviy, ma‘rifiy, iqtisodiy, huquqiy, kasbiy 
tushunchalarning mohiyatini uzluksiz anglatib borish; 
Yuqoridagi talablardan kelib shiqqan holda, tarbiya fanidan o‗quvchilarga 
quyidagi tushunchalar beriladi: