A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

Bukhara ve K'hıyva hanlıkları kaldı.


Rus İdaresi Altında
Bukhara

Rus hâriciyesi,
Bukhara emîri Muzaffer, 1868 haziranında Zıre Bulak savaşında memleketi artık tamamen kaybetmiş bulunujmrdu. Hacca gitmek için Ruslardan müsaade istemişti. Fakat general Kaufmann ve Rüs“îngiliz münasebetini fazla gerginleştirmemek fikr

riyle ve aynı zamanda Ortaasya İslâmjarınm dinî merkezi saydan bu ülkeyi bilfiil ilhak ederek memleketi vakitsiz olarak fazla genişletmeği, ozamankı Rus kuvveti için uygun görmeyip; Bukhara merkez olmak üzere, hanlığın enkazını emîre verdiler. Ruslar (general Roma- novsky), Bukhara emîrini hakikaten «Müslüman ruhanîlerinin reisi» sayıyorlar ve Bukharaya tecavüz, İslamların dinî duygularına tecavüz olacağını ^zannediyorlardı. Zahiren emirle yalnız dostluk andlasması yaptılar. Emir hariçle münasebetlerinde devam ediyordu. Taskenttekî umumî valiyle konuşmayıp. yalnız Petresburgla 'iş görmek istiyordu !8⁶⁹ yılında «nîr, oğlu Abdülfettâh', Petresburga gönderip, umumi valinin müdahalesinden şikayet etmiş ve kendisinin, güya ancak Türkiye sultanının tavsiyesi dolayısıyla, Rusya ile «dostluk andlasması» yapmış olduğunu bildirmişti. Aynı zamanda Abdülhay adında birisini Istanbula elçi olarak göndermişti. Rusya hükümeti emîri hariçle münasebetten derhal menetti. Bununla beraber hanl.ğ,, resmen umumî

' '^{/ahye d}?^gI ; ^R,^U,^{S har};^{C,yeslne tâb}J, göstermek üzere Kagıjn istasyonunda bir sıyası ajanhk tesis etti. Umumî vali Kaılfmann, Bukhara emîrini «kendisinin en sadık ve itaatli memurlarından» sayıyordise de, resmen ancak Petresburga tabilik şekli, hanlığın son gününe kadar muhafaza edildi.

_T ?^eh”^sebz^^{e A}^^may^]> Hekîm Beğin oğlu Baba Bek, «Kitab» da Taraklı Cure Bek Doğu Bukharada Şîrâbâd vilâyetinde Kongrat ve ^aray uruklarma dayanarak Astâne K.,I Künsük. Külâb ve Belcuvanda Sar, Khan Atalık, Hisarda Uluğ Bek Bukhara emîrini tanımıyorlardı. Rus.ar, ahalinin protestolarına rağmen, bunları Emir Muzaffere tabi

V M , ^^ebepj^en_L^Emîr Muzaffer Ruslaıa pek minnettar ve sadık ol- du. Memleketinde bir isyan çıksa, derhal Ruslara başvurur oldu Emî- Muzaffer Avrupa tertibatın, öğrenmeğe pek muhalif' değildi. Ahm»d Makhdum (yahut «Ahmed Gele Mühendis Danış») adında bir münec-

R^mi 7 k , 7^aV^kİ7^{efa 0882 de VeHahd} Abdülahadle birlikte) Rusyada bulundu Kendi seyahatinden ve Bukharada ıslahat lüzumun-