Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot

7. Reklama instituti – bu
A. Imkoniyatli xaridorlarga sotuvchilar haqida bilimlar berish usuli. 
V. Korxonaning tashkiliy-huquqiy shakliga qarab ma‘lumot olish. 
S. Xarajatlarning pasayishiga ko‗maklashish. 
D. Axborotni qayta tashkil etish. 
8. Tashkilot –nima? 
A. Hukmronlik munosabatlari, ―agentlar‖ tomonidan o‗z harakatlari ustidan 
nazorat qilish huquqini ―prinsipal‖ga topshirilishi. 
V. O‗zaro hamkorlikning 
umumiy
doiralarini belgilaydi.
S. Transaksiya xarajatlarining tarkibini va miqdorini belgilaydi. 
D. Korxonani biznes rejasi asosida tavsiflanishi 
 
9. Ko„p ukladli iqtisod – bu..? 

---

356 
A. Turli mulk shakllari va xar-xil xo‗jalik turlarining yaxlitligidan
tashkil topgan iqtisodiyot. 
V.
 
Tashkiliy-huquqiy shaklni fakat uchta kurinishi. 
S. Davlat takilotlarini jami tashkilotlardagi ulushiga aytiladi.
D. Tarmoklarni kengaytirish va modernizatsiyalashga aytiladi. 
10. Tashkiliy-huquqiy shaklni tanlash mezonlarini nechta yondashuvi 
qo„llaniladi? 
A. 4 ta 
V. 5 ta 
S. 6 ta
D. 10 ta 
 
MAVZUGA DOIR MUHOKAMA UCHUN SAVOLLAR: 
 
1.
―Imkon kapital‖ kompaniyasining ijrochi direktori bilan tuzilgan shartnoma 
unga yiliga 750000 so‗m miqdoridagi har yillik mukofot hamda dividendar 
to‗langanidan so‗ng qoladigan 11 foiz miqdoridagi yillik foydaning 2 foizi 
to‗lanishini nazarda tutar edi. Menejerlarni rag‗batlantirish bunday 
tizimlarining paydo bo‗lishi xatarlarni bo‗lish va o‗tkazish darajalariga qanaqa 
yangiliklar kiritadi? 
2.
Qonun hujjatlari «Iqtisodiy manfaatlar bo‗yicha birlashuvlarni» - o‗z 
mustaqilligini yo‗qotmagan holda boshqa korxonalar bilan qo‗shma faoliyat 
yuritish va hamkorlik qilishni istovchi korxonalar yig‗indisini nazarda tutadi. 
Ushbu tashkiliy-huquqiy shaklga aksiyadorlik jamiyatining ham, yuridik 
shaxslar birlashmalarining ham xususiyatlari xos. Fuqarolik kodeksiga bunday 
tushunchaning kiritilishi biznes uchun qanday o‗ziga xos vaziyatni 
qonunlashtirishi mumkin? 
3.
Korxona bo‗linmalari o‗rtasidagi nizolarni hal etishda uning rahbari 
bajaradigan hakamlik funksiyalarining o‗ziga xosligi nimadan iborat? Chunki 
«firma ichidagi nizolarni sudda hal etishning imkoni bo‗lmagan sharoitda 

---

357 
ushbu nizolar tomonlari firma ichida nizoni hal etish yo‗lini qidirishga 
majburlar. IЕrarxiya firmaning o‗z «appelyatsiya sudi»ga aylanadi». 
4.
LUKoyl, O‗zbekneftgaz kabi neft-gaz qazib chiqarishdan tortib to benzin-gaz
sotishgacha bo‗lgan texnologik zanjirning barcha bo‗g‗inlarini birlashtiruvchi 
vertikal integratsiyalashgan kompaniyalarni shakllantirish foydasiga xizmat 
qiluvchi institutsional dalillarni keltirishga urinib ko‗ring. 
5.
Notijorat tashkilotlarida, masalan, ta‘lim muassasalarida – oliy o‗quv yurtlarida 
mulkning rasmiy va haqiqiy tarkiblarini muvofiqlashtirish mumkinmi? 
Muvofiqlashtirish sabablari nimalardan iborat bo‗lishi mumkin? Siz tahsil 
olayotgan universitet yoki O‗zbekiston Respublikasining Fuqarolik Kodeksida 
mulkiy huquqlarning tavsiflanishini sharhlab bering? 
6.
Institutda muvofiqlashtirish kuzatiladimi?
 
7.
Tashkiliy-huquqiy shaklni tanlash mezonlari sifatida egalik qilish va qoldiq 
qiymatni olish huquqlarining iqtisodiy sub‘yektlararo taqsimlanishini 
tushuntirib bering? 
8.
Tashkiliy-huquqiy shaklni tanlash mezonlari sifatida xatarlarni bo‗lish va 
o‗tkazish darajasini tushuntirib bering? 
9.
Kapitalni jamg‗arish darajasi nima? 
10.
O‗zbekistonda faoliyat yuritayotgan iqtisodiyot subektlarini qaysi tashkiliy-
huquqiy shakl mezonlari bo‗yicha baholaymiz?