A’jiniyaz – qaraqalpaq xalqinin’ maqtanishi

XUDIYAROVA QIZLARGU’L

A’jiniyaz ha’pteligin wo’tkeriw
( metodikali’q qollanba)



Xudiyarova Qi’zlargu’l Qalbayevna.
Qaraqalpaqstan Respublikasi’ Xojeli qalasi’nda’ 1962- ji’li’12-oktyabrinde tuwi’lgan.Mag’li’wmati’ joqari’. QMU nin’ filologiya fakultetin 1984 –ji’li’ pitkergen. Sol da’wirden beri Xo’jeli rayonli’q 57-sanli’ mektepte qaraqalpaq tili ha’m a’debiyati’ pa’ni mug’allimi boli’p isleydi. “Wo’zbekstan ha’m Qaraqalpaqstan Respublikasi’ xali’q bilimlendiriw ag’lasi’” , “Ji’l mug’allimi-1994” ko’rik-tan’lawi’nin’, respublikali’q 2004-ji’li’ ,,’Ustazi’m –maqtani’shi’m” ,2005 –ji’li’ ,,Do’retiwshi mug’allim “ tan’lawlari’nin’ jen’impazi’. Bilimlendiriw tarawi’ndag’i’ pidayi’ miynetleri ushi’n Ma’mleketimiz ta’repinen 2003-ji’li’ “Shuxrat” medali’n ali’wg’a miyassar boldi’. Wozinin’ ko’p ji’lli’q ta’jiriybesine tiykarlani’p jazg’an ,,A’jiniyaz ha’pteligin wo’tkeriw” atli’ metodikali’q qollanbasi’n mug’allimler na’zerine usi’nbaqta.

Pikir bildiriwshiler :
Joldasova Sandug’ash --Xo’jeli rayonli’q XBMXMT ha’m SHB nin’ metodisti.
Yembergenova Gawhar- Xo’jeli rayonli’q 57-sanli’ mekteptin’ qaraqalpaq tili ha’m a’debiyati’ pa’ni mug’allimi, ,,Qaraqalpaqstan xali’q bilimlendiriw ag’lasi’”

A’jiniyaz – ulli’ so’z zergeri
Qaraqalpaq klassikali’q a’debiyati`ni’n’ yen’ iri tulg’asi’ wo’z da’wrinin’ bilimli ulli’ woyshi’li’, xalqi’mi’zdin’ ruwxi’y du`nyasi`nda ayri’qsha wori`n iyelegen su`iyikli shayi’ri’mi’z A’jiniyaz Qosi`bay uli` boli`p yesaplanadi`.

Woni’n’ teren’ mazmunli’, ju’rekke jag’i’mli’ qosi’qlari’ tek qaraqalpaq xalqi’ni’n’ yemes, tuwi’sqan xali’qlardi’n’ da ju’rek sezimlerin jawlap alg’an, Sonli’qtan da w onin’ shi’g’armalari’ eki ju’z ji’lg’a shamalas waqi’ttan berli xalqi’mi’z qa’lbinin’ to’rinde ko’z qarashi’g’i’nday qa’sterlenip kiyati’r.

Wol wo’z da’wirinde – aq ulli’ shayir si’pati’nda tani’li’p zamanlaslari’nan joqari’ baha ali’wg’a miyasar bolg’an shayi’r. Qaraqalpaq klassik a’debiyati’ni’n’ shi’n’i’ dep tani’lg’an Berdaq: “A’jiniyaz - qosi’qtin’ ag’i’p turg’an daryasi’,” dep ku’shli talant iyesi yekenligin atap wo’tken. Usi’nday ulli’ atqa ha’m abi’rayg’a iye bolg’an shayi’ri’mi’zdi’n’ miyraslari’n teren’nen u’yreniw ha’m izertlewge bizin’ g’a’rezsizlik da’wrimiz ken’ jol ashi’p berdi.

Bul haqqi’nda professor A’bdisayi’t Paxratdinov atap – wo’tkenindey: “Bizin’ g’a’rezsizlik da’wrimiz A’jiniyaz usag’an ulli’ dani’shpan ali’m ha’m shayi’r babalari’mi’zdi’n’ ruwxi’y qudiretliligin ashi’wg’a, woni’n’ a’debiy wortalig’i’n belgi’lewge u’lken mu’mkinshiliker jaratadi” degenindey ulli’ shayi’ri’mi’z A’jiniyazdi’n’ 190 ji’lli’q merekesi aldi’nan 2012- ji’li’ A’jiniyaz ati’ndag’i’ Nokis ma’mleketlik pedagogikali’q instituti’, Qaraqalpaqstan Respublikasi’ Jazi’wshi’lar awqami’, kompozitorlar awqami’ ja’ma’a’tlerinin’ sho’lkemlestiriwinde qaraqalpaq klassik shayi’ri’ A’jiniyaz Qosi’bay uli’ni’n’ 189 ji’lli’g’i’na arnap “Bu’lbilziban ulli’ shayi’r” atamasi’nda 6-12 aprel arali’g’i’nda A’jiniyaz ku’nleri’ ha’m shayi’rdi’n’ do’retiwshiligine arnanalg’an respublikali’q ilimiy – teoriyali’q konferenciya wo’tkeriliwi bunin’ ayqi’n mi’sali’ boladi’. Bul wo’tkerilgen ha’ptelik haqqi’nda wo’z waqtinda. Qaraqalpaqstan radiosi’ ha’m televideniesinde, baspa so’z betlerinde ja’riyalani’p bari’wi’ xalqi’mi’zdi’n’ kewlin quwanishqa bo’ledi ha’m ulli’ so’z zergerine degen, hu’rmet izzetinin’ arti’wi’na, shayi’r babami’zdi’n’ a’debiy miyraslari’n yele de teren’nen u’yrenip tu’sinip jetiwge, A’jiniyazdi’n’ ulli’li’g’i’na,w oni’n’ ko’rkem so’z sheberi bolg’ani’ni’n’ gu’wasi’ boli’wg’a miyassar boldi’.

Ilimiy – teoriyali’q konferensiya pikiri ha’m usi’ni’slardan kelip shi’g’ip 2014 – ji’li’ A’jiniyazdin’ 190 ji’lli’q yubileyi Xali’q arali’q ko’lemde wo’tkeriw boyi’nsha qarari’n islep shi’qti’.

Bul ulli’ shayi’ri’mi’zg’a degen xalqi’mi’zdi’n’ hu’rmet izzetinin’- ko’rinisi boli’p tabi’ladi’, sebebi g’a’rezsizlik da’wrimizde A’jiniyaz do’retpelerin bu’gingi a’wlad qa’dirlep, joqari’ baha berip, ha’r bir so’zin yad aladi’. Wonin’ shi’g’armalari’ ta’lim – ta’rbiya mektebi boli’w menen birge do’retpeleri ha’zirgi a’wladqa ruwxi’y ku’sh, estetikali’q zawi’q bag’i’shlawi’ menen qunli’.

Prezidentimiz aytqani’nday: “A’jiniyazdi’n’ jarqi’n lirikasi’ jasli’qti’n’ gozzalli’qti’n’ ha’m jaqsi’li’qti’n’ wo’shpes ko’rkem yesteligi boli’p tabi’ladi’ ha’m bul yestelik shayi’r ta’riyplegen bas ketse de tuwri joldan qaytpag’an, la’biz hadal ma’rt ha’m ken’- peyil jas a’wladti’ ta’rbiyalap jetilistiriwde mudami’ruwxi’y ta’rbiya qurali’ boli’p xi’zmet etetug’i’ni’ so’siz”,- degen yedi professor Ken’esbay Allambergenov.

Keleshegimiz bolg’an jas a’wladti’n’ jetik ka’mil insan boli’p jetilsiwinde A’jinyaz do’retpelerinin’ ruwxi’y azi’q bolatug’i’nli’g’i’n yesapqa ali’ng’an halda A’jiniyaz ati’ndag’i’ Nokis ma’mleketlik pedagogikali’q instuti’ni’n’ A’iniyaz ha’pteligin wotkeriw baslamasi’n barli’q worta arnawli w oqi’w wori’nlari’nda akademiykali’q litseylerde ka’sip wo’ner kollejlerinde yen jaydi’ri’w maqsetke muwapi’q boli’p yesaplanadi’.

Qaraqalpaq xalqi’ni’n’ su’yikli shayi’ri’A’jiniyaz Qosi’bay uli’ni’n’ 190 ji’lli’q merekesine baylani’sli’ w o’tkeriletug’i’n ha’pteliktin’ bag’darlamasi’ u’lgi si’pati’nda usi’nbaqshi’mi’z , sebebi A’jiniyaz do’retpeleri’ barli’q klaslarda, qaraqalpaq tili ma’mleketlik til si’pati’nda wo’tkeriletug’i’n klaslarda wo’tiledi. Soni’n’ ushi’n shayi’rdi’n’ wo’miri, woni’n’ do’retpelerin woqiwshi’larg’a teren’nen bildiriw maqsetinde ha’ptelik wo’tkeriw wog’ada u’lken a’hmiyetke iye.

Ha’ptelikti mektep ja’ma’ati menen birgelikte rejelestirip, ha’ptelik bag’darlamasi’n bir ay aldi’n mektepke dag’aza retinde ildirip qoyi’ladi’. Ha’ptelikte tek g’ana a’debiyat mug’a’llimi is ali’p barmastan bug’an pu’tkil mektep ja’ma’a’ti isshen’lik penen qatnasi’wi’ kerek.

Ha’pteliktin’ qi’zi’qli’ ha’m mazmunli’ wo’tiwine qosi’q, su’wret pa’ni mug’a’llimleri de wo’z u’leslerin qosi’wi’ tiyis. Mektepti ha’ptelikke say bezew maqsetinde A’jiniyazdi’n’ danali’q penen aytqan hikmetli so’zlerin mektep da’lizine, A’jiniyaz haqqi’nda aytqan xali’q dani’shpani’ yesaplang’an ulli’ insanlardi’n’ pikirlerin silteme retinde haptelikti wo’tkeriletug’in mektep zali’na ildirip qoyi’lsa maqsetke muwapi’q boladi’. Ha’r bir klass woqi’wshi’lari’ mug’a’llimleri basshi’li’g’i’nda qaraqalpaq tili ha’m a’debiyati’ pa’ni bo’lmesi A’jiniyazdi’n’ shi’g’armalari’nan, wol haqqinda jazilg’an a’debiy ha’m ilimiy miynetlerden, sonday-aq woni’n’ shi’g’armalari’na tiykarlani’p sal’ng’an su’wretlerden ko’rgizbe sho’lkemlestirse ha’r bir klass A’jinyazdi’n’ wo’miri ha’m do’retiwshiligine arnap diywali’ gazeta shii’g’ari’p buklet islep albom tayarlasa woqi’wshi’lar ulli’ shayi’ri’mi’zdi’n’ do’retpeleri menen teren’nen tani’si’p izlenip,wo’z u’stilerinde islep ruwxi’y du’nyasi’n bayi’ti’p bari’wi’na unamli’ ta’sirin tiygiziw menen birge do’retiwshilikke ta’rbiyalaydi’.

Ha’ptelikke arnali’p du’zilgen bag’darlama bir ay buri’n dag’aza retinde ildirilip qoyi’ladi’, sebebi bul ha’ptelikke tayarlani’wi’ ha’m wo’z u’stilerinde islewi ushi’n bir az waqi’t kerek boladi’.

A’jiniyazdi’n’ hikmetli so’zleri.

Bul du’nyani’n’ ko’rki-adam balasi’.

Wo’tirikti ras yetip aytpag’an,

Tuwri’ joldan bas ketse de qaytpag’an,

Na’m a’hramdi’ hasla joldas tutpag’an

Ati’ qaraqalpaq yellerim bardi’

“Yellerim bardi’” qosi’g’i’nan’
Jer ha’m yel bilendur, yel ha’m jer bilen,

Jersiz yeldin’ ku’ni da’rbe-da’r bilen.

“Bozataw” poyamasi’nan
Giyne qi’li’p jurtti’ taslap ketkennen,

Qa’dirin bilmes jerde xizmet yetkennen,

Jat yellerde mu’sa’pirlik shekennen,

Uri’p-sog’i’p xorlasa da yel jaqsi’.

“Jaqsi’” qosi’g’i’nan
G’osh yigittin’ da’wleti bar bashi’nda;

Ha’m ag’asi’ ha’m inisi qasi’nda,

Ha’r kim wo’z yelinde ten’i tushi’nda,

Jigit qa’diri bolmas yelden ayri’lsa.

“Ayri’lsa” qosi’g’i’nan
Du’zde ashli’q mashaqati’n ko’rmegen,

U’yde i’ssi’ nanni’n’ qa’dirin ne bilsin,

“Ne bilsin” qosi’g’i’nan
Jol bilmesen’, jol soran’i’z bilgennen,

Gu’der u’zbe i’qrari’nda turga’nnan,

Yaman menen qi’ri’q ji’l dawran su’rgennen,

Yaqsi’ menen bir dem sa’wbetler jaqsi’

“Jaqsi’” qosi’g’i’nan
Mal iyesin tabar, so’z tapsa ju’ye,

“Yellerim bardi’” qosi’g’i’nan

Ma’rt penen na’ma’rtti ayi’rar sawash.

“Bolmasa” qosi’g’i’nan

Minnetli pal ashshi’ bolar za’ha’rden,

Ku’lip, oynap bergen jag’ara jaqsi’.

“Jaqsi’” qosi’g’i’nan

So’zla’ga’nda so’zdin’ parqi’n bilmegen,

Adam dema’k bila’n insan bolurmi’,

“Bolurmi’ ” qosi’g’i’nan

Pa’ziylet bilmegen nadan,

To’rt ayaqli’ malg’a megzer.

“Megzer” qosi’g’i’nan
Hasla buzi’q so’zdi bilmes ,

Nasi’yatqa ko’n’il bermes,

Aytqani’n’ qulaqqa kirmes,

Arjag’i’nda bolmag’ansha.

“Arjagi’nda bolmag’ansha” qosi’g’i’nan
Yaqshi’ni’ pahi’m ayle so’zla’g’a’n so’zdin’,

Yamanni’n’ parqi’ yoq ko’z birla’ yu’zdin’.

“Bolurmi’” qosi’g’i’nan
Yaqshi’nin’ bir so’zi ma’wina’t taji’,

Yamanni’n’ bir so’zi za’ha’rden ashshi’.

“Bolmas” qosi’g’i’nan
Tentekke-judi’ri’q, ma’jgu’nga’-uri’sh,

Zi’lli’g’a-to’bala’sh palwang’a-tuti’sh,

Beda’wg’a-yuwi’ri’sh buwdang’a-yu’rish,

Yabi’g’a ha’m quyri’q bilan yal kerak.

“Kera’k” qosi’g’i’nan
Jamannan jaqsi’ni’n’ sorasan parqi’n,

Aspan jer arasi’ andi’n ko’p jaqi’n.

“Jigitler” qosi’g’i’nan
Aqi’lli’ yaqshi’ni’n’ giynesi bolmas,

Jaman adam giyne tutsa umi’tpas,

Atqa mingen bilen ka’tquda bolmas,

Jurttan asqan aqi’l-huwshi’ bolmasa.

“Bolmasa” qosi’g’i’nan
Ba’hadir g’oshshaq jigitke,

Xali’qqa ma’lim bati’r ma’rtke,

Ba’rdash berer qayg’i’ da’rtke,

Janajan g’ardashi’ kerek.

“Kerek” qosi’g’i’nan
Ashi’q-yarsi’z bulbi’l-gulsi’z,

Kiyik-sho’lsiz, sona-ko’lsiz,

Ziywar aytar, yurtsiz yelsiz,

Adam bir diywana megzer.

“ Ko’n’lim menen’” qosi’g’i’nan.
Yelinen ayri’lg’an diywana bolar.

Yurtinan ayri’lg’an biygana bolar.

Ha’rreler ushiban pa’rwana bolar,

Uyasi’ buzi’li’p paldan ayri’lsa.

“Ayri’lsa” qosi’g’i’nan.
Qasqaldaqqa bir ag’ari’ may pitse,

Qan’qi’ldasi’p qonar ko’lin tani’mas,

Patshani’n’ da’wleti toyayi’n dese,

Ko’zine may pitip yelin tani’mas.

“Tani’mas” qosi’g’nan.
Ha’rkimnin’ o’zine Mi’si’rdi’ jayi’.

“Jaqsi” qosi’g’i’nan.

Sa`nemler qoli`nda tilla` saz yedim,

Ha`wijge keltirer janan bolmadi`.

Tug`i`ri`mda talpi`ng`an alg`i`r baz yedim,

Qa`lpe sayyadlari`m maman bolmadi`.

“Da’wran bolmadi’” qosi’g’i’nan.
Mende Watan boldi` yelatsi`z qalg`an,

Bag’larinan bu’lbil ushi’p zaq qong’an,

Ziywar der: du’nyag’a kelgenim yalg’an,

Mende bir biyqayg’i’ zaman bolmadi’.

“Da’wran bolmadi’” qosi’g’i’nan.
Shad boli’p da’wran su’riwge,

Payanli’ du’nya ko’riwge,

Qatar-qurbi’ menen ju’riwge,

A’jiniyazg’a zaman kerek.

“Kerek” qosi’g’i’nan.

Ulli’ insanlar A’jiniyaz haqqi’nda
A’jiniyaz qaraqalpaq qosi’g’i’n filosofiyali’q sintezli’ lirika da’rejesine ko’terdi, wog’an zerger soqqan si’rg’aday g’ayri’ nag’i’s ko’rkemlik berdi.

Ibrayim Yusupov.

Berdi’murat menin’ wo’zim,

Ku’nxojani’ ko’rdi ko’zim’

Yesittim A’jiniyazdi’n’ so’zin.

Wolar da shad bolg’an yemes.

Berdaq
A’jiniyaz yedi shayi’r sarasi’,

Megzes yedi bahadi’rg’a mu’shesi,

Qosi’q aytar mollali’qta peshesi,

Neshe so’zler ayti’p wo’tti du’nyadan.

Wo’tesh.
A’jiniyaz – qaraqalpaq a’debiyati’ tariyxi’nda milliy ag’arti’wshi’li’q a’debiyatti’n’ baslawshi’si’

Kamal Ma’mbetov.

A’jiniyaz lirikasi’ni’n’ ko’rkemligi woqi’wshi’ni’ wo’zine tarti’wshi’ si’ri’ wonin’ shi’n turmi’s haqi’yqatli’g’i’n ji’rlag’ani’nda.

I’smayi’l Sag’I’ytov.

A’jiniyaz aytsaq – qosi’g’i’mi’z , so’ylesek – tilimiz, shertsek – sazi’mi’z, woylasaq – woyi’mi’z, jazsaq – romani’mi’z, da’stani’mi’z, ilimimiz, wol xalqi’mi’z aldi’nda, pu’tkil du’nya aldi’nda tarti’nbay betke tutatug’i’n, to’bege ko’teretug’i’n maqtani’shi’mi’z, ulli’ shayi’ri’mi’z.

Aydar Murtazaev.

G’arezsizlik da’wirimiz A’jiniyaz usag’an ulli’ dani’shpan ali’m ha’m shayi’r babalari’mi’zdi’n’ ruwxi’y qu’diretliligin ashi’wg’a, woni’n’ a’debiy wortali’g’i’n belgilewge u’lken mu’mkinshilik jaratadi’.

A’bdisa’yi’t Paxratdinov.

A’jiniyaz xali’q shai’yi’ri’, xali’q ji’rshi’si, jazba a’debiyatti’n’ wa’kili ha’m kompozitori’, xosh hawaz adam bolg’an.

Qalli’ Ayi’mbetov.

A’jiniyaz wo’miri ha’m do’retiwshiligi – ruwxi’y go’zzalli’q ti’msali.

Qaraqalpaq xalqi’ jasasa wo’lmey ma’ngi jasaytugi’n so’z ustasi’- A’jiniyaz.

Ken’esbay Allambergenov.
A’jiniyazday shayi’rdi’n’ tuwi’li’wi’ni’n’ wo’zi tari’yxiy, a’debiy qubi’lis.

. Jumanazar Bazarbaev

Du’nya a’debiyati’ maydani’nda A’jiniyaz Saadiy ha’m Hafi’z benen ten’ .

Baxtiyar Genjemuratov.

A’jiniyaz – yel –jurt , sap muxabbat ji’rshi’si’.

Allashbay Reymov.

Yeger de A’jiniyazdi’ bir qaytara woqi’san’i’z so’zdin’ qu’direti menen tani’sasi’z , Qaraqalpaqstanday u’lken yeldin’ a’wla’di’ – azamati’ yekenligin’izden i’rza bolasiz. Yeger de A’jiniyazdi’ yeki qaytara woqi’san’i’z sewginin’ si’rl’i, tilsimleri jani’n’i’zdi’ terbep , qa’lbin’izdi’ basqasha tuyg’i’lar biylep ketedi. Yeger de A’jiniyazdi’ woqi’y bersen’iz, so’z joq shayi’r boli’p ketesiz.

Allanazar A’bdiev.

A’jiniyaz – qaraqalpaq xalqi’ni’n’ maqtani’shi’.

(Ha’pteliktin’ bag’darlamasi’)

1. A’jiniyazdi’n’ wo’miri ha’m do’retpeli’ erine arnap interaktiv usi’lda

“A’jiniyaz – ulli’ dani’shpan shayi’r” atamasi’nda a’debiy viktorina wo’tkeriw. 7- aprel

2. A’jiniyaz do’retiwshiligine arnap “Yen’ jaqsi’ jazi’lg’an shi’g’arma”

tan’lawi’. 8-aprel

3. A’jiniyazdi’n’ “Bozataw” shi’g’armasi’na arnap konferenciya wo’tkeriw.

9- aprel.
4. A’jiniyaz shi’g’armalari’ ha’m wol haqqi’nda jazi’lg’an qosi’qlarg’a

tiykarlang’an “Bugin jaslar qosi’q woqi’r A’jiniyaz boli’p” atamasi’nda

ko’rkem woqi’w tan’lawi’.

10-aprel.

5. Qosi’q mug’a’lliminin’ bassi’hi’li’g’i’nda “Ayt sen A’jiniyazdi’n’ qosi’q-

lari’nan!” atamasi’nda qosi’q ayti’w tan’lawi’.

11-aprel.
6. Su’wret mug’a’lliminin’ basshi’li’g’i’nda “Jas su’wret shiler” do’geregi’nin’

qatnasi’wshi’lari’ arasi’nda A’jiniyaz shi’g’armalari’ tiykari’nda “Yen’ jaqsi’

sali’ng’an su’wret” tan’lawi’ni’n’ jen’impazlarinin’ salg’an su’wretlerinen

ko’rgizbe sho’lkemlestirw.

“A’jiniyaz – xali’q qa’dirlegen ulli’ shayi’r” atamasi’nda juwmaqlawshi’

a’debiy keshe wo’tkeriw.

12-aprel.

Juwmaqlawshi’ keshe ku’ni “A’jiniyaz – qaraqalpaq xalqi’ni’n’

maqtani’shi’ ” atamasindag’i’ ha’ptelikke belsendilik penen qatnasqan

woqi’wshi’lar, tan’law jen’impazlari’ mektep ja’ma’a’ti ta’repinen

si’yli’qlanadi’.
Qaraqalpaq tili ha’m a’debiyati’ metod birlespesi.

“A’jiniyaz – ulli’ dani’shpan shayi’r” atamasi’ndag’i’

a’debiy viktorina.
A’jiniyaz do’retpeleri mekteptin’ barli’q klaslari’nda wo’tiledi, lekin woqi’wshi’lar shayi’r haqqi’ndag’i’ teren’rek mag’li’wmatti’

8- klass “Qaraqalpaq a’debiyati’n”

wo’tkende biliwge miyasar boladi’. Sonli’qtan a’debiy viktorinani’ 8- klass woqi’wshi’lari’ arasi’nda wo’tken maqul boladi’. Yeki parallel klaslar arasi’nda wo’tkeriliwi kerek.

A ’debiy viktori’nani’n’ basqi’shlari’

1-sha’rt.

. Sa’lem nama. (Ha’r bir topar wo’z topari’na at tan’lap, sa’lemnama ayti’w menen birge topar atamasi’n ha’m emblemasin ta’riplep ayti’p beriwi tiyis.

(Sa’lemnama – 5 ball , emblema ta’riypi – 5 ball ).

2-sha’rt

“Soraw sizden, juwap bizden” atamasi’ndag’i’ soraw juwap basqi’shi’.

(Topar sa’rda’ri sorawlar jazi’lg’an konvertti tan’lap aladi’. Ha’r bir konvertte bes soraw boli’p, topar ag’zalari’ menen woylasqan halda juwap beredi. Ha’r sorawg’a 2 baldan qoyi’ladi’)

1- konvert

1. 
   A’jiniyaz qashan , qay jerde tuwi’lg’an?
   
2. 
   A’jiniyaz qay jerde woqi’p ta’lim alg’an?
   
3. 
   A’jiniyaz qaysi’ shi’g’is klassiklerinin’ shi’garmalari’n jaqsi’ wo’zlestirgen?
   
4. 
   XIX a’sirde A’jiniyazdi’n’ qaysi’ shi’garmasi’ qashan gazeta betinde ja’riyalang’an?
   
5. 
   A’jiniyaz qaraqalpaq poeziyasi’na qosi’qti’n’ qanday tu’rlerin ali’p keldi?
   

2-konvert

1.Wo’zbekstan Qaharmani’ I.Yusupov A’jiniyazg’a bagi’shlap qanday shi’garmalar do’retti ?

2.”Ajiniyaz” romani’n kim jazg’an?

3.K.Mambetov qaysi’ romani’nda A’jiniyaz obrazi’n ashi’p bergen?

4.”Ziywar” atli’ eki aktli’ ,segiz kartinali’ tariyxi’y muzikali’ dramasi’n kim jazg’an?

5.A’jiniyaz shi’gi’s klassiklerinen kimnin’ shi’g’armalari’n qaraqalpaq tiline

awdarg’an?

3-sha’rt

‘’Bu’gin jaslar qosi’q woqi’r A’jiniyaz boli’p” atamasi’ndag’i’ ko’rkem woqi’w .

basqi’shi’. (Bunda ha’rbir toparg’a A’jiniyazdi’n’ qosi’qlari’n ko’rkemlep woqi’wg’a 5 ball, A’jiniyazg’a arnap jazi’lg’an qosi’qlardan ko’rkemlep woqi’wg’a 5 ball).

4-sha’rt

4.”Ayt sen A’jiniyazdi’n’ qosi’qlari’nan” namali’ qosi’qlari’n atqari’w basqi’shi’.

(10 ball).
5-sha’rt

”Ku’tip al , Ana jurt, Ajiniyazdi’ ” atamasi’ndagi’ saxnali’q ko’rinis.(Bunda K.Sul-

tanovti’n’ “A’jiniyaz” romani’nan, K.Mambetovti’n ’”Bozataw” romani’nan,

I.Yusupovti’n’ “A’jiniyaz” operasi’nan, M.Ni’zanovti’n’ “Ziywar” tariyxi’y muzikali’ dramasi’nan paydalani’w mu’mkin).(10 ball).

6-sha’rt

.”Oyla ,izle,tap” krossvord sheshiw basqi’shi’ .(10 ball).

A’

s

k

e

r

b

a

y

X

o

j

a

m

u

r

a

t

X

i

y

w

a

Q

o

j

b

a

n

N

a

z

i

y

r

a

Y

u

g

u

r

m

i

y

a

A

x

u

N

Z

i

y

w

a

R

1. A’jiniyazov familiyasi’ menen tani’lg’an shayi’r.

2. A’jiniyazg’a yen’ da’slep ta’lim bergen iyshan.

3. A’jiniyaz woqip ta’lim algan yen’ u’lken qala.

4. A’jiniyazdi’n’ qazaq dosti’.

5. A’jiniyazdi’n’ anasi’.

6. Xiywada A’jiniyazdi’n’ qosi’qlari’ shi’qqan jurnaldi’n’ ati’.

7. Ajiniyazdi’n’ Xiywa medresesin pitkergennen son’ alg’an ataq.

8. Ajiniyazdi’n’ a’debiy laqabi’.
7-sha’rt

7. A’jiniyazdi’n’ wo’miri ha’m do’retiwshiligine arnap tayarlang’an gazeta, buklet, albomlardi’ bahalaw basqi’shi’(10ball).

Jeti basqi’shtan ibarat wotkerilgen bul a’debiy viktorina woqiwshi’lardi’

A’jiniyaz do’retpelerin qay da’rejede wo’zlestirgenligin ko’rsetiw menen birge

viktorinani’ ko’riwge qatnasqan woqi’wshi’larda da teren’ tu’sinik payda yetedi.

A’jiniyaz do’retiwshiligine arnap “Yen’ jaqsi’ jazi’lg’an

shi’g’arma” tan’lawi’
Belgilengen waqi’tta shi’garma jazi’wga talaban woqi’wshi’lar qaraqalpaq tili ha’m a’debiyati’ bo’lmesine j i’ynaladi’. Tan’lawdi’n’ to’reshiler qurami’ klass taxtasi’na A’jiniyazdi’n’ do’retiwshiligine baylani’sli’ temalardi’ jazadi’.

Qatnasi’wshi’ woqi’wshi’lar wo’zleri tan’lag’an temalar boyi’nsha shi’g’armalari’n jazadi’. Shi’garma jazi’wga 2 saat waqi’t beriledi. Shi’garmani’n’ mazmuni’na ha’m sawati’na ball qoyi’li’p jen’impazlar ani’qlanadi’.

Shi’garma jazi’wg’a usi’ni’lg’an temalar.

1. A’jiniyaz-ulli’ woyshi’l shayi’r.

2. A’jiniyaz shig’armalari’nda tuwi’ld’an yelge su’yiwshilik.

3. A’jiniyazdi’n’ Qi’z Men’esh penen ayti’si’.

4. A’jiniyazdi’n’ ”Bozataw” poemasi’nda tariyxi’y shi’nli’q.

5. A’jiniyaz shi’g’armalarinda hayal-qi’zlar temasi’

A’jiniyazdi’n “Bozataw” poemasi’na arnap konferenciya

wotkeriw.
A’jiniyazdi’n “Bozataw” poemasi’na arnap bir neshe woqi’wshi’larg’a referat jazi’p keliw tapsi’ri’ladi’. Konferenciyada woqi’wshi’lar wo’zlerinin’ jazi’p kelgen referatlari’n qatnasi’wshi’larg’a woqi’p beredi.
Referat temalari’.

1.A’jiniyazdi’n’ “Bozataw” poemasi’ni’n’ jazi’liwi’.

2.”Bozataw” poemasi’ndag’i’ tariyxi’y shi’nli’q.

3.”Bozataw” poemasi’nda xali’qti’n’ ayani’shli’ ta’g’diri.

4.”Bozataw” poemasi’nda shayi’r obrazi’.

5.A’jiniyazdi’n’ “Bozataw” poemasi’ni’n’ qaraqalpaq a’debiyati’ tariyxi’nda

tutqan worni’.

Woqi’wshi’lar referatlardi’ woqi’p bolg’annan son’ soraw-juwap wo’tkeriledi. Qatnasi’wshi’lar referatlar haqqi’nda pikirlerin bildiredi .

Woqi’wshi’lardi’n’ atqari’ wi’nda “Bozataw” poemasi’ ko’rkemlep woqi’ladi’.

”Bozataw” poemasi’ni’n’ arnawli’n namasi’n A’ji’ynyazdi’n’ wo’zi

do’retken degen pikir xalqi’mi’zda saqlang’an. Poema nama menen de atqari’ladi’. Konferetciyani’n’ tasirli ha’m mazmunli’ wo’tiwi ushi’n

Bozataw waqi’yasi’ tiykari’nda jazi’lg’an Kamal Mambetovti’n’

Bozataw” romani’ tiykari’nda saxnali’q ko’rinisler ko’rsetilse konferenciyani’n’ yele de ta’sirin artti’ri’wg’a wo’z paydasi’n tiygizedi.

Jaqsi’ ha’m mazmunli jazi’lg’an refarat iyeleri xoshametlenip wolarg’a

wori’n berilip ha’m “Hu’rmet jarli’qlari’ ” jazi’li’p ji’wmaqlawshi’ keshe ku’ni tapsi’ri’ladi’
“Bu’gin jaslar qosi’q woqi’r A’jiniyaz boli’p” atamasi’nda a’debiy ko’rkem woqi’w tan’lawi’.
Bul tan’lawg’a mekteptegi barli’q klass woqi’wshi’lari’ qatnasi’wg’a haqi’li’. Tan’lawg’a qatnasi’wshi’ ha’r bir woqi’wshi’ A’jiniyaz qosi’qlari’n ha’m

A’jiniyazg’a arnap jazi’lg’an shayi’rlari’mi’zdi’n’ qosi’qlari’n ko’rkemlep

woqi’wlari’ tiyis. Tan’law usi’ yeki sha’rt tiykari’nda bahalanadi’.

1.A’jiniyaz qosi’qlari’n ko’rkemlep woqi’w -5 ball.

2.A’jiniyazg’a arnap jazi’lg;an qosi’qlardi’ ko’rkemlep woqi’w -5 ball.

Yeki sha’rttin’ ballari’ qosi’li’p juwmaqlasti’ri’li’p jen’impazlar ani’qlanadi’.

Wolarg’a wori’n belgilenip, juwmaqlawshi’ keshe ku’ni si’yli’qlanadi
“Ayt sen A’jiynyazdi’n’ qosi’qlari’nan !” atamasi’ndag’i’ qosi’q ayti’w tan’lawi’.
Bul tan’law qosi’q mug’a’lliminin’ basshi’li’g’i’nda wo’tkerilip, tan’lawg’a

qatnasi’wshi ha’r bir woqi’wshi’ A’jiniyazdi’n’ nama menen atqari’latug’i’n

qosi’qlari’n atqari’wi’ tiyis. Qosi’q atqarwshi’ni’n’ qosi’q ayti’w sheberligi, namag’a tu’siwi, so’zlerdi duri’s ayti’wi’, saxna ma’denyati’, wo’zin uslap tuti’wi’ yesapqa ali’ni’p to’reshiler ta’repinen bahalanadi’.

Yen’ jaqsi’ atqari’wshi’ dep tabi’lg’an woqi’wshi’lar ani’qlani’p wori’n

beriledi . Jen’impazlar juwmaqlawshi’ keshe ku’ni si’yli’qlanadi’.

q/t	Familiyasi ismi	Klasi’	1-sha’rt	2-sha’rt	3-sha’rt	4-sha’rt	5-sha’rt	Juwmaqlawshi’ ball	Iyelen orni’
			Atqari’w sheberligi	Namag’a tu’siwi	So’zlerdi duri’s ayti’wi’	Saxna ma’deniyati’	Wo’zin uslap tuti’wi’

“A’jiniyaz-qaraqalpaq xalqi’ni’n’ maqtani’shi’” atamasi’ndag’i’ ha’pteliktin’ juwmaqlawshi’ “A’jiniyaz-xali’q qa’dirlegen ulli’ shayi’r” atamasi’ndag’i’ a’debiy keshe.

Bul ku’ni suwret mug’a’lliminin’ basshi’li’g’i’nda “Jas su’wretkeshiler” do’gereginin’ qatnasi’wshi’lari’ arasi’nda “A’jiniyaz do’retpelierine arnap sali’ng’an su’wretler” tan’lawi’ni’n’ qatnasi’wshi’lari’ni’n’ salg’an

su’wretlerinen ko’rgizbe sho’lkemlestirip, yen’ jaqsi’ salg’an su’wretler aniqlani’p, su’wret saliwshini xoshametlep, orin berip siyliqlap usi ku’ni a’debiy keshede beriledi.

A’debiy keshenin’ bag’darlamasi ‘.

(Keshege jazi’wshi’ –shayi’rlar,ilimpazlar mu’ra’a’t yetiledi).

1.Kiris so’z. ( Baslawshilar A’jiniyazga arnalg’an qosi’qlardan woqi’ydi’).

2.Kesheni ashi’p beriw ushi’n so’z (Mektep direktori’na).

3.Keshege qatnasi’wshi’ miymanlarga so’z.

4.Na’wbet ko’rkem woqi’w tan’lawi’ni’n’ jen’impazlari’na. ”Bu’gi’ jaslar qosi’q

woqi’r A’jiniyaz boli’p”.

5.”Ayt sen A’jiniyazdi’n’ qosi’qlari’nan!” atamasi’ ndagi’ tan’lawdi’n’ jen’impazla-

ri’na qosi’q ayti’w na’wbetin beremiz.

6.Muratbay Ni’zanovti’n’”Ziywar”atli’ tariyxi’y muzi’kali’ dramasi’nan saxnali’q

ko’rinis

7A’jiniyaz shayi’rdi’n ‘ hikmetli so’zleri . tiykari’nda. “Ma’n’gilikke aylang’an

miyras” atamasi’ndagi’ ko’rkem woqi’wdi’ to’mengi klass woqi’wshi’lari’ atqaradi.

8”.Ulli’ insanlar A’jiniyaz haqqi’nda” joqari’ klass woqi’wshi’lari’ atqaradi’.

9.Mektep direktori’ni’n’ ruwxi’y ha’m agarti’wshi’li’q isler boii’nsha wori’nbasa ri’na so’z.

10.Ha’ptelik dawami’nda wo’tkerilgen tan’lawlarda jen’impaz bolgan woqi’wshi’-lardi’ mektep ja’ma’a’ti ati’nan si’yli’qlaw.

A’jiniyaz-xali’q qa’dirlegen ulli’ shayi’r.

(A’debiy muzi’kali’ keshenin’ cenariysi).

Mektep zali’na A’jiniyazdi’n’ ulli’ insan yekenin bildiriwshi danali’q so’zler shi’rayli’ etip ildirilip qoyi’ladi’, al saxnag’a bolsa A’jiniyazdi’n’ u’lken portreti ildirilip, to’menine A’jiniyazdi’n’ danali’q penen ayti’lgan: ”Bul du’nyani’n’ ko’rki-adam balasi’” so’zi jazi’p qoyi’ladi’. A’jiniyaz do’retpeleri tiykari’nda sali’ngan su’wretlerden ko’rgizbe sho’lkemlestiriledi.

A’debiy keshege Respublikami’zg’a belg’li so’z sheberleri, a’debiyatshi ilimpazlar, soni’n’ menen birge a’debiyatqa qizig’iwshi, mekteptin’ barli’q ja’maa’ti

mira’a’t etiledi. Kesheni 2 ali’p bari’wshi ali’p baradi’.

1-baslawsh’i:

Assalam ulli shayir A’jiniyaz babam!

Assalam keshege keliwshi miyman!

A’jiniyazdi’n’ danalig’in ta’n alg’an,

Xalqi’ma assalam, min’ ta’jim qilsam.

2-baslawshi’:

Doslari’m, aqi’lli’, dana ha’m dilwar,

Du’nyada usindaylar ja’ne qayda bar?

Dese aytar edim qaraqalpaqta,

Tilshi, axun, shayir babamiz Ziywar.
1-baslawshi’:

Mine bu’gin biz ta’lim ali’p ati’rg’an mektebimizde Qaraqalpaq a’debiyati’nda “Ziywar” atli a’debiy laqabi’ menen tani’lg’an so’z zergeri A’jiniyaz Qosi’bay uli’ni’n’ 190 jasqa toli’wi’na bag’i’shlang’an “A’jiniyaz – xali’q qa’dirlegen ulli’ shayi’r” atamasinda a’debiy muzikali keshe sho’lkemlestirilip atir.

2-baslawshi’:

Hu’rmetli a’ziz miymanlar! Qa’dirdan ustazlar! Keshemizge kelip woti’rg’an gu’lla’n qatnasi’wshi’lar! Qaraqalpaq xalqi’ni’n’ maqtani’shi’, ko’rkem so’z zergeri, danishpan shayi’r, A’jiniyazdi’n’ 190 jasqa toli’wi’na bag’i’shlang’an a’debiy keshemizdi’ ashi’p berew ushi’n da’slepki so’zdi mektebimizdin’ direktori ____________________qa beremiz. Marhamat so’z sizge.

1-baslawshi’:

Gullerge mali’ng’an ba’ha’r – jaz yedin’,

“Tug’rin’da talpi’ng’an alg’ir baz edin’,”

Sa’nemler qolinda tilla saz edin’.

Sinlarda sinbag’an saqtim o’zin’sen’.
2-baslawshi’:

Qa’dirli doslar! Endigi na’wbetti, keshemizge qatnasiwshi ilimpaz ha’m shayi’rlarg’a beremiz. Wolar A’jiniyaz haqqinda o’zlerinin’ tayarlap kelgen bayanat ha’m qosi’qlari’n woqi’ydi’. Mazmunli’ bayanati’n’iz, qosig’i’n’iz ushin ko’p – ko’p raxmet ( qol shappatlawlar).

1-baslawshi’:

Ziywar dep uli’g’lap woni ha’miyshe,

Qosi’qlari’n yatdan biledi ba’rshe,

Woqi’ydi’ ko’rkemlep, namag’a sali’p,

Ulli’ shayi’ri’mi’z dep t’illerge ali’p.
2- baslawshi’:

“Bugin jaslar qosi’q woqir A’jiniyaz bolip”, nawbetti ko’rkem woqi’w tan’lawi’ni’n’ jen’impazlarlari’na beremiz.

1-orndi iyelegen …………………….

2-orindi iyelegen…………………….

3-orindi iyelegen ……………………

1-baslawshi’:

Shayir gezgen sho’lde bostanlar bayi’p,

Zarli zaman boldi’ ko’zlerden g’ayi’p,

Bir ilha’m – perisin ko’rdim a’ja’yi’p,

Ayt sen A’jiniyazdi’n’ qosi’qlarinan!

2- baslawshi’:

Bugin duwtar shertken barmaqlar talsin,

Qosi’qlar kewildin’ da’rtlerin alsi’n,

Shayir Bozatawda ma’ngige qalsi’n,

Ji’raw, baqsi’lari’m sazlasi’n sazdi,

Ku’tip al, Ana – jurt A’jiniyazdi’.

1-baslawshi’:

Nawbetti “Ayt sen A’jiniyazdin’ qosiqlarinan” tan’lawinin’ jen’impazlarina beremiz.

2- baslawshi’:

1- worin jen’impazi ………………

2- worin jen’impazi……………….

3- worin jen’impazi………………

Raxmet, qosi’q aytqan hawazlari’n’iz jan’lay bersin!

1-baslawshi’:

Ziywari’n keledi qadirindi bilip,

Sagi’ni’shtan jurek-bawri’ tilinip,

Baxti’n’nan taxti’n’nan, quwani’p- ku’lip,

Joq woni’n’ kewlinin’ hesh kimge arzi’,

Ku’tip al, Ana-jurt, Ajiniyazdi’.
2- baslawshi’:

Muratbay Nizamovtin’ “Ziywar” atli’ tariyxiy muzikali’ dramasi’nan saxnaliq korinis “Ustaz ham shakirt sawbeti”

Rollerde:

Ustaz Abdurashid rolin:………............

Axmet Ajiniyazdi’n dosti’ rolin:………..

Ajiniyaz ro’lin ………………...

woynaydi
Abdirashid: Bolmasa, takrariy mashqi’ni baslasaq. -Kimnen baslaymi’z?

Axmed: - Ajiniyazdan baslan’ taqsi’r, takrariy mashqqa kelse men ko’p g’abi’ri’saman.

Abdirashid: - Ha, mayli….. Tayarmi’san, Ajiniyaz balam?

Ajiniyaz: - Tayarman, ustaz.

Abdirashid: - Ilimler patshasi qaysi’du’r?

Ajiniyaz: - Falsafa’ ilimi, ustaz.

Abdirashid: - Fa’lekiyat faninin’ atasi’ kim?

Ajiniyaz: - Abu Rayxan Beruniy.

Abdirashid: - Al Jabir ilimi da’slep qay jerde payda bolg’an?

Ajiniyaz: - Xorezim jurtinda.

Abdirashid: - Ilimlerdin’ en’ go’zzali’ qaysi’?

Ajiniyaz: - Tasawwip ilimi. Bul ilim insan qa’lbin go’zzalliqqa tarbiyalaydi’.

Abdirashid: - Islamiy ha’dislerdin’ iyesi kim?

Ajiniyaz: -Muxammed Allyxissalam. Wol zattan keyin ha’dis jazip qaldi’rmaq hesh kimge wajip emes.

A’bdirashid: - Tibbiyat ilimine kim asas salg’an?

A’jiniyaz: - Abu Ali Ibin Sina.

A’bdirashid:- Rubayi’lar mu’lkinin’ sultani’ kim?

A’jiniyaz:- Omar Hayam.

A’bdirashid:- I’shqi’ muxabbat hu’kimdari’ kim?

A’jiniyaz:- Ashi’q-mashi’qlar.

A’bdurashid:-

Barakalla! (A’bdirashid ishke kirip, bir qapshi’qti’ ko’terip shi’gadi’)- A’jiniyaz balam, yendigi sorawi’m takrari’y mashi’q yemes, bul sizin’ aqi’l zakawati’n’i’zg’a baylani’sli’. Mi’na qapshi’qti’uslap ko’rip, ishinde ne barli’g’i’n aytsan’i’z?

A’jiniyaz:- (Uslap ko’rip) Ustaz, bul qapshi’qta si’ndi’ri’lg’an tas gu’ze bar.

Kim bul qaltani’n’ awzi’n ashipay, tas gu’zeni qapshi’qti’n’ si’rti’nan uslap qurasti’ri’p, a’welgi hali’na ali’p kelse, wol kisi tibbiyat iliminin’ jetik maman, qoli shi’pali’ si’ni’qshi’ ta’wip boladi’.

A’bdurashid:- Tasanna sizge ug’li’m! Aqi’l – zakawat barasi’nda ja’ne bir –eki

sawal bereyin. Sharshap qalmadi’n’ ba?

A’jiniyaz:- Yaq ustaz, insannin’ aqi’l–zakawati’ qansha qayralsa, sonsha wo’tkir

boladi’.

A’bdurashid:- Barakella! Du’nyada ashshi’ na’rse ne du’r?

A’jiniyaz:- Haqi’yqatdu’r.

A’bdurashid:- Dushshi’ na’rse nedu’r?

A’jiniyaz:- Wol ha’m haqi’yqatdu’r.

A’bdurashid:- Insannin’ yalg’an so’zi qay ma’ha’lde keshiriledi?

A’jiniyaz:- Aqyiri baqayi’r is ushi’n yalg’an so’ylegende.

A’bdurashid:- Ba’rakella, balam. Birarta sawali’m sheshilmese Axmedten

soramaqshi’ yedim, qalmadi.

Axmet:- (Ku’lip) Ustaz A’jiniyazg’a biyday worg’i’zsan’i’z, shi’mshi’qqa masaq qalmaydi.

(Qol shapatlawlar).

1-baslawshi’: Rahmet sizlerge! Keleshekte sizlerde A’jiniyaz babami’zday ulli’

dani’shpan, woyshi’l boli’p jetisiwin’izge tileklespiz.

Ajiniyazdi’n’ qosi’qlari’,

Awladlarg’a, ma’ngi miyras,

Soni’n’ ushi’n qosi’qlari’n,

U’yreneyik qoyi’p iqlas.

2-baslawshi’: Na’wbetti A’jiniyaz babami’zdi’n’ hikmetli so’zlerine bersek.

To’mengi klass woqi’wshlari’ni’n’” Ma’n’gilikke aylang’an miy-

ras” atamasi’ndag’i A’jiniyaz shayi’rdi’n’ hikmetli so’zlerin

woqi’ydi’.

1-baslawshi’:- Raxmet, kishkene doslari’m! Keleshekte sizler A’jiniyaz baba-

mi’zdi’n’danali’q so’zlerine a’mel qi’ladi’ dep woylaymi’z.
-“Bul du’nyani’n’ ko’rki-adam balasi’,

Siz aytqan bul so’zde teren’ mag’ana’

A’jiniyaz shayi’r –yeldin’ danasi’,

Bas iye alami’z bizler tek g’ana,

2-baslawshi’:”Ay alip “,”Beri kel”, ha’m de “Ayri’lsa”,

Ha’r bir woqi’wshi’ni’n’qa’lbin terbeter,

A’jiniyazday shayi’r ruwxi’n shad qi’lsa,

Ha’r bir insan wo’zin baxi’tli’ sezer.

-“Ulli’ insanlar A’jiniyaz haqqi’nda” joqari’ klass woqi’wshi’lari’ . atqaradi’.

1-baslawshi’:-

Raxmet,woqi’wshi’lar! Hu’rmetli keshe qatnasi’wshi’lari’! Mektebimizde bir ha’pte dawami’nda “A’jiniyaz –qaraqalpaq xalqi’ni’n’ maqtani’shi’” atamasi’ndag’i’ haptelik dawami’nda bir qansha tan’lawlar wo’tkerildi. Tan’lawl;ardi’n’ jen’impazlari’n mektebimiz direktori’……......... ………… si’yli’qlaydi’.

Direktor:- Hu’rmetli miymanlar ! A’ziz ustazlar! Haptelikke belsendilik penen qatnasqan woqi’wshi’lar! Mine ha’pte dawami’nda ulli’ woyshi’l, dani’shpan shayi’ri’mi’z A’jiniyaz Qosi’bay uli’ni’n’ do’retpeleri menen jaqi’nan tani’si’w menen birge wo’zlerin’izdin’ bar bilimin’izdi talanti’mi’zdi’ korseti’wge miyassar boldin’lar, shayir do’retpelerin u’yreniw arqali wo’zlerinizdin’ ruwxiy du’nyan’izdi’ bayi’ti’p A’jiniyazdin’ 190 ji’lli’q merekesinin mazmunli ham qiziqli bolip otiwine u’leslerinizdi qosi’w arqali ulli’ shayi’ri’mi’zga degen hu’rmetin’izdi ja’ne bir ma’rtebe da’lilledin’iz. Mektep jama’a’ti sizlerdin bul miynetlerin’izdi, talantinizdi’ bahalaw ushin tanlaw jenimpazlarin siyliqlawdi maqul dep taptiq. Ruxsat bersenizler tanlaw jenimpazlarin siyliqlasaq.

1.“Ajiniyaz – ulli danishpan shayir” atamasindagi adebiy viktorinani’n’

jen’impazlari’ bolg’an …..klass…………………. topari 1-worin iyelegeni ushin,…..klass………. ………. topari 2-worin iyelegeni ushin siyliqlandi’.

2 . A’jiniyaz do’retiwshligine arnap “Yen’ jaqsi jazilg’an shi’g’arma” tan’lawini’n’ jen’impazlari’

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,1-wori’n iyelegeni,

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,2-wori’n iyelegeni

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,3-wori’n iyelegeni

ushi’n si’yli’qlanadi’.
3. A’jiniyazdi’n’ “Bozataw” poemasi’na arnali’p wo’tkerilgen konferenciyasi’nda

“Yen’jaqsi jazi’lg’an refarat” tan’lawini’n’ jen’impazlari’

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,1-wori’n iyelegeni,

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,2-wori’n iyelegeni

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,3-wori’n iyelegeni

ushi’n si’yli’qlanadi’

4. “Bu’gin jaslar qosi’q woqi’r A’jiniyaz bolip” ko’rkem woqi’w

tan’lawini’n’ jen’impazlari’.

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,1-wori’n iyelegeni,

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,2-wori’n iyelegeni

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,3-wori’n iyelegeni

ushi’n si’yli’qlanadi’

5.“Ayt sen A’jiniyazdi’n’ qosi’qlari’nan! Qosi’q atqari’w sheberligi

boyi’nsha wo’tkerilgen tan’lawini’n’ jen’impazlari’

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,1-wori’n iyelegeni,

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,2-wori’n iyelegeni

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,3-wori’n iyelegeni

ushi’n si’yli’qlanadi’

6. A’jiniyaz do’retiwshiligine arnap “Yen’ jaqsi sali’ng’an su’wret”

tan’lawini’n’ jen’impazlari’.

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,1-wori’n iyelegeni,

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,2-wori’n iyelegeni

….. klass woqi’wshsi’ …………… ………….,3-wori’n iyelegeni

ushi’n siyli’qlanadi’

Soni’n’ menen birgelikte ha’ptelikke woqi’wshi’lardi’ tayarlag’an wo’zlerinin’miynetleri menen ko’zge tu’sken ustazlarda mektep ja’ma’a’ti ati’nan si’yli’qlanadi’. Jen’impaz bolg’an woqiwshi’lardi’ ustazlari’n iyelegen jetiskenlikleri menen qutli’qlayman ha’m wolardi’n’ woqi’wlari’nda tabi’slar tileymen.

1-baslawshi’: Biz Ziywardi’n’ izbasarlari’,

Shayi’rli’qta wog’an biz ha’wes,

Ha’reket yetse de qaysi’ bir shayi’r,

A’jiniyaz shayi’rdan hesh wozg’an yemes.
2-baslawshi’: Babami’z ruwxi’n shad yetpek ushi’n,

Danali’q so’zlerin yeste saqlaymi’z,

Hamiyshe qa’dirlep, qa’sterlew ushi’n,

Biz keleshek awlad hesh umi’tpaymi’z.

1-baslawshi’ : Yendigi so’z nawbetin mektebimizdin’ ruwxiy ha’m ag’arti’wshi’li’q isleri boyi’nsha direktor worinbasari’ ……………so’z beremiz.
Direktor wori’nbasari’:

Hu’rmetli miymanlar, a’ziz woqi’wshi’lar! Sizlerdi ruyxi’y’ du’nyan’i’zdi’n’ qa’liplesiwinde wo’zinin’ wo’lmes miyraslari’ menen azi’qlandi’rg’an ulli’ dani’shpan shayi’ri’mi’z A’jiniyazdi’n’ 190 ji’lli’q merekesi menen qutli’qlayman. Mektebimizde dani’shpan babami’zdi’n’ teren’nen u’yreniw maqsetinde ha’pte dawami’nda wo’tkerilgen ila’jlardan keleshegimiz bolgan jaslar wo’zlerine ko’plegen ta’rbiyali’q pikirlerdi wo’z boyi’na sin’diriw menen birge shayi’r haqqi’nda ko’plegen mag’li’wmatlarg’a iye boldi’. Woqi’mi’sli’, woyshi’l axun da’rejesi’ne jetisip xalqi’mi’z arasinda “Quran”, “Ha’dislerdi” shari’qlap ulli ulama da’rejesine jetiwi menen birge shi’g’i’sti’n’ ulli’ shayirlari Habiz, Saadiy, Nawayi’, Fuzuliy ha’m Maqtumquli’ shi’g’armalari’n qaraqalpaq tiline awdari’p a’debiyatimizg’a g’a’zzel, muha’lles, rubayi’ tarip, si’yaqli’ qosi’qti’n’ jan’a u’lgilerin alip keliw menen de u’les qosti’. Mine usi’nday ataqqa ,abi’royg’a, ma’rtebege iye bolg’an so’z zergeri yesaplang’an dani’shpan shayi’ri’mi’zdi’n’ do’retpeleri yele san mi’n’lag’an jaslari’mi’zg’a ta’lim-ta’rbiya mektebi boli’p xi’zmet yete beredi.

2-baslawshi’:

Raxmet ustaz! Yendi so’z na’wbetin mektep direktori’na beremiz. -Qa’dirdan keshe qatnasi’wshi’lari’! Mine sizler ulli’ woyshi’l,dani’shpan shayi’ri’mi’zdi’n’ 190 ji’lli’q merekesine arnap wo’tkerilgen a’debiy keshege qatnasi’p tamasha yetkenligin’izge raxmet aytaman . “A’jiniyaz qaraqalpaq xali’qi’ni’n’ maqtani’shi’” atamasindag’i’ a’debiy keshe wo’z juwmag’i’na jetti. Di’qqatlari’n’i’z ushi’n ja’ne bir ma’rtebe raxmet.