Kimyasalların üretimi, taşınması, depolanması ve kontrolu
Kimyasalların üretiminde süreç kontrolu ve algılama donanımları
Parlayıcı, patlayıcı,tehlikeli ve zararlı kimyasal maddeler
Patlamadan korunma dokümanı ve patlayıcı ortamlarda kullanılacak makine ve teçhizat
İlgili Mevzuat
Asbest ve diğer lifli kimyasal maddeler
Kaynakça
Katılımcıların işyerindeki sağlık ve güvenliği olumsuz etkileyen kimyasal risk etmenleri hakkında bilgi sahibi olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini öğrenmelerini sağlamaktır.
Katılımcıların işyerindeki sağlık ve güvenliği olumsuz etkileyen kimyasal risk etmenleri hakkında bilgi sahibi olmalarını ve bu etmenlere karşı alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini öğrenmelerini sağlamaktır.
İşyerinde çalışanların sağlığını olumsuz etkileyen kimyasal risk etmenlerini tanımlar.
Kimyasal risk etmenlerinin ortam ve kişiye yönelik ölçüm metotlarını sıralar.
Ulusal ve uluslararası standartlarda müsaade edilen değerleri tanımlar.
Ülkemizde ve dünyada kimyasal risk etmenlerine maruziyetin yüksek olduğu iş kollarını karşılaştırır.
Kimyasal risk etmenlerinin işyerinde kontrolü ve iş güvenliği uzmanının bu konudaki görevlerini açıklar.
Kimyasal maddenin fiziksel özelliğine,
Vücuda giriş şekline
Vücuda giren kimyasal maddenin miktarına
Kimyasal maddenin toksik özelliğine
Maruz kalma sıklığı ve süresine
Kişinin fizyolojik özelliklerine
Kimyasal etkileşime
Çevresel özelliklere(basınç, sıcaklık, ….) bağlıdır.
KİMYASAL MADDE ETKİLEŞMELERİ
KİMYASAL MADDE ETKİLEŞMELERİ
1) BAĞIMSIZ ETKİ; vücuda alınan her kimyasal birbirinden tamamen bağımsız fizyolojik etkide bulunabilir
2) ANTAGONİZMA; bir kimyasal maddenin etkisi diğeri tarafından ortadan kaldırılabilir. (1+(-1)=0)
3) SİNERJİK ETKİ; kimyasallar aynı organda aynı yönde ve aynı şekilde etki edebilirler.2 şekilde gözlenir;
ADDİTİF ETKİ; organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren 2 kimyasal madde toplu etkisi bunların bir birlerinden ayrı iken gösterdikleri toksikolojik etkinin toplamına eşittir (1+1=2)
POTANSİYALİZASYON; bir kimyasal madde diğerinin etkisini arttırır. Böylece birinci madde potansiyatör olarak etki eder ve toplam etkide her iki kimyasalın kendi etkilerinin toplamından fazladır (1+1=4) bazı durumlarda bir madde tek başına zarara sebep olmaz, ama başka bir kimyasal maddenin toksik etkisini indükleyebilir (0+1=3)
CAS(Chemical Abstracts Service) numarası: Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası
CAS(Chemical Abstracts Service) numarası: Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası
EC(EUROPEAN Commission Number) numarası: Maddenin yapısal özelliğine göre Avrupa komisyonunca verilen numaradır.
EINECS(European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances): Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri
EINECS(European Inventory of Existing Commercial Chemical Substances): Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri
Kanserojen madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran maddelerdir.
Kanserojen madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran maddelerdir.
Mutajen madde : Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu hızlandıran maddelerdir.
Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısıdır.
Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısıdır.
Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin, metabolitinin veya etkilenmeyi belirleyecek bir maddenin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun üst sınırıdır.
TWA:8 saatlik referans zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama.
STEL: Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık sürede maruz kalınan, aşılmaması gereken limit değer.
MAK (Müsaade Edilen Azami Konsantrasyon): Çeşitli kimyasal maddelerin kapalı işyeri havasında bulunmasına müsaade edilen ve orada günde 8 saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmayacak olan azami miktarlarına MAK değer denir.
TLV=ESD (Eşik Limit Değer): İşçilerin günlük yada haftalık çalışma esnasında maruz kaldığı fakat kötü etkilerin yaşanmadığı maddenin ortamdaki derişiminin ACGIH tarafından tanımı.
TLV=ESD (Eşik Limit Değer): İşçilerin günlük yada haftalık çalışma esnasında maruz kaldığı fakat kötü etkilerin yaşanmadığı maddenin ortamdaki derişiminin ACGIH tarafından tanımı.
ACGIH : Hükümete bağlı endüstriyel hijyenistler Amerika konferansı
TLV-TWA = ESD-ZAO (Eşik Sınır Değer - Zaman Ağırlıklı Ortalama): Günde 8, haftada 40 saat çalışan işçinin bir kimyasala uzun süreli, tekrarlanan bir biçimde maruz kalması durumunda sağlığının zarar görmeyeceği düşünülen zaman ağırlıklı ortalama kimyasal madde konsantrasyonudur.
TLV-TWA = ESD-ZAO (Eşik Sınır Değer - Zaman Ağırlıklı Ortalama): Günde 8, haftada 40 saat çalışan işçinin bir kimyasala uzun süreli, tekrarlanan bir biçimde maruz kalması durumunda sağlığının zarar görmeyeceği düşünülen zaman ağırlıklı ortalama kimyasal madde konsantrasyonudur.
TLV-STEL = ESD-KSMS (Eşik Sınır Değer - Kısa Süreli Maruziyet Sınırı): Bu değer, çalışma günü boyunca asla aşılmaması gereken ve 15 dakikalık maruziyet temelinde belirlenmiş zaman ağırlıklı ortalama sınır-limit değerdir. Bu konsantrasyonlarda maruziyet 15 dakikayı aşmamalı, maruziyet günde 4 defadan fazla yinelenmemeli ve 2 maruziyet arası süre 60 dakikadan kısa olmamalıdır.
TLV-Celling = ESD-TD (Eşik Sınır Değer-Tavan Değer): Çalışma günü boyunca hiçbir şekilde aşılmaması gereken sınır değerdir.
NIOSH REL Değerleri: National Institute for Occupational Safety and Health – RecomendedExposure Limit NIOSH tarafından belirlenen ve bir kimyasalın işyeri havasında bulunan miktarına ilişkin "Önerilen Maruziyet Seviyesi" değeridir.
Günümüzde endüstride bir çok kimyasal yaygın olarak kullanılmaktadır. Yapıları gereği çoğunlukla toksik, korozif ve kolay alev alabilmektedirler.
Günümüzde endüstride bir çok kimyasal yaygın olarak kullanılmaktadır. Yapıları gereği çoğunlukla toksik, korozif ve kolay alev alabilmektedirler.
Ancak risk taşıyan özellikleri ile kullanımı ve depolanmalarında alınması gereken önlemler bilindiğinde güvenli bir şekilde kullanılabilmektedirler.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO tarafından 1990 yılında kabul edilen “Kimyasalların Kullanımında Güvenlik Hakkında 170 no’ lu Sözleşme” ve “177 no’ lu Tavsiye Kararı” ile kimyasalların üretimi, kullanımı, depolanması, taşınması, kimyasal atıkların yok edilmesi ve işlenmesi, içerisinde kimyasal bulunan kapların bakım ve onarımında alınacak önlemler belirlenmiştir.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO tarafından 1990 yılında kabul edilen “Kimyasalların Kullanımında Güvenlik Hakkında 170 no’ lu Sözleşme” ve “177 no’ lu Tavsiye Kararı” ile kimyasalların üretimi, kullanımı, depolanması, taşınması, kimyasal atıkların yok edilmesi ve işlenmesi, içerisinde kimyasal bulunan kapların bakım ve onarımında alınacak önlemler belirlenmiştir.
LD50 : Solunum yolu dışında diğer bir yol ile organizmaya girerek etki gösteren katı veya sıvı haldeki kimyasal maddenin belirli koşullarda bir defada verildiğinde, verildiği gruptaki hayvanların %50 sini öldüren doza denir.Birimi mg/kg’dır.
LD50 : Solunum yolu dışında diğer bir yol ile organizmaya girerek etki gösteren katı veya sıvı haldeki kimyasal maddenin belirli koşullarda bir defada verildiğinde, verildiği gruptaki hayvanların %50 sini öldüren doza denir.Birimi mg/kg’dır.
LC50 :Solunum yolu ile organizmaya girerek etki gösteren gaz halindeki kimyasal bileşiklerin akut toksisite ölçüsüdür.belirli koşullarda solunum yolu ile bir gruptaki hayvanların %50 sini öldüren kimyasal maddenin solunan havadaki konsantrasyonu olup, birimi ppm veya mg/m3’ tür.
İŞYERİ HAVASINDAN, PERİYODİK OLARAK NUMUNELER ALINACAKTIR!...
İŞYERİ HAVASINDAN, PERİYODİK OLARAK NUMUNELER ALINACAKTIR!...
Biyolojik izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun seviyesinin (PbB) ölçümünü de kapsar.
Biyolojik izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun seviyesinin (PbB) ölçümünü de kapsar.
Bağlayıcı biyolojik sınır değer: 70 μg Pb/100 ml kan.
AŞAĞIDAKİ DURUMLARDA TIBBİ GÖZETİM YAPILIR:
Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu 0.075 mg/m3 ten fazla ise,
Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi 40 μg Pb/100 ml kandan fazla ise.
Sıvı Oksijen tankları için
Sıvı Oksijen tankları için
Sıvı Argon ve
Sıvı Azot tankları için
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelikte belirlenmiştir.
Tablo 2: Araç park yerleri, işyerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, yanıcı malzeme depoları (ahşap bina ve yapılar), her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal ve logarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru hatlarındaki vanalar, flanşlar ve ek yerleri ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar.
Tablo 2: Araç park yerleri, işyerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, yanıcı malzeme depoları (ahşap bina ve yapılar), her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal ve logarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru hatlarındaki vanalar, flanşlar ve ek yerleri ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar.
Tablo 3: Ofis, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çekiş yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG’nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandığı yerler ile oksijen tankı arasındaki uzaklıklar.
Tablo 3: Ofis, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çekiş yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG’nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandığı yerler ile oksijen tankı arasındaki uzaklıklar.
Tablo 1: Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar.
Tablo 1: Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar.
Tablo 2: Araç park yerleri, açık alev ve sigara içilmesine izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, sabit parlayıcı gaz depoları, parlayıcı sıvı ve LPG depoları, yanıcı, parlayıcı, gaz ve sıvı boru hatlarındaki vana ve flanş gibi ek yerleri ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar.
Tablo 2: Araç park yerleri, açık alev ve sigara içilmesine izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, sabit parlayıcı gaz depoları, parlayıcı sıvı ve LPG depoları, yanıcı, parlayıcı, gaz ve sıvı boru hatlarındaki vana ve flanş gibi ek yerleri ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı arasındaki uzaklıklar.
Basit boğucu Gazlar
Basit boğucu Gazlar
Kimyasal etkili boğucu gazlar
Tahriş Edici (irriten) Gazlar
Sistemik Etki Gösteren Zehirli Gaz ve Buharlar
Normal şartlarda kimyasal olarak boğucu değildirler. Ortamda çok yoğun bulunmaları durumunda havadaki oksijenin yerini alarak oksijenin daha az solunmasına sebep olduklarından, oksijen yetersizliği sebebi ile boğulmalara sebep olabilirler.
Normal şartlarda kimyasal olarak boğucu değildirler. Ortamda çok yoğun bulunmaları durumunda havadaki oksijenin yerini alarak oksijenin daha az solunmasına sebep olduklarından, oksijen yetersizliği sebebi ile boğulmalara sebep olabilirler.
Karbondioksit,
metan,
etan,
propan,
hidrojen vb. yaygın olarak kullanılan basit boğuculardır.
Karbondioksit( CO2); renksiz, kokusuz, havadan ağır, yanıcı ve patlayıcı değildir.
Karbondioksit( CO2); renksiz, kokusuz, havadan ağır, yanıcı ve patlayıcı değildir.
% 6-10 yoğunluğunda baş dönmesi, görme bozuklukları, şuursuzluk başlar,
% 10‘ dan fazla yoğunlukta narkotik etki görülür. Boğucu etki C02 çokluğundan ziyade O2 azlığındadır.
Etkilenme olduğu takdirde hasta açık havaya çıkarılır, oksijen verilir, suni solunum yaptırılır.
Metan (CH4);
Gaz halinde, kokusuzdur.
Doğal gazın bir bileşenidir ve önemli bir yakıttır.
Havadan hafiftir.
Metanın %4-15 arasında havayla karışımları patlayıcıdır.
Doğalgaz %5-15 arasında patlayıcıdır.
Kimyasal özellikler sebebi ile solunum ve dolaşımı engelleyerek etkili olan gazlardır.
Kimyasal özellikler sebebi ile solunum ve dolaşımı engelleyerek etkili olan gazlardır.
Karbon monoksit,
Hidrojensülfür,
Hidrojen siyanür bu tip gazlardır.
Karbonmonoksit(CO)
Karbonmonoksit(CO)
Renksiz,
Kokusuz
Çok zehirlidir.
% 13-75 arasında havayla karışımları patlayıcıdır.
Hemoglobinle oksijenden 200-300 kat fazla ilgilidir.
Hemoglobinle karboksihemoglobin (HbCO) yapar. Böylece kanın dokulara oksijen taşıma kapasitesini bloke eder.
Karbon monoksit (CO)
Karbon monoksit (CO)
Etkisi; Havadaki miktarına, maruziyet süresine ve kisinin duyarlılık derecesine göre değişir.
%0,01 (100 ppm) konsantrasyonda uzun sürede baş ağrıları yapar,
%0,05 (500 ppm) konsantrasyonda şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, baygınlık,
%0,2 (2000 ppm) konsantrasyonda derin bir şuursuzluk, nabız zayıflaması sonunda ölüm gelir.
Hidrojene sülfür (H2S)
Hidrojene sülfür (H2S)
Lağım kanallarında, fosseptiklerde, eritme (izabe) tesislerinde, gazhanelerde bulunur. Tipik kokuludur.
Havadan ağır ve yanıcı bir gazdır.
Havada hacimce % 4.3-46 arasında patlama özelliğine sahiptir.
Etkisi: Havada %0,0001 konsantrasyonda tipik kokusu ile tanınır. Daha yüksek konsantrasyonlarda bir süre sonra koku alma sinirleri felce uğrar ve koku alınmaz olur.
Solunum yolu ile alınan Hidrojen sülfür toksin tesir gösterir. Mukozaları tahriş eder. Hemoglobinle birleşir.
Hidrojen Siyanür (HCN);
Hidrojen Siyanür (HCN);
Hidrosiyanik asit yada prussik asit olarak ta bilinir.
Çok toksik bir kimyasaldır.
Yüksek derişimde havada yanıcı bir gazdır.
Siyanür kanda bulunan methemoglobin'e irreversible bir şekilde bağlanarak etkinlik gösterir.Bu özelliği kanın dokulara oksijen perfüzyonunu sağlayamaması sonucu hipoksi'ye ve sonuçta hipoksik şok ve ölüme neden olur.Oksijen mevcuttur fakat kanda taşınamaz.Vücut adeta oksijen havuzunda boğulur.
Asidik özellikleri ve suda çözünürlükleri sebebiyle, solunum sistemleri üzerinde tahriş edici etki gösterirler. Özellikle üst solunum yollan ve akciğerlere ulaşan bu tür buharlar, derinin ve dokuların nemi ile asidik çözelti oluşturarak temas ettikleri dokuları tahriş ederler.
Asidik özellikleri ve suda çözünürlükleri sebebiyle, solunum sistemleri üzerinde tahriş edici etki gösterirler. Özellikle üst solunum yollan ve akciğerlere ulaşan bu tür buharlar, derinin ve dokuların nemi ile asidik çözelti oluşturarak temas ettikleri dokuları tahriş ederler.
Amonyak,
kükürt dioksit,
klor,
Fosgen,
azot oksitleri ve
asit buharları bu gruba girerler.
Vücudun belirli sistemleri üzerinde toksik etki yapan gaz ve buharlardır. Akciğer zarları üzerine tesir eder veya doğrudan dolaşıma girerler. Böbrek ve karaciğerler üzerinde, bazıları da kemik iliği üzerinde etkirler.
Vücudun belirli sistemleri üzerinde toksik etki yapan gaz ve buharlardır. Akciğer zarları üzerine tesir eder veya doğrudan dolaşıma girerler. Böbrek ve karaciğerler üzerinde, bazıları da kemik iliği üzerinde etkirler.
Karbontetraklorür ve nitroparafinler böbrek ve karaciğerlerde,
Benzen buharları kemik iliği üzerinde,
Kurşun kan sistemi üzerinde etkilidir.
Arsin (AsNH3) (Arsenikli hidrojen);
Arsin (AsNH3) (Arsenikli hidrojen);
İçinde arsenik bulunan metal cevherlerinin asitlerle veya arsenikli asitlerin metallerle temaslarından meydana gelir. Sanayide elektronik endüstrisinde yan ileticiler imalinde kullanılır.
Etkisi; Çok toksik bir gazdır. 0,1-0,5 gr’ lık miktarının vücuda girmesinde (ya da 2000 ppm konsantrasyonda) süratle ölüm meydana gelir. Hemoglobine ilgisi çok fazladır. Kuvvetli bir kan zehirdir.
Yakıcı, yanıcı, zehirli, çok zehirli veya oksitleyici maddelerin kırılabilir kaplarının ambalajları sadece 40 cm yüksekliğe kadar depolanabilir
Yakıcı, yanıcı, zehirli, çok zehirli veya oksitleyici maddelerin kırılabilir kaplarının ambalajları sadece 40 cm yüksekliğe kadar depolanabilir
Yakıcı, yanıcı, zehirli, çok zehirli veya oksitleyici maddelerin diğer kapları 150 cm’den fazla yükseklikten düşmeyecek şekilde depolanmalıdır
İstif yeri ana yollar ve bunlara dik yönde tali yollara ayrılmalı, İstifler arasında ara yollar bulunmalı, Yolların genişliği ve yapıları, taşıma işlerinde kullanılan araçlara uygun olmalı,
Genel olarak ana yollar 6 m, tali yollar 2 m, ara yollar 1 m olmalıdır.
Madde ve müstahzarların taşımacılığına ilişkin olarak;
A) Karayolu taşımacılığında;
Demiryolu için “RID” (Tehlikeli yükün Demiryolu ile uluslar arası Taşımacılığına ilişkin mevzuat)
Karayolu için “ADR” (Tehlikeli yükün Karayolu ile uluslar arası Taşımacılığına ilişkin mevzuat)
B) Kıtaiçi su yolları taşımacılığında “ADNR” (Nehirlerde Tehlikeli yük taşınmasına ilişkin düzenleme)
C) Denizyolu taşımacılığında “ IMDG Kodu” (Denizlerde Tehlikeli yük taşınmasına ilişkin düzenleme)
D) Hava Yolu taşımacılığında
“ICAO-TI” (Uluslararası Sivil havacılık Organizasyon teknik talimatları) ve
“IATA-DGR” (uluslararası hava taşımacılığı birliği tehlikeli yük mevzuatı)
TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELER İÇEREN YENİ BİR FAALİYETE ANCAK RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ YAPILARAK BELİRLENEN HER TÜRLÜ ÖNLEM ALINDIKTAN SONRA BAŞLANIR…
TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELER İÇEREN YENİ BİR FAALİYETE ANCAK RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ YAPILARAK BELİRLENEN HER TÜRLÜ ÖNLEM ALINDIKTAN SONRA BAŞLANIR…
Aktinolit Asbest, CAS No 77536-66-4, Ca2(Mg,Fe)5 [(OH)Si4O11]2
Aktinolit Asbest, CAS No 77536-66-4, Ca2(Mg,Fe)5 [(OH)Si4O11]2
Grünerit Asbest (amosit) CAS No 12172-73-5, MgFe6 [(OH)Si4O11]2
Antofilit Asbest, CAS No 77536-67-5, (Mg, Fe)7 [(OH) Si4O11]2
Krizotil, CAS No 12001-29-5, Mg [(OH)4 Si2O5]2
Krosidolit, CAS No 12001-28-4, Na2Fe5[(OH)Si4O11]2
Tremolit Asbest, CAS No 77536-68-6. Ca2 (Mg, Fe)5[(OH)Si4O11]2
Asbestoz; İlk olarak tersane işlerinde çalışanlarda tespit edilen asbest liflerini çözmeye çalışan vücut tarafından üretılen asidin akciğer zarında olusturduğu yaralardır. Bu hastalığın kendini göstermesi 10-20 yılı bulmaktadır.
Asbestoz; İlk olarak tersane işlerinde çalışanlarda tespit edilen asbest liflerini çözmeye çalışan vücut tarafından üretılen asidin akciğer zarında olusturduğu yaralardır. Bu hastalığın kendini göstermesi 10-20 yılı bulmaktadır.
Mezotelyoma; Asbestin yol açtığı en önemli hastalık akciğer zarı ve karın zarı kanseri, yani mezotelyomadır. Batı ülkelerinde yılda her bir milyon kişinin 1-2'sinde saptanan mezotelyoma, ülkemizde yılda en az 500 kişide görülmektedir.
Kanser ; Asbest, akciğer, gırtlak ve
sindirim sistemi kanserlerine yol açmaktadır.
Diyarbakır'ın Çermik Ve Çüngüş,
Diyarbakır'ın Çermik Ve Çüngüş,
Eskişehir'in Mihalıççık, Kaymaz Ve Çifteler,
Denizli'nin Tavas,
Kütahya'nın Aslanapa Ve Gediz,
Konya'nın Ereğli, Ayrancı Ve Halkapınar,
Sivas'ın Yıldızeli,
Kahramanmaraş'ın Afşin İlçesine Bağlı Büyüktatlı Ve Şarkışla,
Şanlıurfa'nın Siverek
Elazığ'ın Maden Ve Polu Köyleri Ülkemizde Asbeste Bağlı Hastalıkların Sık Görüldüğü Yerlerdir.
İşveren, işçilerin maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun, sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama (TWA) değerinin 0,1 lif/cm3’ü geçmemesini sağlayacaktır.
İşveren, işçilerin maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun, sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama (TWA) değerinin 0,1 lif/cm3’ü geçmemesini sağlayacaktır.
1) İşçilere uygun koruyucu iş elbiseleri verilecektir.
2) Koruyucu elbiseler işyeri dışına çıkarılmayacaktır. Elbiseler işyerinde veya bu tür temizlik işlerinin yapıldığı yerlerde temizlenecek, ancak elbiseler işyerinden kapalı kaplar içerisinde çıkarılacaktır.
3) Koruyucu elbiseler ile işçilerin kendilerine ait elbiseler ayrı ayrı yerlerde muhafaza edilecektir.
4) İşçilere uygun el ve yüz yıkama yerleri, tozlu işlerde duş sağlanacaktır.
5) Kullanılan koruyucu malzemeler, özel olarak belirlenmiş yerlerde saklanacak, her kullanımdan sonra kontrol edilip temizlenerek, tamir ve bakımı yapılacaktır.
a) İşleri ilk defa yapacak kişinin, önce işyeri hekimi tarafından genel sağlık durumu değerlendirilir özellikle solunum sistemi muayeneleri başta olmak üzere genel sistemik fizik muayene ile diğer tetkik ve kontrolleri yapılır. İşyeri hekimi, risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarını dikkate alarak çalışanların sağlık durumlarını değerlendirir ve değerlendirme sonucuna göre akciğer radyografilerini uygun sürelerle tekrarlar, bu süre 2 yılı aşamaz.
a) İşleri ilk defa yapacak kişinin, önce işyeri hekimi tarafından genel sağlık durumu değerlendirilir özellikle solunum sistemi muayeneleri başta olmak üzere genel sistemik fizik muayene ile diğer tetkik ve kontrolleri yapılır. İşyeri hekimi, risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarını dikkate alarak çalışanların sağlık durumlarını değerlendirir ve değerlendirme sonucuna göre akciğer radyografilerini uygun sürelerle tekrarlar, bu süre 2 yılı aşamaz.
b) Sağlık gözetiminden sorumlu işyeri hekimi; muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalışanın asbeste maruz olacağı işlerde çalıştırılmaması da dahil her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirleyerek işverene önerilerde bulunur.
c) Çalışanlara maruziyetin sona ermesinden sonra da yapılması gereken sağlık değerlendirmeleri ile ilgili bilgi verilir. Hekim, maruziyetin bitmesinden sonra sağlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir.
ç) Çalışan ve/veya işveren sağlık muayene ve tetkiklerinin yeniden yapılmasını isteme hakkına sahiptir..
Asbestle çalışılan işyerlerinde işverenler aşağıda belirtilen kayıtları tutmak ve bunları saklamakla yükümlüdürler:
Asbestle çalışılan işyerlerinde işverenler aşağıda belirtilen kayıtları tutmak ve bunları saklamakla yükümlüdürler:
a) Asbest söküm işini yapan veya yaptıran işveren, asbest sökümünde görev alanların yaptıkları işleri, çalışma süresini ve maruziyet düzeyini belirten kayıtları tutar ve saklar. İşyeri hekimi, diğer sağlık personeli veya sağlıktan sorumlu kurum ve kuruluşlar talep etmeleri halinde bu kayıtları inceleyebilir. Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneğini alabilirler. Çalışan ve/veya temsilcileri kayıtlar hakkında isimsiz olarak genel bilgileri alabilirler.
b) Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar
EN AZ 40 YIL süreyle saklanır.
c) İşyerinin çalışanlarıyla devri halinde kayıtlar devredilen işletmeye teslim edilir.
ç) İşyerinin kapanması halinde kayıtlar Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne teslim edilir.
Türkiye 2001'de Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği olarak değiştirilen yönetmeliğin 37. maddesi ile amfibol grubu asbestin kullanımını yasaklarken, krizotil türü asbest için böyle bir genel yasak konulmamıştır.
Türkiye 2001'de Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği olarak değiştirilen yönetmeliğin 37. maddesi ile amfibol grubu asbestin kullanımını yasaklarken, krizotil türü asbest için böyle bir genel yasak konulmamıştır.
4857 sayılı iş kanununa uygun olarak çıkartılan ve 2006'da yürürlüğe giren asbestle ilgili düzenlemede “asbestin çıkarılması, asbest ürünlerinin üretilmesi ve işlenmesi sırasında işçilerin asbest liflerine maruz kalabileceği işler yasaktır’’ denilse de bu yasak işçilerin maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama TWA değerinin 0,1 lif/cm3 'ü geçmemesi olarak uygulanmıştır. Yani tamamen yasaklama söz konusu olmayıp güvenli doz aralığında kullanımına devam edilmiştir. Oysa ki asbeste maruziyette kanıtlanmış bir güvenli doz aralığı bulunmamaktadır. 31 Aralık 2010 da yayınlanan asbest yasağı ile ilgili düzenleme ile asbestin tüm türlerinin kullanımı tamamen yasaklanmıştır. Bu tarih itibariyle ülkemizde asbest maruziyeti sadece yıkım, tamirat ve bakım sırasında olanaklıdır.
A-TIBBİ KORUNMA ÖNLEMLERİ:
1-İşe giriş tıbbi kontrolleri 2-Periyodik tıbbi kontrolleri
B-TEKNİK KORUNMA ÖNLEMLERİ
1-Kullanılan zararlı maddenin değiştirilmesi
2-Kapalı çalışma yöntemi
3-Ayırma
4-Havalandırma:
a) Genel havalandırma b) Lokal havalandırma
5-Islak (nemli) çalışma yöntemi
6-Sürekli temizlik ve bakım
7-Güvenli depolama ve taşıma
8-Atıklar için gerekli önlemler
9-İşyeri ve üretim planlaması
10-İşyeri düzeni
11-İşyeri ortamının periyodik olarak analizinin yapılması.
C- İŞÇİYE AİT KORUNMA ÖNLEMLERİ: Kişisel koruyucular
C- İŞÇİYE AİT KORUNMA ÖNLEMLERİ: Kişisel koruyucular
D- EĞİTİM VE BİLGİLENDİRME
a) İŞVERENLER:
İşçilere ve temsilcilerine, GENEL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİLGİLERİ ile birlikte aşağıdaki bilgileri de vermek zorundadırlar.
- Risk değerlendirmesinden elde edilen bilgiler,
- Çalışma şartlarında değişiklikte yeni bilgiler,
- K.Maddelerin tanınması, sağlık ve güvenlik riskleri, mesleki maruziyet sınır değerleri,
- İşçilerin kendilerini ve diğer çalışanları korumaları için alınması gerekli önlemler, yapılması gerekli işler,
- MSDS formları,
- Bölümler, kaplar, boru tes. etiketleme ve işaretleme
- b) Tehlikeli kimyasal madde bulunan bölümler, kaplar, boru tesisatı ve benzeri tesisat ilgili mevzuata uygun olarak ve içindeki maddeyi ve tehlikelerini açıkça belirtecek şekilde etiketlenecek veya işaretlenecektir.
- c) Kimyasal madde üreticileri veya tedarikçileri, işverenin talep etmesi halinde, risk değerlendirmesi için gerekli olan, hususlar ile ilgili tüm bilgileri vermek zorundadır.
