Anadolu Üniversitesi

HALKLA İLİŞKİLERDE İLETİŞİM MODELLERİ
Bireyler günlük yaşamda yazılı, sözlü ya da sözsüz, araçlı ya da araçsız, tasarlanmış ya da değil zamanlarının büyük bir bölümünü iletişim halinde geçirmektedirler. İletişimde paylaşım, hedef kitleyi dikkate alma ve onu dinleme çok önemlidir. İletişim toplum- sal, siyasal ve ekonomik süreçlerin içinde belirleyici bir önemi bulunur. Küreselleşme, kentleşme, nüfusun artması, rekabetin artması, bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliş- mesi, insan hakları demokratikleşmesinin gelişmesi, pazarlama ve yönetimde birey odaklı yaklaşımların benimsenmesi, kalitenin çevre ve hizmet bilincinin artması halkla ilişkilerde iletişimin önemini arttırmaktadır. Bu nedenle kurumsal amaçlara ulaşmak için iletişimin gücünden yararlanılması, rekabetin her alanda yoğun olduğu günümüz dünyasında kaçınılmazdır. Zira yönetilebilen iletişim, yönetilebilen hedefler anlamına gelecektir. Bir bireyin, bir kurumun, bir ülkenin kısacası hedef kitlesi olan her şeyin ile- tişimini yönetmeye yani halkla ilişkilere ihtiyacı vardır. Farklı kavramlarla ifade ediliyor olması, halkla ilişkilerin içeriğini değiştirmez. Kavram, ortaya çıkışından bu yana hedef kitlelerle; yani muhatap olunması gereken kişi ya da kurumlarla yönetilen iletişimdir ve bu iletişim amaçlıdır. Yoksa hedef kitlenin seçmen ya da tüketici olması halkla ilişkilerin işlevini ve yöntemlerini etkilemez.
Halkla ilişkiler faaliyetlerin hedefine ulaşmasında büyük ölçüde kitle iletişim araçları kullanılmaktadır. Dahası halkla ilişkiler iki yönlü ve etkileşimi esas olan bir disiplindir. Bi- reylerarası iletişimin, değerlerin paylaşımı ve aktarılması anlamına geldiği gibi kurumsal davranışlar, kurumsal görüntüler ve kurumsal iletişim biçimleri de kurumlar hakkında bilgi vermektedir. Bu kurumlar ise; kâr amacı güden işletmeler, sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları, siyasal partiler gibi çok farklı yapılarda olabilirler. Ancak bu farklı yapı- daki kurumların her birinin iş hedefleri vardır ve bu iş hedeflerine ulaşabilmek için halkla ilişkilere ihtiyaç duyarlar. Halkla ilişkiler ise ancak iletişimle uygulanabilir. Yüz yüze, araç- lı iletişim derken, günümüzde sayısal ortama taşınan iletişim, halkla ilişkilerin var olabil- mesinin temel nedeni, can damarıdır. Bu nedenle; tüm iletişim araç ve yöntemleri en kısa sürede halkla ilişkiler araç ve yöntemine dönüşmekte hatta halkla ilişkiler uygulamalarını da dönüştürmektedir.
Mc Luhan, bu dönüşümü “insan elektirikli bir ortamda yaşadığı zaman doğası dönü- şür ve özel kimliği, ortak bütünle karışıp, birleşir. Artık o kitle insanıdır” diyerek iletişim araçlarının değişimdeki rolüne dikkat çekmektedir (Postman, 1995, s. 92). Ancak, günü- müz serbest rekabet ortamında kurumların bu dönüşüm ile etkileşimleri halkla ilişkiler uygulamalarının kapsama alanına girmektedir.