Anip agência Nacional para o Investimento Privado

Angola’da Özel Yatırımlar ve Şirket Kuruluşu
Angola’da özel yatırımlar, Ulusal Özel Yatırım Ajansı (“ANIP – Agência Nacional para o Investimento Privado”) tarafından düzenlenmektedir. Bu kurum, Angola’daki bütün özel ve yabancı yatırımların onayından sorumludur. ANIP tarafından verilen onay sonrasında, yabancı yatırımcı tarafından kurulan şirket ya da açılan şube için “Özel Yatırım Sertifikası” çıkarılır (“CRIP – Certificado de Registo deInvestimento Privado”).

Özel Yatırım Yasasına göre, yalnızca 1 milyon dolar üzerindeki yatırımlar sözkonusu yasadan yararlanabilmektedir.

Angola’da yatırım işleminin tamamlanması için izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki gibidir:

Adım	Eylem	İçerik
1	ANIP’e ön başvuru	Hazırlanan yatırım projesi ile ANIP’e müracaat edilir.
2	ANIP onayı istemi	Dosya ANIP tarafından incelenip, eksik veya yanlış kısımları yatırımcıya bildirilir. Yatırımcı 15 gün içinde eksiklikleri düzeltmelidir.
3	ANIP ile müzakereler	ANIP teklifi kabul ettikten sonra yatırımcı ile müzakere etmek için 45 gün süre verir ve ardından yetkili kuruma onay gönderir.
4	CNFI ile müzakereler	CNFI (Tesis ve Teşvik Müzakere Kurulu – Angola Merkez Bankası, vergi ve gümrük yetkililerinden oluşur) vergi avantajlarını ve diğer teşvikleri ele alır ve yatırım sözleşmesinde yer alan vergi avantajını onaylamaktan sorumludur. CNFI’nın önerilen teşvik ve indirimleri değerlendirme süresi 30 gündür. CNFI yazılı görüşünü müzakereler sonrasında 10 gün içinde ANIP’e iletir.
5	Elde edilen karın yurtdışına transferi için ANIP ile müzakereler	Yeni özel yatırım yasasına göre karların otomatik olarak iadesi söz konusu değildir ve her durum için ayrı değerlendirme ve müzakerelere tabidir.
6	Onaylar	Müzakereler başarıyla sonuçlanırsa, teklif onay için ilgili kurumlara gönderilir: (i) 10.000.000,00 dolara kadar olan yatırım projeleri ANIP tarafından, Maliye Bakanlığının yazılı görüşü alınarak onaylanır. (ii) 10.000.000,00 dolar üstü yatırımlar Ekonomi Bakanlığı tarafından onaylanır. (iii) 50.000.000,00 dolar üstü yatırımlar Başkan tarafından atanan komisyonun yatırımcı ile müzakeresi sonucunda hem komisyon hem de ANIP tarafından onaylanır.
7	İmza	Angola Devleti ve Yatırımcı tarafından sözleşme imzalanır.
8	Tescil	Proje ANIP tarafından tescil edilir.
9	CRIP verilmesi	Proje onayı sonrasında sermaye ithali için 15 gün içinde.
10	Yayınlama	Sözleşmenin Resmi Gazetede yayınlanması.
11	İşletimlerin başlaması	Yatırım projesi yatırım sözleşmesi ve CRIP’te belirtildiği gibi uygulanmalıdır.

Angola’ya giriş maliyetinin yüksek olduğunu söylemek mümkündür. Bürokratik süreçlerin uzun sürmesi nedeniyle yabancı yatırımcının sorunlarının ANIP tarafından irdelenmesi ve çözümlenmesi gerekmektedir.

Yabancı firmalar Angola’da çeşitli şekillerde faaliyet gösterebilir (şirket kurma, şube açma ya da temsilcilik ofisi gibi).
Mayıs 2011’de yürürlüğe giren yeni Özel Yatırım Yasasına göre yatırımcılara, yatırımın yerine ve doğasına bağlı olarak vergi ve gümrük teşvikleri uygulanabilir.
CRIP çıkarıldıktan sonra yabancı yatırımcı Angola’da şirket kurabilir. Angola’da şirket kurmak için izlenmesi gereken yol ve uyulması gereken usuller şöyledir:

Adımlar	İçerik
1	Şirket Adı Sertifikası – Angola’da şirket kurmanın ilk adımı şirket adını tescil ettirmekle tamamlanır. Adalet Bakanlığı’na bağlı özel “Ficheiro Central de Denominações Sociais ” – Şirket Adları Merkez Ofisi bu işin yapılacağı yerdir. Ofis, adın kullanımda olup olmadığını ya da var olan şirket adlarıyla karıştırılma durumunu irdeler.
2	Sermaye payı depozitosu – Şirketin sermayesi, Angola’da resmi olarak çalışan bir mali kuruma yatırılmalıdır. Bu kurum, depozitonun yatırıldığına dair belge verir. Bu adım ancak şirket yasal olarak kurulduktan sonra olanaklıdır. Yönetmelikler izin vermediği sürece şirket temsilcisi bu parayı kullanamaz.
3	Şirketi kurma – Şirket tescili için noter onaylı kuruluş belgesi gereklidir. Şirket tüzüğü zorunludur ve önceden hazırlanmış olmalıdır. Tüzükte şirketin adresi, amacı, yönetim kurulu, ortakları ve bu tür belgelerde olması gereken diğer yasal unsurlar yer almalıdır.
4	Resmi Gazetede yayın ve Ticari Tescil – Şirket ilgili Ticaret Siciline kuruluşundan sonra 90 gün içinde tescil ettirilmelidir. Şirketin kuruluşu Angola Resmi Gazetesi’nde yayınlanmalıdır.
5	Vergi kimlik numarası ve Ulusal Güvenlik Kurumu tescili – Şirket, adresinin bulunduğu Vergi Dairesine ve Ulusal Toplumsal Güvenlik Kurumuna (INSS) katkı amaçları ile kaydedilmelidir.
6	Ticaret lisansı – bu lisans şirketin Angola’da, amaçlarını gerçekleştirmesi için çalışmasını sağlar.
7	Özel lisanslar – petrol sanayinde çalışan şirketler Petrol Bakanlığına kayıt olmalıdır.

Ortak Girişim, Şube Açma, Temsilcilik Ofisi
Ortak Girişim
Angola hukuku, ortak girişimlerin yaratılmasına izin verir. Şirketler hukuku, hissedarların uzlaşması durumunda ortak girişime cevaz vermektedir. Bu yolla hissedarlar aralarında, kota ya da hisselerinin bilgi hakkının devri ve seçme haklarıyla ilgili kuralların devriyle ilgili anlaşabilirler. Ancak, yönetim ya da denetim görevlerinin yapılmasına ilişkin anlaşamazlar. Ayrıca yasa, belli konularda verilecek oyu zorunlu kılan uzlaşmaları yok sayan hükümlere sahiptir. Yeni bir yasal kuruluş oluşturmaksızın gerçekleştirilebilecek diğer bir ortak girişim türü konsorsiyum anlaşması hazırlayarak olur (12 Ağustos 19/03 sayılı yasa). Angola’da yaygın olarak, özellikle petrol ve inşaat sanayilerinde kullanılan bir temsil biçimidir.
Şubeler
Angola’da, bir başka hukuka göre kurulmuş olan şirketlerin kullandığı en yaygın temsil yolu, yabancı yatırımcılara Angola’da Angola şirketleri ile aynı statüde çalışma olanağı veren şubedir. Şubeler, ana şirketlerin özerk olmayan yasal kuruluşları ve yerel uzantıları sayılırlar. Böylece şubenin ana şirketi, bir başka ülke yasalarına göre kurulmuş ve faal olsa da, şubenin yasal işlerinden dolayı sınırsız sorumlu olarak yükümlülük sahibi addedilir. Her ne kadar şube kendi başına tüzel kişiliğe sahip değilse de yasal olarak dava etme ve edilme yeterliliğini sahiptir. Şubelerin kendilerinin idari ya da temsil organları yoktur ve yönetimlerinden, ana şirket tarafından adına yetkilerini düzenleyen vekalet çıkarılmış bir vekil tarafından idare edilirler.
Angola’da bir şube açmak, kimi farklılıklar olmasına karşın şirket kurmak ile benzerdir:
(i) Şirket adına kabul edilebilirlik belgesi almak: şube, ana şirket ile aynı adı taşıyacak ve şu ifadeleri taşıyacaktır “Sucursal em Angola”(“Angola Şubesi”);
(ii) Notere beyan edilecek sıralı belgelerle ana şirketin kuruluş sözleşmesinin muhafazası: yatırma başvurusu; şube yasal temsilcisine verilen yasal vekâletname; şube yasal temsilcisinin kimliği; ana şirketin kuruluş belgesi; ana şirketin kuruluş tescil belgesi; Angola’da şube açma kararına dair yapılan toplantı tutanağı; Özel Yatırım Tescil Belgesi (“Certificado de Registo de Investimento Privado”) ve ithal izni ya da işletme lisansı izni;
(iii) Resmi Gazete (Diário da República) yayını;
(iv) İstatistik tescili;
(v) Vergi ve Sosyal Güvenlik kaydı;
(vi) ii’de ifade edilen tüm belgelerin verilmesiyle ticari tescil ve noter onaylı muhafaza belgesi ve ana şirket yayınını içeren “Diário da República” (ya da yayınlanma başvurusu kanıtı). Ticari şirketlerde olduğu gibi şube açılışında da şubelere uygulanan özel yatırım yasası ANIP (Ulusal Özel Yatırım Kurumu Agência Nacional para o Investimento Privado) onayına tabidir ki bu da çok zaman alabilen bir süreçtir.
Temsilcilik ofisi
Yabancı bir şirket, amacı asıl şirketin Angola’daki iş etkinliklerine eşlik etmek ve bunları desteklemek olan, iş yapmaya yasal açıdan yeterliği olmayan temsil biçimi olan temsilcilik açmayı yeğleyebilir.
Çeşitli kısıtlamalara tabi olan yapısıyla temsil ofisi, düzenli olarak Angola’da ekonomik etkinlikte bulunacak şirketler ya da büyük yatırımlar için çok da uygun bir seçenek değildir. Temsil ofisi altıdan fazla kişiyi istihdam edemez ve bunların en azından yarısı Angola vatandaşı olmalıdır.

Angola da temsil ofisi açma süreci temel olarak aşağıdaki adımları içerir ve Angola Merkez Bankası’na (BNA) onay için başvuru yapılmalıdır:

(i) temsil ofisi açma istemini dile getiren, BNA İdaresine yapılan yetkilendirme başvurusu;

(ii) BNA temsil ofisi açılma yetkisi verdikten sonra kesin teminatın yatırılması (sermaye ithal izni çıkarma); kesin teminat güvencesinin yatılacağı banka hesabını açmak için gerekli sermayenin girişi için devam edilmelidir. Güvence miktarı 60,000 dolara denk Kwanza’dan az olamaz.

(iii) temsil ofisi adına kabul edilebilirlik belgesi almak;
(iv) asıl şirketin kuruluş tüzüğünün noter onaylı örneği;
(v) asıl şirketin kuruluş tüzüğünün Resmi Gazete’de (Diário da República) yayınlanması;
(vi) sıralı belgelerin sunulmasıyla ticari tescil: BNA tarafından düzenlenen temsilcilik açma yetki belgesi, asıl şirketin kuruluş tüzüğünün kendisinde bulunduğuna dair noter onayı, temsilcilik ofisi açılmasına izin veren toplantı karar tutanağı, asıl şirketin ana tüzüğünün “Diário da República”da yayınlaması (ya da yayın başvurusu yapıldığının belgesi), isme yazılı kabul edilebilirlik belgesi, sermaye ithal izni ve 60.000 dolar teminatın yatırıldığına dair BNA doğrulama yazısı;
(vii) aşağıdakilerin BNA’ya verilmesi ile nihai tescil.
Ana sözleşme örneğinin yayınlandığı Diário da República, ticari tescil sertifikası, vergi kaydı yapıldığına dair belge, kesin güvencenin yatırıldığına dair banka kanıtının kopyası; bu belgelerin ibraz edilmesinden sonra BNA temsil ofisinin tescil edildiğine dair yeni izin belgesini çıkarır.

Angola’daki Yatırımlara Uygulanan Vergi Avantajları ve Teşvikler
Özel Yatırım Yasası, yatırımın yapıldığı belli coğrafi alanlara göre vergi ve gümrük teşvikleri edinme olasılığını tanımlar. Bütün vergi ve gümrük avantaj ve teşvikleri, Maliye Bakanlığı kurulunun kararına tabidir.
Daha önce vergi avantajı sağlanacak yerler hükümet tarafından öncelik sektörü alanı olarak sınıflandırılıyordu. Tarım, üretim, balıkçılık, inşaat, sağlık ve eğitim, ulaşım ve ilgili altyapılar bu alanlara örnek olarak verilebilir. Her ne kadar bu alanlar artık özel olarak belirtilmiyorsa da halen bu tür avantajlar edinmek için yeğlenebilir durumdadırlar.

Özel Yatırım Yasası, kalkınma bölgelerine (A,B,C) göre teşvikleri belirlemektedir:

Bölgeler__Ayrıntılar__A_Bölgesi'>Bölgeler	Ayrıntılar
A Bölgesi	Luanda ili ve Benguela, Cabinda, Huíla merkez belediyeleri ve Lobito belediyesi
B Bölgesi	Cabinda, Benguela ve Huíla’da kalan belediyeler ve Bengo, Kwanza-Norte, Kwanza-Sul, Malange, Uige ve Namibe illeri
C Bölgesi	Bié, Cunene, Huambo, Kuando-Kubango, Lunda-Norte, Lunda-Sul, Moxico ve Zaire illeri

Yukarıda kayıtlı bölgelerdeki yatırımlara teşvikler verilebilmektedir. Ancak, az gelişmiş bölgelerdeki (B ve C) yatırımlar daha fazla vergi ve gümrük indirimi alma eğilimindedir. Bunların kapsamı, sağlayacakları istihdam, Angola vatandaşlarına sunacağı eğitim, yatırım miktarı, topluluğa etkisi, verilecek ya da arz edilecek ürün ay da hizmetlerin miktarı, ithal edilecek teknoloji ve bilgi, taahhüt ve mal zinciri oluşturmak için karın yeniden yatırımı gibi unsurları dikkate alarak belirlenir.

Kurumlar vergisi teşviki, muafiyetler ya da oran düşürme yoluyla uygulanır. Avantajın hangi sürelere göre verileceği, yukarıda belirtilen bölgelere göre değişiklik gösterir:

Bölgeler	Ayrıntılar
A Bolgesi	1 – 5 yıl
B Bölgesi	1 – 8 yıl
C Bölgesi	1 – 10 yıl

Bu ölçütler aynı zamanda temettü vergilendirmesine de uygulanır. Sermaye Gelir Vergisi muafiyeti ya da oran azaltma süreleri şöyledir:

Bölgeler	Ayrıntılar
A Bolgesi	1 – 3 yıl
B Bölgesi	1 – 6 yıl
C Bölgesi	1 – 9 yıl

Diğer vergi avantajları ve teşvikleri ANIP verir. Vergi avantajından yararlanma isteği, özel yatırım proje başvurusunu da içermelidir.

Kâr ve Payların Ülke Dışına Çıkarılması
Bu yasanın başlıca sıkıntılarından birisi, yapılan özel yabancı yatırımın tamamlanması ve Angola’da yatırımın yapıldığının yasal kanıtı ortaya konduktan sonra kâr ve payların yatırımcının kendi ülkesine iadesine izin vermesi olarak bildirilmektedir.
Sermaye iadesi, yatırılan miktar, kullanılan avantajların süre ve kapsamı, yatırımın koşulları, yatırımın ekonomik ve toplumsal etkileri ve Angola’nın ödemeler dengesine etkisi gibi etmenler dikkate alınarak hesaplanan bir oranda yapılır.

Kâr ve payların iadesi için öngörülen süre, yatırım değeri ve alanına göre değişiklik göstermektedir:

• 
  Yatırım projesinin tamamlanmasından sonra üç yıl içinde, yatırım Alan A içinde yapılmışsa ve miktarı 10 milyon doların altındaysa;
  
• 
  Yatırım projesinin tamamlanmasından sonra iki yıl içinde, yatırım Alan A içinde yapılmışsa ve miktarı 10 - 50 milyon dolar arasındaysa;
  
• 
  Yatırım projesinin tamamlanmasından sonra iki yıl içinde, yatırım Alan B içinde yapılmışsa ve miktarı 5 milyon doların altındaysa
  

Kâr ve payların iadesi ayrıca Angola Merkez Bankası (BNA) tarafından da incelenmekte ve belirtileceği üzere yabancı para rejimine göre ele alınmaktadır.

İhracat ve İthalat Düzenlemesi
Malların sınır ötesi işlemleri gümrük resimleri Damga Vergisi, Tüketim Vergisi ve genel gümrük ücretlerine tabidir.
Gümrük etkinliklerinin denetiminden sorumlu kurum Ulusal Gümrük Müdürlüğü’dür (Direcção Nacional de Alfândegas). Yabancı ve ulusal ticaret gözetimine katılan diğer kurumlar Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı (Vergi Polisi/Polícia Fiscal, Mali Polis/Polícia Económica ve Ulusal Krimnal Araştırma Müdürlüğü /Direcção Nacional de Investigação Criminal ile), Sağlık Bakanlığı, Tarım Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Sanayi Bakanlığı, Petrol Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı’dır ( Ulusal Liman ve Havaalanı İdaresi ve Gemi Konseyi ile/Conselho Nacional de Carregadores e Administração dos Portos e Aeroportos).
İthalat yapan herkes, Ulusal Vergi Müdürlüğü’nden (Direcção Nacional dos Impostos) bir vergi kimlik numarası almalıdır. Bu numara aynı zamanda ithalatçının sınır ötesi ithalat ve ihracat işlemlerinde kullanacağı koddur ve (gümrük işlemlerini basitleştirmeyi ve kırtasiyeyi ve gümrükte harcanan süreyi azaltmayı hedefleyen) Tek Belge /“Documento Único” üstünde görülmelidir.
İşletmeciler kendilerini aynı zamanda ihracatçı/ithalatçı olarak Ticaret Bakanlığı’nda lisanslatmalıdır. Bütün niyet ve amaçlar için yasa gerçek ve tüzel kişilerin ithalat ve ihracat işlemleri yapmasını olanaklı kılar.
Bütün süreçlere uyulursa gümrük sistemi malların 48 saat içinde gümrükten çıkışını sağlar.
Genel olarak yasa bütün malların ithaline izin veriyorsa da taklit kahve, kamu sağlığına zararlı ilaş ve gıda, sağdan direksiyonlu araçlar, kimi mallarla birlikte ahlaki olarak ya da insan yaşamını, vahşi doğayı, ticari ve sanayi mülklerini, ulusal sanat hazinelerini, tarihi ve arkeolojik değerleri ve fikri mülkiyeti korumak gibi saiklerle kesinlikle yasaktır. Belirli malların ithalatı özel izne tabidir.

Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Dış Ticaret Politikası
Angola’ya, uluslararası deniz taşımacılığı Luanda, Lobito, Namibe ve Kabinda limanları üzerinden gerçekleştirilmektedir. Yükleme belgesi (certificate of shipment) olmadan yükün limana boşaltılmasına izin verilmemektedir. Adı geçen belgenin yüklemenin Angola’ya hareketinden önce Angola Ulusal Konseyinin yükleme limanındaki temsilciliğinden (Conselho Nacional de Carregadores - CNC) temin edilmesi, gönderenin sorumluluğundadır. Önemli limanların çoğunda, yükleme belgesinin temin edilebileceği (Certificate of Shipment) bir CNC temsilciliği bulunmaktadır. Ayrıca, aşağıda yer alan adresten de doğrudan temin edilebilmektedir. Yükleme belgesi ile birlikte (certificate of shipment), konşimentonun fotokopisi ve faturanın da ibraz edilmesi gerekmektedir.
CNC – Palácio de Vidro 5º Andar
Web : www.cnc-angola.gv.ao/siga

Telefon : [phone]

Faks : (244) 222 - 31 05 55 - 31 17 76

e-mail : [e-mail]

Diğer taraftan, CNCA Belgesi Angola' gümrük işlemlerinde konşimento ile birlikte ibraz edilmesi gereken bir belgedir. Söz konusu belge, Angola Nakliyeciler Konseyi (C.N.C.A.-Conselho Nacional de Carregadores de Angola) veya bu Konsey’in acenteleri tarafından düzenlenebilmektedir. Ülkemizde bu belge aşağıda iletişim bilgileri yer alan şirket tarafından düzenlenmektedir.

CNCA Turkey Agent : DSF Uluslarası Nakliyat Dış Tic. Ltd. Şti.
Yasemin Uyar
ISTOÇ 16. Ada No:65-67

Bağcılar / İstanbul

Tel: [phone]

Fax: [phone]

E-mail: [e-mail]
Angola, 23 Kasım 1996 tarihinde Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olmuştur.Angola’da gerçek ve tüzel kişiler ithalat yapabilmektedir. İthalat yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin Ticaret Bakanlığından ithalat lisansı alması gerekmektedir. Değer olarak 2.500 $, miktar olarak ise 100 kg’ı geçmeyen yolcu beraberinde eşyaların geçişine izin verilmektedir.

Angola Gümrük İdaresi’nin Angola’daki ithalatçılardan Talep Ettiği Belgeler;
1. Gümrük İşlemleri Formu: Tek Belge olarak da bilinen bu form Devlet Basımevi’nden (Imprensa Nacional) 10 Kz’ya alınabilmektedir.

2. Orijinal Ticari Fatura: ithalatçının ve ihracatçının adının ve adreslerinin, ithal edilen malın miktarının ve tanımının, FOB bedeli, sigorta ve navlun değerlerinin bulunduğu faturadır.

3. Taşıma Belgesi-Orijinal (Título de Propriedade): Deniz Konşimentosu (Conhecimento de Embarque - B/L via marítima); Havayolu Faturası –AWB (Carta de Porte - via aérea); Yük Manifestosu/Özet Beyanı (Manifesto de Carga - via rodoviária); Boletim de Carga (Via ferroviária); CP2 (encomendas postais);
Ticaret Engelleri
Angola’da biyoteknoloji ile ilgili düzenlemeler geliştirilinceye kadar canlı transgenik tane veya tohum ithali yasaklanmıştır. Tarım Bakanlığı, tüm tarım ürünleri ithalatını kontrol etmektedir. İthalatçılar, mallarının biyoteknoloji ürünleri olmadığını kanıtlayan belgeleri sunmak zorundadır.
Angola Gümrük Servisindeki sıkıntılar ve limanlarındaki fiziki yetersizlikler dolayısıyla yükleme ve boşaltmada sıkıntılar mevcuttur.
Etiketleme ve İşaretleme
Tüm ithal mallar için Portekizce etiketleme yapılması zorunludur.

Yasaklı ve Sınırlı İthalat

Angola hükümeti, hastalıklı hayvanların (epizootic diseases), bitkilerin (epiphytic disease) ve ürünlerinin ithalatını yasaklamaktadır. Bazı içecekler, taklit mallar, pornografi, rulet ve diğer kumar makinelerin ithalatında da keza engeller bulunmaktadır.

5.2. Tarifeler ve Diğer Vergiler
Angola’nın gümrük vergi oranları % 0 ile 30 aralığında seyretmektedir.. 30 Ocak 2014 tarihinde yayınlanan yeni tarifelere göre başta yaş meyve sebzeler olmak üzere çeşitli kalemlerde gümrük vergisi oranı %50’ye çıkarılmıştır.
Angola’nın tarife (GTİP) bazında uyguladığı gümrük vergi oranlarına aşağıdaki internet adreslerinden ulaşılabilmektedir.
Angola Gümrük İdaresi(Direcção Nacional das Alfândegas);

http://www.alfandegas.gv.ao/files/legislacoes/Pauta%20aduaneira%202007%20(pesquisavel).pdf

Maliye Bakanlığı; http://www.minfin.gv.ao/fsys/Pauta_Aduaneira.pdf
Market Access Database; (http://madb.europa.eu/madb/indexPubli.htm)

Luanda Ticaret Müşavirliği, 2015