Ardahan, Doğu Anadolu Bölgesinin kuzey doğusunda yer alan bir ilimizdir. 4.842 km2 (Göller hariç) yüz ölçüme sahip olan Ardahan ülke topraklarının % 0,6’sını kaplamaktadır.
Ardahan’da ulaşım kara yolu ile yapılmaktadır. İlin hava yolu ve demir yolu ile ulaşımı 89 km. mesafede bulunan Kars’tan sağlanmaktadır. İlin deniz yolu ile ulaşımı 175 km mesafede bulunan Hopa/Artvin limanından sağlanmaktadır.
Ardahan, büyük kentlere oldukça uzak mesafededir. İlin Ankara’ya uzaklığı 1.105 km, İstanbul’a 1.432 km ve İzmir’e ise 1.685 km’dir.
Bölgenin coğrafi konumu nedeniyle kara yolu ulaşımında ciddi zorluklar bulunmakta, özellikle kış aylarında kara yolu ulaşımı zorlaşmaktadır.
İlde haberleşme ile ilgili herhangi bir darboğaz bulunmamaktadır. İlde bulunan tüm yerleşim birimleri otomatik telefon görüşmesine açıktır.
2000 yılında yapılan genel nüfus sayımı sonuçlarına göre Ardahan’ın nüfusu 133.756 kişidir. Ardahan ülke nüfusunun yaklaşık olarak ‰ 1,97’sine sahiptir.
1990 – 2000 döneminde Ardahan’da yıllık nüfus artış hızı ‰ -20’dir. Bu oran aynı dönemde Türkiye genelinde ‰ 18,28 ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise ‰ 13,75’dir.
% 29,70 olan şehirleşme oranı % 64,90 olan Türkiye ortalaması ile % 53,05 olan Doğu Anadolu Bölgesi şehirleşme oranlarında düşüktür.
28 kişi/km2 olan ortalama nüfus yoğunluğu 88 kişi/km2 olan Türkiye ortalaması ile 42 kişi/km2 olan Doğu Anadolu Bölgesi nüfus yoğunluğundan daha düşüktür.
5,70 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü 4,50 olan Türkiye ortalamasından yüksek ve 6,27 olan Doğu Anadolu Bölgesi hane halkı büyüklüğünden ise düşüktür.
2003 yılında DPT tarafından gerçekleştirilen "İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması" araştırması sonuçlarına göre Ardahan eğitim sektöründe 81 il içinde -0,53907 endeks puan ile 63. sırada bulunmaktadır.
Ardahan’da okur-yazar nüfus oranı % 84,60 olup, bu oran Türkiye genelinde % 87,30 ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise % 77,71’dir.
Okullaşma oranları ilköğretimde hem Doğu Anadolu Bölgesi ve hem de Türkiye ortalamalarının üstündedir.
Ardahan’da orta öğretimde okullaşma oranları hem Doğu Anadolu Bölgesi ve hem de Türkiye ortalamalarının altındadır.
Mesleki ve teknik ortaöğrenimde okullaşma oranı Doğu Anadolu Bölgesi ortalama okullaşma oranın üstünde, Türkiye’nin ise altındadır.
2003 yılında DPT tarafından gerçekleştirilen "İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması" araştırması sonuçlarına göre Ardahan sağlık sektöründe 81 il içinde -1,61906 endeks puanı ile 81. ve son sırada bulunmaktadır.
Ardahan’ın sahip olduğu sağlık hizmetleri Doğu Anadolu Bölgesi ve Türkiye sağlık standartlarının altında olduğu görülmektedir.
2004 yılı itibariyle kişi başına tüketilen elektrik miktarı 405 Kwh/kişi olup, bu değer Doğu Anadolu Bölgesinde 523 Kwh/kişi ve Türkiye’de ise 1.581 Kwh/kişi’dir. İlde tüketilen kişi başına elektrik miktarı Türkiye ortalamasının çok altındadır.
İlin toplam elektrik tüketimi Türkiye elektrik tüketiminin % 0,1’ini oluşturmaktadır.
Ardahan’ın elektrik abone sayısı, Türkiye elektrik abone sayısının % 0,1’i gibi küçük bir bölümünü oluşturmaktadır.
İlde tarım iş kolunda çalışanların toplam istihdama oranı % 77,79 olup, bu oran % 66,41 olan Doğu Anadolu Bölgesi ve % 48,38 olan Türkiye ortalamalarının üstündedir.
Ardahan’da dünyada yetiştirilen ve ekonomik değere haiz olan dört önemli arı ırkından biri olan Kafkas ırkı arı yetiştirilmektedir.
Ardahan’da 2001 yılı itibariyle tarımsal hasılanın il hasılası içindeki payı % 46,6’dır. Ardahan tarımsal hasılasının Türkiye tarımsal hasılası içindeki payı ‰ 2,95’dir.
Ardahan’da 2003 yılında hayvansal ürünler üretimi değer olarak 97.896.000 YTL olup, Türkiye hayvansal ürünler üretim değeri içindeki payı ‰ 7,3’tür.
Ardahan’da hayvan varlığının değeri 178.151.000 YTL olup, Türkiye hayvan varlığı değerinin % 1,24’ünü oluşturmaktadır.
İlin bitkisel ürünler üretim miktarı 2003 yılında 89.212 ton olup, Türkiye bitkisel ürünler üretim miktarının yaklaşık olarak ‰ 1’ini oluşturmaktadır.
2003 yılında DPT tarafından gerçekleştirilen “İllerin ve Bölgelerin Sosyo – Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması” araştırması sonuçlarına göre Ardahan imalat sanayinde 81 il içinde – 0,82060 endeks puan ile 81. ve son sırada bulunmaktadır.
Ardahan, 2001 yılı Türkiye GSYİH’sı içinde cari fiyatlarla ‰ 0,75 ve Doğu Anadolu Bölgesi GSYİH’sı içinde cari fiyatlarla % 1,78’lik bir paya sahiptir.
1996 yılında DPT tarafından gerçekleştirilen “İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması” araştırması sonuçlarına göre Ardahan – 1,05751 endeks değeri ile sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından 76 il içerisinde 72. sırada yer almakta iken, 2003 yılında 81 il baz alınarak yine DPT tarafından gerçekleştirilen aynı araştırma sonuçlarına göre ise üç basamak ilerleyerek –1,07324 endeks değeri ile 74. sırada yer almıştır.
İllerin beş gelişmişlik düzeyine ayrıldığı aynı araştırmaya göre Ardahan, 16 ilin yer aldığı beşinci derecede gelişmiş iller grubunda 9. sırada yer almaktadır.
Ardahan ilinin gelişmişlik düzeyi ilçeler itibariyle değerlendirildiğinde Merkez ilçenin, Türkiye genelinde incelenen 872 ilçe içerisinde 486. sırada, il içerisinde ise birinci sırada yer aldığı görülmektedir.
Türkiye genelinde 872 ilçe içerisindeki sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralama 697. sırada Posof, 759. sırada Göle, 769. sırada Çıldır, 784. sırada Hanak ve 795. sırada da Damal yer almaktadır.
Ardahan, 2001 yılı itibariyle GSYİH’dan aldığı kişi başına 842 $ değer ile Türkiye’de 81 il içinde 75. sırada yer almaktadır. Bu oran ile Ardahan, Türkiye’de kişi başına düşen 2.146 $ gelirin çok altında bulunmaktadır.
Ardahan, 2001 yılı itibariyle GSYİH’dan aldığı kişi başına 842 $ değer ile Türkiye’de 81 il içinde 75. sırada ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise 14 il arasında 9. sırada yer almaktadır.
Ardahan’da, 2001 yılında GSYİH’dan kişi başına düşen 842 $ değer ile, Türkiye’de kişi başına düşen 2.146 $ ve Doğu Anadolu Bölgesi ortalaması olan 1.010 $ değerin altında bulunmaktadır.
Ardahan, kalkınmada öncelikli iller kapsamında bulunmakla birlikte, 5084 ve 5350 sayılı yatırımların ve istihdamın artırılmasına yönelik olan kanunlar kapsamında da yer almaktadır.
