Avian influenza hastaliği acil eylem plani

Db). Plak testi

Tripsinli ve tripsinsiz hücre kültürlerine virüs inokule edilir. Tripsin yokluğunda eğer plaklar oluşursa ve izolat intravenöz patojenite testinde 1–5 civcivi öldürmüş ise, virüs tavuklar için yüksek derecede patojenik olarak kabul edilir. İnfluenza virüslerinin plak test metotları Ek 13’de ayrıntıları ile açıklanmıştır.

dc). Moleküler Patotiplendirme - Dizin Analizi

Kırılma bölgesinde virüsün hemaglütinin proteinini kodlayan gen dizini belirlenir. Yüksek, orta, düşük ve virulent olmayan virüslerin gen dizinleri arasında çok iyi bilinen farklılıklar bulunmaktadır. HPNAI ile enfekte olmuş tavuklardan şimdiye kadar yalnızca H5 ve H7 alt tipleri izole edilmiştir. Teşhiste zaman çok önemli olduğundan bir AI virüsünün patojenitesinin belirlenmesinde moleküler patotiplendirme tercih edilen bir metot olmaktadır. Bir salgınla ilgili virüs karakterize edildiğinde virulent enfeksiyonları teyit etmek için immünohistokimya, immünofloresan ve virüs izolasyonu kullanılabilir. Evcil kanatlılardan izole edilen bütün AI virüslerinin moleküler patotiplendirilmesi yapılarak bunların mutasyonla virulent hale gelme potansiyelleri tespit edilmelidir.

dç). Serolojik testler

Agar jel immunodifüzyon testi (AGID) veya ELISA kullanarak influenza A grup spesifik antikorlar ya da hemaglütinasyon inhibisyon (HI) ya da nörominidaz inhibisyon testleri (NI) kullanarak alt tip hemaglütinin ya da nöraminidaz antijenlerine spesifik antikorlar aranarak önceki bir AI enfeksiyonuna ilişkin bulgular elde edilebilir. İnfluenza virüslerine ait antikor tespitine yönelik serolojik test metotları Ek 15’de ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

8.2.6. Ayırıcı Teşhis

AI enfeksiyonu tavuk ve hindilerde çeşitli patojenite düzeylerindeki klinik ve otopsi muayenelerinde genellikle aşağıda sıralanan hastalıklarla karışabilir.

-Newcastle hastalığı, ve diğer paramyxovirüs hastalıkları,

-Avian pneumovirüs

-Enfeksiyöz bronşitis,

-Enfeksiyöz laringotrakeitis,

-Tavuk kolerası,

-Histomoniazis,

-Akut pastorellozis,

-Enfeksiyöz koriza,

-Klamidia enfeksiyonu,

-Akut zehirlenme,

-Başın Escherichia coli sellülitisi

-Yüksek ölüm oranına neden olan olumsuzluklar (örneğin boğulma, sıcak stresi, dehidrasyon)

Şiddetli depresyon, iştah kaybı, sinirsel belirtiler, sulu ishal, şiddetli solunum belirtileri ve/veya yumurta veriminde önemli düşüş ve anormal şekilli yumurtaların görülmesi gibi belirtilerle birlikte ani kanatlı ölümleri görüldüğünde HPNAI’den şüphe edilmelidir. Yüzde deri altı ödem, şişkin ve siyanotik ibik ve sakal, seröz membranlarda peteşiyal kanamalar AI varlığı ihtimalini artıran belirtilerdir. Genç tavuklar ya da hastalığın perakut formundan ölen kanatlılarda herhangi bir lezyona rastlanmayabilir. Kanatlı hayvan hastalıkları için ayırıcı teşhis tablosu Ek 8’de verilmiştir.

Tablo 2: AI’nin teşhisinde kullanılan mevcut test metotları ve süreleri

Test	Gerekli numuneler	Testin saptayacağı etken	Sonuç alma süresi
İmmünofloresan	Taze doku (pankreas)	Viral antijen	4 saat
İmmüno histokimya	Formolde tespit edilmiş dokular	Viral antijen	2 gün
Virüs izolasyonu	Dokular	Virüs	2–10 gün
HI, EM/İmmün EM ve Nörominidaz testi ile virüs tanımlaması	Virüs izolatı	Spesifik antijenler	4 gün
Sürülerde ve çevre sürülerde seroloji: Alt tip spesifik HI, grup spesifik ELISA/ AGID	Serum	Antikor	1 gün
Patojenite testleri: kanatlı eprüvasyonu	Virüs izolatı	Patojen ve virüsün patojenitesi	2–8 gün
PCR/gen dizini tespiti	virüs izolatı	RNA genomunda virülens işaretleyicileri	2-3 gün

8.3. SALGIN YÖNETİMİ

Salgın yönetimi; 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile Tavuk Vebası Hastalığına Karşı Korunma ve Mücadele Yönetmeliği’nde yer alan hükümlere ve Bakanlık tarafından GTHBİM’ne gönderilen Talimatlara göre yürütülür.

8.3.1. Şüpheli hastalık bildirimi ve şüphesiyle ilgili yönetim

8.3.1.1. Sorumluluk

Kanatlılarda NAI hastalığından şüphelenildiği durumlarda ya da hastalık görüldüğünde 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 4 üncü maddesine göre hastalık ihbarını alan makamlar illerde Bakanlık İl Müdürlüğüne, ilçelerde ise İlçe Müdürlüğüne derhal bildirir.

Şüpheli durumların bildirilmesi, RV’i bilgi temini açısından desteklemesi gereken şirket veteriner hekimi veya özel veteriner hekimler için de zorunludur. Eğer şüpheli durum RV’nin gelişinden önce bildirilmiş ise refakatçi veteriner hekim ya da özel veteriner hekim kendi yetkisi dahilinde enfeksiyonun yayılmasını önlemek için gerekli herşeyi yapmalıdır. RV gelinceye kadar hastalık mahallindeki köy, kasaba, şehir, çiftlik ve işletmelerdeki görevli ve yetkililer tarafından aşağıdaki tedbirler alınır,

Hasta kanatlıların bulunduğu yere giriş ve çıkışlar önlenir,

Ölen hayvanlar muayene ve teşhis için muhafazaya alınır, kokuşma halinde ise herhangi bir ifrazatı akmayacak şekilde hayvan uğrağı olmayan bir yere sürüklenmeden nakledilir. İki metre derinlikteki çukurlara kireçlenerek gömülür,

Hastaların temas ettiği ve hastalara ait her çeşit eşya, hayvan yemi ve hayvan maddelerinin dışarıya çıkarılması yasaklanır,

Hasta hayvanların bakımı için yeterli sayıda kişiler görevlendirilir. Görevli kişinin dışında tecrit mahallerine hiç kimsenin girmesine izin verilmez. Hastaların bakımı ile görevlendirilenlerin, sağlam hayvanlarla ve bunlara ait malzeme ile temasları önlenir. Alınan tedbirlerin uygulanmasından, köylerde muhtarlar ve hayvan sahipleri, şehir ve kasabalarda belediyeler, mahalle muhtarı ve hayvan sahipleri, çiftlik ve işletmelerde ise hayvan sahipleri, işletme sorumlusu ve bakıcılar sorumludur.

AI şüphesi bildirilir bildirilmez, RV hastalık şüphesini bildiren kişiyi hemen tespit eder ve aşağıdaki konularda bilgi toplar:

Hastalık çıkan yer, çiftlikteki kanatlıların ve diğer hayvanların özellikleri ve sayıları,

Hastalık yerindeki personel ve taşıt varlığı,

Yakın geçmişe ait kişi, ekipman, taşıt ve hayvan hareketleri,

Olay yerinde dezenfektan ve ilgili mekanların dezenfeksiyonunda kullanılacak ekipmanın bulunup bulunmadığı,

RV çiftlik düzeyinde şüpheli mekanlarda insanların, hayvanların, ekipman ve taşıtların hareketlerini önlemek için gerekli işlemleri koordine eder ve

bu arada:

GTHBİM HSŞM’ye, HSŞM’de GKGM’ye veya UHKM’ye haber verir.

Bölge VKEM’ni AI şüphesi konusunda bilgilendirilir,

1 No’lu kitten bir adet temin eder (İlgili ekipman listesi Ek 16),

AI şüpheli alana en yakın gezici dezenfeksiyon birimini belirleyip görevlendirir.