Avrupa standardi european standard

10 Çevresel şartları doğrulama

SRP/CS tasarımında belirtilen performans, kumanda sistemi için belirtilen çevresel şartlar açısından doğrulanmalıdır.
Doğrulama, analiz ile ve gerekirse deneye tabi tutarak yapılmalıdır. Analiz ve deney oranı monte edildikleri sistemin güvenlikle ilgili parçalarına, kullanılan teknolojiye ve doğrulanan çevresel duruma/durumlara bağlı olacaktır. Sistemin veya bileşenlerinin üzerinde işletimsel güvenilirlik verilerinin kullanımı veya uygun çevre standartlarına (örneğin; su yalıtımı, titreşimden koruma için) uygunluğun teyit edilmesi, bu doğrulama işlemine yardımcı olabilir.
Uygulanabildiği yerde, doğrulama aşağıdakileri açıklamalıdır.
- Şok, titreşim ve kirleticilerin girişinden kaynaklanan beklenen mekanik gerilimler,

- Mekanik dayanıklılık,

- Elektriksel değerler ve güç kaynakları,

- İklim şartları (sıcaklık ve nem) ve

- Elektromanyetik uyumluluk (bağışıklık).
Çevresel gerekler ile uygunluğu belirlemek için deney gerekli olduğunda, ilgili standardlarda belirtilen prosedürler uygulama için gerekli olduğu kadarıyla takip edilmelidir.
Deney ile doğrulama tamamlandıktan sonra güvenlik fonksiyonları, güvenlik gerekleri için teknik özelliklere uygun olmayı sürdürmeli veya SRP/CS, güvenli bir durum için çıktı/çıktılar sağlamalıdır.

11 Bakım kurallarını doğrulama

Doğrulama işlemi, ISO 13849-1:2006 Madde 9, Paragraf 2’de belirtilen bakım kuralları için hükümlerin uygulandığını göstermelidir.
Bakım gereklerini doğrulama, uygulanabilir olduğu şekilde aşağıdakileri içermelidir.

a) Kullanıcı bilgisininin aşağıdakileri teyit ettiğini gözden geçirme,

1) Bakım talimatları eksiksiz [prosedürler, gerekli araçlar, denetimlerin sıklığı, aşınmaya (T_10d) bağlı olarak bileşenleri değiştirmek için zaman aralığı vb. dâhil] ve anlaşılabilirdir,

2) Uygun görüldüğünde, sadece uzman bakım personeli tarafından yapılacak bakım için hükümler vardır,

b) Kolay bakım yapılabilirlik (örneğin; kusur bulma ve onarıma yardımcı teşhis edici araçların sağlanması) için tedbirlerin uygulanıp uygulanmadığının kontrolü.

Buna ek olarak, uygulandığında aşağıdaki tedbirler içerilmelidir:

- Bakım sırasında hatalara karşı tedbirler (örneğin, güvenilirlik kontrolleri ile yanlış girdi verisini algılama),

- Değişikliğe karşı tedbirler (örneğin, yetkisiz kişiler tarafından programa erişimi önlemek için şifre koruma).



12 Teknik dokümantasyonu ve kullanım bilgisini doğrulama

Doğrulama işlemi, ISO 13849-1:2006 Madde 10’da belirtilen teknik belgelendirme ve ISO 13849-1:2006 Madde 11'de belirtilen kullanım bilgisi gereklerinin uygulanıp uygulanmadığını göstermelidir.

Ek A

(Bilgi için)

Mekanik sistemler için doğrulama araçları

Mekanik sistemler diğer teknolojiler ile bağlantılı olarak kullanıldığında, Ek A ayrıca dikkate alınmalıdır.

Çizelge A.1 ve Çizelge A.2, temel ve denenmiş güvenlik prensiplerini listelemektedir.
Çizelge A.3, denenmiş güvenlik prensiplerinin uygulanmasına dayalı olarak güvenlikle ilgili bir uygulama için bileşenleri ve/veya bunların özel uygulamaları için bir standardı listelemektedir. Bazı uygulamalar için denenmiş bir bileşen, başka uygulamalar için uygunsuz olabilir.
Çizelge A.4 ve Çizelge A.5, hata hariç tutmaları ve bunların gerekçesini listelemektedir. Diğer hata hariç tutmalar için, Madde 4.4’e bakılmalıdır.
Hatanın meydana geldiği kesin an kritik olabilir (bk. Madde 9.1).
Çizelge A.1 - Temel güvenlik prensipleri

Temel güvenlik prensibi	Açıklamalar
Uygun malzemeler kullanma ve yeterli imalat	Örneğin; gerilim, dayanıklılık, esneklik, sürtünme, aşınma, korozyon ve sıcaklık hususunda malzeme seçimi, imalat yöntemleri ve bakım.
Doğru boyutlandırma ve şekillendirme	Örneğin; gerilim, gerginlik, yorgunluk, yüzey pürüzlülüğü, toleranslar, yapıştırma ve imalatı dikkate alma.
Bileşenlerin/sistemin doğru seçimi, birleştirilmesi, düzenlenmesi, montajı ve kurulumu	İmalatçının uygulama notları (örneğin; katalog sayfaları, kurulum talimatları, teknik özellikleri) ve benzeri bileşenlerde/sistemlerde iyi mühendislik uygulamaları kullanımı uygulanır.
Enerjiyi kesme prensibinin kullanımı	Güvenli durum, bir enerji ayırma şalteri ile elde edilir. ISO 12100:2010, Madde 6.2.11.3’teki durdurma için birincil eyleme bakılır. Enerji, bir mekanizmanın hareketini başlatmak için temin edilir. ISO 12100:2010, Madde 6.2.11.3’teki başlatma için birincil eyleme bakılır. Farklı modlar, örneğin; çalışma modu, bakım modu dikkate alınmalıdır. ÖNEMLİ - Enerjinin kaybı, bir tehlike oluşturduğunda (örneğin, iş parçasının tutma kuvvetinin kaybı ile neden olunan serbest bırakılma), bu prensibe uyulmamalıdır.
Uygun bağlantı	Vidalı kilitleme uygulaması için, imalatçının uygulama notları dikkate alınır. Aşırı yükleme önlenebilir ve serbest bırakmaya karşı yeterli direnç uygun tork yükleme teknolojisi uygulanarak elde edilebilir.

Çizelge A.1 - (Devamı)

Temel güvenlik prensibi	Açıklamalar
Kuvvet ve benzeri parametrelerin iletimi ve/veya üretiminin sınırlandırılması	Örnekler, fren mili, çatlak plaka ve tork sınırlayıcı debriyajdır. ÖNEMLİ - Bileşenlerin sürekli bütünlüğü gerekli kontrol seviyesini korumak için gerekli olduğunda, bu prensibe uyulmamalıdır.
Çevresel parametrelerin seviyesini sınırlandırma	Örnekler, kurulum yerinde sıcaklık, nem ve kirliliktir. Madde 10’a bakılır ve imalatçının uygulama notları dikkate alınır.
Hızı ve benzer parametreleri sınırlandırma	Örneğin, uygulamanın gerektirdiği hız, hızlanma, yavaşlama dikkate alınır
Uygun tepkime süresi	Örneğin; yay yorgunluğu, sürtünme, yağlama, sıcaklık, hızlanma ve yavaşlama sırasında atalet, toleransların birleşimi dikkate alınır.
Beklenilmeyen başlatmaya karşı koruma	Farklı modlar (çalışma modu, bakım modu vb.) için güç kaynağı iyileştirmesinden sonra ve depolanan enerji ile neden olunan beklenilmeyen başlatma dikkate alınır. Depolanmış enerjinin serbest bırakılması için özel donanım gerekli olabilir. Özel uygulamaların, örneğin, tutturma tertibatlarının enerjisini tutmak veya pozisyon sağlamak için, ayrı ayrı dikkate alınması gerekir.
Yalınlaştırma	Güvenlikle ilgili sistemde gereksiz bileşenlerden kaçınılır.
Ayırma	Diğer fonksiyonlardan güvenlik ile ilgili fonksiyonların ayrılması.
Uygun yağlama	Yağlama tertibatlarına ihtiyaç, yağlar ve yağlama aralıkları hakkında bilgi dikkate alınır.
Sıvıların ve tozun girişini uygun şekilde önleme	IP sınıflandırması dikkate alınır (bk. IEC 60529).

Çizelge A.2 - Denenmiş güvenlik prensipleri

Denenmiş güvenlik prensibi	Açıklamalar
Özenle seçilen malzemelerin ve imalatın kullanımı	Uygulama ile ilgili uygun malzeme, yeterli imalat metotları ve bakımların seçimi
Arıza moduna yönelik bileşenlerin kullanımı	Bir bileşenin baskın arıza modu önceden bilinir ve her zaman aynıdır. ISO 12100:2010 Madde 6.2.12.3’e bakılmalıdır.
Aşırı boyutlandırma/güvenlik faktörü	Güvenlik faktörleri, standardlarda veya güvenlikle ilgili uygulamalardaki iyi bir tecrübe ile verildiği gibidir.
Güvenli konum	Bileşenin hareketli parçası mekanik vasıtalar (sürtünme tek başına yeterli değildir) ile güvenli bir konumda tutulur. Emniyetli konumdan hareket etmek için kuvvet gereklidir.
Arttırılmış OFF (KAPALI) kuvveti	Güvenli bir konum/durum, ON (AÇIK) gücü ile orantılı arttırılmış bir KAPALI kuvveti ile elde edilir.

Çizelge A.2 - (Devamı)

Denenmiş güvenlik prensibi	Açıklamalar
Uygulama ile ilgili bileşenlerin/sistemin doğru seçimi, birleştirilmesi, düzenlenmesi, montaj ve kurulumu	-
Uygulama ile ilgili tespit malzemesinin doğru seçimi	Sadece sürtünmeye güvenmekten kaçınılır.
Pozitif mekanik hareket	Pozitif mekanik hareketi gerçekleştirmek için, güvenlik fonksiyonunu gerçekleştirmek için gerekli tüm hareketli mekanik parçalar, kaçınılmaz olarak bağlı bileşenleri hareket ettirmelidir, örneğin, bir kam bir yaya güvenmek yerine doğrudan bir elektrik anahtarının kontaklarını açar. ISO 12100:2010 Madde 6.2.5’e bakılmalıdır.
Çoklu parçalar	Paralel hareket eden çoklu parçaları sağlayarak hataların etkisini azaltma, örneğin, burada çok sayıdaki yayın birinde bir hata tehlikeli bir duruma yol açmaz.
Denenmiş yay kullanımı (bk. ayrıca Çizelge A.3)	Denenmiş bir yay aşağıdakileri gerektirir. - Özenle seçilmiş malzemelerin, imalat metotlarının (örneğin, kullanımdan önce ön ayar ve periyodik çalıştırma) ve bakımların (örneğin, haddeleme ve püskürtmeli sertleştirme) kullanımı, - Yeterli yay kılavuzluğu ve - Yorgunluk gerilimi için yeterli emniyet faktörü (örneğin, yüksek ihtimal ile bir kırılma olmaması). Denenmiş baskı helezon yayları aşağıdakiler ile de tasarımlanabilir. - Özenle seçilmiş malzemelerin, imalat metotlarının (örneğin, kullanımdan önce ön ayar ve periyodik işletme) ve bakımların (örneğin haddeleme ve püskürtmeli sertleştirme) kullanımı, - Yeterli yay kılavuzluğu, - Yükü boşaltıldığında, tel çapından daha az olan sarımlar arasındaki boşluk ve - Bir kırığın/kırıkların bakımı yapıldıktan sonra yeterli kuvvet (örneğin, bir kırık/kırıklar tehlikeli bir duruma neden olmayacaktır). Not - Baskı yayları tercih edilir.
Kuvvet ve benzer parametrelerin sınırlandırılmış aralığı	Deneyim ve uygulama ile gerekli sınırlandırma belirlenir. Örnekler, fren mili, çatlak plaka ve tork sınırlayıcı debriyajdır. ÖNEMLİ - Bileşenlerin sürekli bütünlüğü gerekli kontrol seviyesini korumak için gerekli olduğunda, bu prensibe uyulmamalıdır.
Hız ve benzer parametrelerin sınırlandırılmış aralığı	Deneyim ve uygulama ile gerekli sınırlandırma belirlenir. Örnekler; santrifüj regülatör, hızın güvenli izlenmesi ve sınırlandırılmış yer değiştirmedir.
Çevresel parametrelerin sınırlandırılmış aralığı	Gerekli sınırlandırmalar belirlenir. Örnekler, kurulumda sıcaklık, nem ve kirliliktir. Madde 10’a bakılmalı ve imalatçının uygulama notları dikkate alınmalıdır.
Tepkime süresinin sınırlandırılmış aralığı, sınırlandırılmış histeresis	Gerekli sınırlandırmalar belirlenir. Örneğin; yay yorgunluğu, sürtünme, yağlama, sıcaklık, hızlanma ve yavaşlama sırasında atalet ve toleransların birleşimi dikkate alınır.

Çizelge A.3 - Denenmiş bileşenler

Denenmiş bileşen	“Denenmiş” için şartlar	Standard veya teknik özellik
Vida	Vida bağlantısını etkileyen tüm faktörler ve uygulama dikkate alınmalıdır. Çizelge A.2’ye bakılmalıdır.	Vidalar, somunlar, pullar, perçinler, pimler, cıvatalar vb. gibi mekanik birleştiriciler standardlaştırılmıştır.
Yay	Çizelge A.2 “Denenmiş yay kullanımı” na bakılmalıdır.	Yay çelikleri ve diğer özel uygulamalar için teknik özellikler ISO 4960’da verilmiştir.
Kam	Kam tertibatını (örneğin, bir ara kilitleme tertibatı parçası) etkileyen tüm faktörler ve uygulama dikkate alınmalıdır. Çizelge A.2’ye bakılmalıdır.	ISO 14119’a bakılmalıdır (ara kilitleme tertibatları).
Fren mili	Uygulamayı etkileyen tüm faktörler dikkate alınmalıdır. Çizelge A.2’ye bakılmalıdır.	-

Çizelge A.4 - Hatalar ve hata hariç tutmalar - Mekanik tertibatlar, bileşenler ve elemanlar (örneğin; kam, takip çubuğu, zincir, kavrama, fren, şaft, cıvata, pim, yatak, rulman)

Dikkate alınan hata	Hata hariç tutma	Açıklamalar
Aşınma/korozyon	Evet, belirtilen ömrüne (aynı zamanda bk. Çizelge A.2) göre özenle seçilmiş malzeme, (aşırı) boyutlandırma, imalat işlemi, bakım ve uygun yağlama durumunda.	ISO 13849-1:2006 Madde 7.3’e bakılmalıdır.
Gevşetme/gevşeme	Evet, belirtilen ömrüne (aynı zamanda bk. Çizelge A.2) göre özenle seçilmiş malzeme, imalat işlemi, kilitleme tertibatları ve bakım durumunda.
Kırılma	Evet, belirtilen ömrüne (aynı zamanda bk. Çizelge A.2) göre özenle seçilmiş malzeme, (aşırı) boyutlandırma, imalat işlemi, bakım ve uygun yağlama durumunda.
Aşırı gerilme ile şekil bozukluğu	Evet, belirtilen ömrüne (aynı zamanda bk. Çizelge A.2) göre özenle seçilmiş malzeme, (aşırı) boyutlandırma, bakım ve imalat işlemi durumunda.
Katılık/tutukluk	Evet, belirtilen ömrüne (aynı zamanda bk. Çizelge A.2) göre özenle seçilmiş malzeme, (aşırı) boyutlandırma, imalat işlemi, bakım ve uygun yağlama durumunda.

Çizelge A.5 - Hatalar ve hata hariç tutmalar - Baskı-bobin yayları

Dikkate alınan hata	Hata hariç tutma	Açıklamalar
Aşınma/korozyon	Evet, denenmiş yayların kullanımı ve özenle seçilmiş tespit malzemeleri (bk. Çizelge A.2).	ISO 13849-1: 2006 Madde 7.3’e bakılmalıdır.
Ayarlama ve kırılma ile kuvvet azalması
Kırılma
Katılık/tutukluk
Gevşeme
Aşırı gerilme ile şekil bozukluğu