Ayetullah uzma

NAMAZDA BEDENİ ÖRTMEK

776- Erkek namazda, kimse görmese bile avret yerini örtmelidir. Hatta göbekten dizlerine kadar örtmesi, daha iyidir.
777- Kadın namazda, saçı ve başı da dâhil olmak üzere bütün bedenini örtmelidir. İhtiyaten farz olarak kendisi dahi görmeyecek şekilde örtmelidir. Şu halde, kendisi bedenini görecek şekilde çarşaf örterse sakıncalıdır. Bileklere kadar ellerini ve topuklara kadar ayaklarını ve yüzünü örtmesi gerekmez. Ama, örtülmesi gereken miktarı örttüğünden emin olması için yüzün etrafından bir miktarını, bilek ve topuklardan bir miktar aşağısını da örtmelidir.
778- unutulmuş secdenin veya teşehhüdün kazası yerine getirilirken, namazdaki gibi kapanmalıdır. Sehiv secdesini yerine getirirken, namazdaki gibi örtünmesi ihtiyaten müstehaptır.
779- Namazda bilerek avret yeri örtülmezse, namaz batıl olur. Hükmü bilmediğinden yaparsa ve bu da hükmü öğrenme konusunda tembellik etmesinden kaynaklanıyorsa farz ihtiyat gereği, namazı iade etmelidir.
780- Namaz kılınırken avret yerinin açıldığını fark eden kimse açık yeri örtmelidir. Namazını iade etmesine de gerek yoktur. Avret yerinin açık olduğunu anladıktan sonra namazın cüzlerini yerine getirmemesi ihtiyaten farzdır. Ama eğer namazdan sonra, avret yerinin namazda açıldığı anlaşılırsa, kılınan namaz sahihtir.
781- Ayaktayken elbise, avret yerini örter; ancak rükû ve secde gibi durumlarda örteceği belli olmazsa, açıldığı takdirde herhangi bir şeyle avret yeri örtülürse, namaz sahihtir. Ama müstehap ihtiyat gereği, öyle bir elbiseyle namaz kılınmamalıdır.
782- İnsan, namazda kendisini ot ve ağaç yaprağıyla örtebilir. Ama müstehap ihtiyat gereği, elbisesi olmadığı zaman bunlarla örtünmelidir.
783- Avret yerini örtmek için bir şey bulunmadığı çaresiz kalınan durumlarda insan, derisi görünmeyecek şekilde avret yerini çamur ve benzeri şeylerle örtebilir.
784- Namazda örtünecek hiçbir şey bulamaz; ancak bulacağından ümidini kesmemişse, farz ihtiyata göre namazını geciktirmelidir. Eğer bir şey bulamazsa, vaktin sonunda vazifesine uygun olarak namaz kılmalıdır. Ama bulacağına ümidi yoksa vaktin başında vazifesine uygun olarak namazını kılabilir. Namazı vaktin başında kılar, daha sonra özrü ortadan kalkarsa, namazı yeniden kılmasına gerek yoktur.
785- Avret yerini örtecek bir şey hatta ağaç yaprağı, ot, çamur bulamayan ve namaz vaktinin sonuna kadar da örtecek bir şey bulabileceğine ihtimal vermeyen kimse, namaz kılmak istediğinde; namahrem görmeyecekse, ayakta rükû ve secdeleri yerine getirerek namazını kılmalıdır. Ama görme ihtimali varsa, namahremin onu görmeyeceği şekilde oturarak namazını kılmalıdır. Üç durumda da görüneceğine ihtimal verirse, oturarak namaz kılmalı, rükû ve secdeleri işaretle yerine getirmelidir. Bu üç şeyden birini sadece terk etmek zorunda kalırsa, sadece onu terk etmelidir. Ayakta durup rükû ve secdeyi işaretle yaparak kılmalıdır. Ama ayakta görünürse, oturarak kılmalıdır. Elbette bu surette ayakta işaretle namaz kılmakla, oturarak namaz kılmayı birleştirmesi ihtiyaten müstehap-tır. Çıplak kimsenin namaz esnasında avret yerlerini bazı uzuvlarıyla örtmesi ihtiyaten farzdır. Örneğin otururken bacaklarıyla, ayakta iken elleriyle avret yerlerini örtmelidir.

NAMAZ KILANIN ELBİSESİYLE İLGİLİ HÜKÜMLER

786- Namaz kılanın elbisesinin altı tane şartı vardır.

1) Temiz olmalıdır.
2) Farz ihtiyata göre, Mubah (=gasp edilmemiş ) olmalı.
3) Lâşe hayvanın parçasından yapılmamalıdır.
4) Yırtıcı hayvanın parçasından yapılmamalı. Vacip ihtiyata göre eti yenmeyen hayvanların derisinden de olmamalıdır.
5-6) Namaz kılan, erkek ise, elbisesi halis ipek ve altın işlemeli olmamalıdır.
Bu şartlarla ilgili ayrıntılı açıklamalara, ilerideki hükümlerde değinilecektir.
1. Şart:

787- Namaz kılanın elbisesi temiz olmalıdır. Bilerek necis beden veya elbiseyle kılınan namaz, batıl olur.

788- Necis elbise ve bedenle kılınan namazın batıl olduğunu veya örneğin meninin necis olduğunu bilmez ve bu hükmü öğrenmemekte geçerli özrü bulunmaz ve bu yüzden necis elbise veya bedenle namaz kılarsa, farz ihtiyata göre namazı yeniden kılmalı, vakit geçmişse kaza etmelidir.
789- Necis elbise ve bedenle kılınan namazın batıl olduğunu bilmez ve bu hükmü öğrenmemekte geçerli özrü olursa namazını yenilemeye veya kaza etmeye gerek yoktur.
790- Beden veya elbisenin necis olmadığını bilir; ancak namazdan sonra necis olduğu anlaşılırsa, kılınan namaz sahihtir.
791- Beden veya elbisenin necis olduğunu unutur; ancak namazda veya namazdan sonra farkına varırsa, unutkanlığı, ihmalkârlık ve önemsemediğinden dolayı olursa, farz ihtiyata göre namazı yeniden kılmalıdır. Vakit geçmişse kaza etmelidir. Bunun dışında yeniden namazı kılmasına gerek yoktur. Ama namaz esnasında hatırlarsa bir sonraki meseleye göre amel edebilir.
 792- Vakit müsait iken namaza başlayan kimse, beden veya elbisesinin necis oluğunu anlar ve namaza başladıktan sonra necis olduğu ihtimali verirse; bu durumda bedeni ve elbiseyi yıkamak, elbiseyi çıkarmak veya değiştirmek namazın bozulmasına neden olmayacaksa, bunu yapmalıdır. Başka bir şey avret yerini kapatmışsa necis olan elbisesini çıkarmalıdır. Ama yukarıdaki şeyleri yapması namazının bozulmasına sebep olacaksa veya necis elbiseyi çıkardığı taktirde çıplak kalacaksa yeniden namazı temiz elbiseyle kılması ihtiyat gereği farzdır.
793- Vakit darlığında namaza başlayan kimse, namaz esnasında beden veya elbisesinin necis oluğunu anlar ve namaza başladıktan sonra necis olduğu ihtimali verirse; bu durumda bedeni ve elbiseyi yıkamak, elbiseyi çıkarmak veya değiştirmek namazın bozulmasına neden olmayacaksa, bunu yapmalıdır. Başka bir şey avret yerini kapatmışsa necis olan elbisesini çıkarmalıdır. Bu denilenleri yapamıyorsa, necis elbiseyle namazı tamamlamalıdır.
794- Vakit darken namaza başlar ve namaz esnasında bedeninin necis olduğunu anlarsa; namaza başladıktan sonra necis olduğuna ihtimal verirse, bu durumda bedeni yıkamak namazı bozmazsa bedenini yıkamalı, bozarsa o şekliyle namazını bitirmelidir. Namazı da sahihtir.
795- Beden veya elbisesinin temiz olduğundan şüpheye düşen kimse, araştırma yapar, bir şey bulamaz ve namazı kıldıktan sonra beden veya elbisesinin necis olduğunu anlarsa, namazı sahihtir. Ama araştırmadan namaza başlamışsa farz ihtiyata göre namazını yenilemeli, vakit geçmişse kaza etmelidir.
796- Elbisesini yıkar ve temizlendiğinden emin olur ve onunla namaz kılar; ancak namazdan sonra temizlenmemiş olduğunu anlarsa, kılınan namaz sahihtir.
797- Beden veya elbisede kan görülür ve kesinlikle necis kanlardan olmadığı örneğin, sivrisinek kanı olduğu bilinir; ancak namazdan sonra kendisiyle namaz kılınmayan kanlardan olduğu anlaşılırsa, kılınan namaz sahihtir.
798- Elbise veya bedende bulunan kanın, namazı boz-mayan necis kanlardan örneğin, çıban ve yara kanı olduğundan emin olunur [ve öylece namaz kılınır]; ancak namazdan sonra namazı bozan kanlardan olduğu anlaşılırsa, kılınan namaz sahihtir.
799- Bir şeyin necis olduğu unutularak ıslak beden veya elbise ona değdirilir ve öylece namaz kılınır ve namazdan sonra hatırlanırsa, kılınan namaz sahihtir. Ama eğer beden ıslakken necis olduğu unutulan bir şeye değer ve necis olan yer yıkanmadan gusledilir ve öylece namaz kılınırsa, alınan gusül ve kılınan namaz batıl olur. Akarsudan alınan gusül gibi, gusül alırken beden de temizlenir ve su necis olmazsa gusül ve namaz sahihtir.
Yine herhangi bir abdest organı ıslak iken necis olduğu unutulan bir şeye dokundurulur ve ora yıkanmadan önce abdest alınıp namaz kılınırsa, alınan abdest ve kılınan namaz batıl olur. Ama abdest almakla necis olan uzuv da temizlenirse, kür ve akarsuda olduğu gibi su necis olmazsa, abdest ve namazı sahihtir.
800- Bir tek elbisesi olan kimsenin beden ve elbisesi necis olur ve yalnızca onlardan birini yıkamaya yetecek kadar suyu bulunursa, farz ihtiyata göre, bedenini yıkamalı necis elbiseyle de namazını kılmalıdır. Elbisesini yıkayıp necis bedenle namaz kılması caiz değildir. Elbise daha fazla necis olursa hangisini isterse yıkayabilir.
801- Necis elbiseden başka elbisesi olmayan kimse, necis elbiseyle namaz kılmalıdır. Namazı da sahihtir.
802- İki tane elbisesi olan kimse, onlardan birinin necis olduğunu bilir; ancak hangisinin necis olduğunu bilmezse, vaktin müsait olması durumunda, her iki elbiseyle de namaz kılmalıdır. Meselâ, öğlen ve ikindi namazı kılmak isterse, elbiselerin her birisi ile bir öğlen ve bir ikindi namazı kılması gerekir. Ama vakit dar ise, elbiselerden birini diğerine tercih verecek bir ihtimal de yoksa, hangisiyle namaz kılarsa yeterlidir.
2. Şart:

803- Namaz kılanın avret yerini örttüğü elbise farz ihtiyata göre, mubah (yani gasp edilmemiş) olmalıdır. Gasp edilmiş elbise giymenin haram olduğunu bilen veya tembellik ederek meseleyi öğrenmeyen kimse, bilerek gasp edilmiş elbiseyle namaz kılarsa, farz ihtiyat gereği kıldığı namazı batıldır. Fakat tek başına avret yerini örtmeyen veya onunla avret yerini örtmek mümkün olduğu halde genellikle cebe konulan büyük mendil ve başka mubah bir yeri örtmüşse, bütün bu durumlarda onların gasp edilmiş olmasının namaza zararı yoktur. Elbette ihtiyat gereği onlarla namaz kılmamalıdır.

804- Gasp edilmiş elbise giymenin haram olduğunu bilen ancak, onunla namaz kılmanın hükmünü bilmeyen kimse, bilerek gasp edilmiş elbiseyle namaz kılarsa, önceki meselede anlatıldığı açıklamasıyla beraber namazı ihtiyat gereği batıldır.
805- Elbisesinin gasp edilmiş olduğunu bilmeyen veya unutan kimse, o elbiseyle namaz kılarsa, namazı sahihtir. Ama kendisi onu gasp eder ve gasp ettiğini de unutarak onunla namaz kılarsa, farz ihtiyat gereği namazı batıldır.
806- Elbisesinin gasp edilmiş olduğunu bilmeyen veya unutan kimse, namazda farkına varırsa, eğer üzerinde avret yerini örten başka bir şey olur, çabucak veya namazın muvalatını (=peş peşe olmasını) bozmadan elbiseyi çıkarabilecekse, çıkarmalıdır ve namazı sahihtir. Eğer üzerinde avret yerini örten başka bir şey olmaz veya gasp edilmiş elbiseyi derhal çıkaramazsa namazı aynı elbiseyle devam ettirmelidir, namazı da sahihtir.
807- Canını korumak için gasp edilmiş elbiseyle namaz kılan kimse, vaktin bitimine kadar başka bir elbiseyle namaz kılamazsa veya o elbiseyi giyme zorunluluğu kendi iradesiyle değilse, örneğin kendisi gasp etmemişse namazı sahihtir. Aynı şekilde gasp edilmiş elbisenin çalınmasını önlemek için, gasp edilmiş elbiseyle namaz kılar ve vakit bitinceye kadar da başka bir elbiseyle kılamazsa veya elbiseyi ilk fırsatta sahibine vermek istiyorsa, namazı sahihtir.
808- Humusu verilmemiş parayla elbise satın alır, anlaşmada tamamen zimmetli gerçekleşir ve boynunda olursa ki genellikle alışverişler böyledir, elbise onun için helaldir. Humus borcu da ödenen paradadır. Ama humusu verilmemiş paranın kendisiyle alınan elbiseyle namaz kılmanın hükmü, gasp edilmiş elbiseyle kılınan elbise hükmündedir.
3. Şart:

809- Namaz kılanın elbisesi tek başına avret yerini örtecek kadar olursa, akıcı kanı olan yani damarı kesildiğinde kanı sıçrayan murdar hayvanın parçalarından olmamalıdır. Hatta farz ihtiyat gereği, tek başına avret yerini kaplayacak durumda olmayan elbisenin hükmünde aynıdır. Yılan gibi akıcı kanı olmayan ölü hayvandan yapılan elbiseyle de namaz kılınmamak ihtiyaten müstehaptır.

810- Namaz kılanın üzerinde, murdar hayvanın et ve derisi gibi canı olan kısımlarından bir şey bulunursa namazı sahihtir.
811- Eti yenen murdar hayvanın yün ve kılı gibi canı olmayan kısımlarından bir şey namaz kılanın üzerinde olur veya onlardan yapılmış elbiseyle namaz kılınırsa, namaz sahihtir.
4. Şart:

812- Namaz kılanın elbisesi -Çorap gibi tek başına avret yerini örtmeyen şeyler hariç- vahşi hayvan parçalarından, hatta farz ihtiyat gereği bütün eti yenmeyen hayvandan yapılmamalıdır. Namaz kılanın elbise ve bedeninde bu hayvanların idrarı, gaitası, teri, sütü ve tüyü olmamalıdır. Hayvanın bir kılının üzerinde olmasının sakıncası yoktur. Onlardan bir parçayı bir kutuya koyarak üzerinde taşımanın da hükmü aynıdır.

813- Kedi gibi eti yenmeyen bir hayvanın salyası, sümüğü veya başka bir rutubeti namaz kılanın beden veya elbisesinde olursa, ıslak olduğu takdirde namaz batıldır; eğer kurur ve kendisi de giderilirse, namaz sahihtir.
814- Namaz kılanın bedeninde veya elbisesinde başka birinin saçının, terinin veya tükürüğünün bulunmasının sakıncası yoktur. Eğer namaz kılanın yanında inci, mum ve bal olursa, yine aynı hüküm geçerlidir.
815- İster Müslüman memlekette yapılsın, ister Müslüman olmayan memlekette, eti yenen veya eti yenmeyen hayvandan yapıldığı konusunda şüpheye düşülen elbiseyle namaz kılmanın sakıncası yoktur.
816- Sedefin eti yenilmeyen hayvandan olması kesin değildir. Şu halde onunla namaz kılmak caizdir.
817 Sincap postuyla namaz kılmanın sakıncası yoktur. Elbette müstehap ihtiyata göre onunla namaz kılınmamalıdır.
818- Eti yenmeyen bir hayvandan olduğunu bilinmeyen veya unutulan bir elbiseyle kılınan namaz sahihtir.
5. Şart:

819- Erkekler için altın dokumalı elbise giymek haramdır ve bu elbiseyle kılınan namaz batıldır. Ama kadının, namazda ve namaz dışında altın dokumalı elbise giymesinin sakıncası yoktur.

820- Erkeğin altın ziynet kullanması örneğin, boynuna altın zincir, parmağına altın yüzük, koluna altın saat takması, haramdır ve onunla kılınan namaz batıldır. Ama kadının namazda ve namaz dışında altını ziynet olarak kullanmasının sakıncası yoktur.
821- Yüzük veya elbisesinin altından olduğunu bilmeyen veya unutan ve onunla namaz kılan erkeğin kıldığı namaz sahihtir.
[6. Şart:]

822- Namaz kılan erkeğin elbisesi onunla avret yerini kapatacak kadar olursa saf ipek kumaştan olmamalıdır. Namaz dışında da erkeğin bu tür elbise giymesi haramdır.

823- Erkeğin, astarının hepsi veya bir kısmı saf ipekten olan elbiseyi giymesi haramdır ve onunla kılınan namaz batıldır.
824- Saf ipekten mi, yoksa başka kumaştan mı olduğu bilinmeyen elbiseyi giymenin sakıncası yoktur ve onunla kılınan namaz sahihtir.
825- İpek mendil veya benzeri bir şeyin erkeğin cebinde olmasının sakıncası yoktur ve namazı da batıl etmez.
826- Kadının namazda veya namaz dışında ipek elbise giymesinin sakıncası yoktur.
827- Çaresizlik hâlinde, saf ipek kumaştan yapılmış, altın dokumalı elbiseyi giymenin sakıncası yoktur. Başka elbisesi olmayan kimse, elbise giymek zorunda olursa, bu elbiselerle namaz kılabilir.
828- Gasp edilmiş, saf ipekten yapılmış veya altın dokuma elbiseden başka elbisesi olmayan ve elbise giymek zorunda da olmayan kimse, çıplaklar için denilen hükümlere göre namazını kılmalıdır.
829- Yırtıcı hayvandan yapılan elbiseden başka elbisesi olmayan ve elbise giymek zorunda bulunan kimse, vaktin sonuna kadar zaruret kalkmazsa, o elbiseyle namaz kılabilir. Eğer elbise giymek zorunda kalmazsa, çıplaklar için denilen hükümlere göre namazını kılmalıdır. Yırtıcı olmayan diğer eti haram hayvanlardan yapılan elbiseden başka elbisesi yoksa, o elbiseyi de giymek zorunda değilse, bir kere o elbiseyle, bir kere de çıplaklar için açıklanan hükme göre iki kere namaz kılması ihtiyaten farzdır.
830- Namazda avret yerini örtecek bir şeyi bulunmayana kiralayarak veya satın alarak bile olsa böyle bir şeyi hazırlaması farzdır. Ama onu hazırlamak, gücünün ötesinde bir parayı gerektirirse veya parayı elbiseye harcadığı takdirde durumuna zarar verecek ve onu etkileyecek olursa, çıplakların kıldığı şekilde, namaz kılması gerekir.
831- Elbisesi olmayan kimseye, başka birisi elbise bağışlar veya ödünç verirse, verilen şeyi kabul etmek onun için meşakkatli olmadığı takdirde, kabul etmesi gerekir. Hatta ödünç veya bağış talebinde bulunmak onun için zor olmazsa, elbisesi olan kimseden ödünç veya bağış istemelidir.
832- Dikimi, rengi veya kumaşı açısından giymek isteyenin durumuna uygun olmayan elbisesi giymek, giyenin aşağılanmasına ve hürmetinin zedelenmesine neden olursa haramdır. Fakat onun dışında giyeceği de olsa, onunla kılınan namaz sahihtir.
833- Erkeğin, kadın elbisesi ve kadın da erkek elbisesi giymesi haram değildir. Onunla namaz kılması da namazı batıl etmez. Ama farz ihtiyat gereği, erkeğin kendisini kadına benzetmesi ve kadının da kendisini erkeğe benzetmesi caiz değildir.
834- Yatarak namaz kılması gereken kimsenin, üzerine örttüğü yorgan veya yatağın, namaz kılanın elbisesi hükümlerine sahip olması gerekmez. Ama onu elbise gibi bedenine sararsa hüküm değişir.