Ayrımcılık Yasağı Eğitim Rehberi

Hak ihlali iddiasıyla Ayrımcılık

yapılan toplam iddiasıyla yapılan

Yıl başvuru sayısı başvuru sayısı Oran (%)

2004 1.639 110 6,7

2005 2.227 159 7,3

2006 2.056 136 6,6

2007 1.318 42 3,2

2008 5.458 101 1,9

2009 2.562 41 1,6

2010 8.795 144 1,6

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu

Yargı dışı başvuru yollarından bir diğeri TBMM İnsan Haklarını İnceleme Ko­mis­yo­nu’dur. Bu Komisyon da genel olarak insan hakları ihlalleri yanında ayrımcılıkla ilgili şikâyetleri incelemekle yetkilidir. Komisyon, 3686 sayılı İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Kanunu ile oluşturulmuştur. Kanun’un 4. maddesinde Komisyon’un görevleri şu şekilde sıralanmıştır:

• Uluslararası alanda genel kabul gören insan hakları konusundaki gelişmeleri izlemek;

• Türkiye’nin insan hakları alanında taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla Anayasa ve diğer ulusal mevzuat ve uygulamalar arasında uyum sağlamak amacıyla yapılması gereken değişiklikleri tespit etmek ve bu amaçla yasal düzenlemeler önermek;

• TBMM komisyonlarının gündemindeki konular hakkında, istem üzerine görüş ve öneri bildirmek;

• Türkiye’nin insan hakları uygulamalarının, taraf olduğu uluslararası anlaşmalara, Anayasa ve kanunlara uygunluğunu incelemek ve bu amaçla, araştırmalar yapmak, bu konularda iyileştirmeler, çözümler önermek;

• İnsan haklarının ihlale uğradığına dair iddialar ile ilgili başvuruları incelemek ve gerekli gördüğü hallerde ilgili mercilere iletmek;

• Gerektiğinde dış ülkelerdeki insan hakları ihlallerini incelemek ve bu ihlalleri o ülke parlamenterlerinin dikkatlerine doğrudan veya mevcut parlamenter forumlar aracılığıyla sunmak;

• Her yıl yapılan çalışmaları ve elde edilen sonuçları kapsayan bir rapor hazırlamak.

Komisyon kendisine yapılan başvuruları inceledikten sonra konu ile ilgili bir karar alarak veya rapor hazırlayarak bunları kamuoyu ile paylaşmaktadır. Komisyon’un 2009 yılı Ekim ayı ile 2010 yılı Ekim ayı arasındaki faaliyetlerini ortaya koyan 23. Dönem 4. Yasama Yılı Faaliyet Raporu’na göre, anılan dönemde Komisyon’a 3.180 başvuru yapılmıştır. Belirtilen başvuru sayısı ile ilgili sınıflandırma sonucunda ayrımcılık yasağının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan başvuru sayısının 103 olduğu görülmekte ve bu sayı toplam başvuruların %4’ünü oluşturmaktadır.

Diğer Yargı Dışı Başvuru Yolları

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu dışında, kolluk görevlileri veya jandarma tarafından gerçekleştirilen ayrımcı muameleler ile ilgili olarak oluşturulan İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı İnsan Hakları İhlalleri İnceleme Bürosu ile Jandarma İnsan Hakları İhlallerini İnceleme ve Değerlendirme Merkezi’ne başvuru yapılabilir. Ayrıca hasta hakları açısından Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Hasta Hakları Şubesi’ne başvurulması mümkündür. Bu başvuru yolları ile ilgili gerekli iletişim bilgileri EK III’te verilmiştir.