Azərbaycan döVLƏt aqrar universiteti İnformasiya texnologiyalari, aqrar müHƏNDİSLİk və energetika faküLTƏSİ

Çilingər-quraşdırma işlərində təhlükəsizlik tədbirləri
`Çilingərlərin iş yeri işə münüsib təşkil edilməlidir. Bu zaman çilingər stolla-rının yerləşdirilməsinə diqqət yetirilməlidir. Əgər stol bir neçə işçi üçün nəzərdə tutulursa, onda məngənələrin oxları arasında məsafə 1,25...1,8 m olmalıdır.

Stolun hündürlüyü elə olmalıdır ki, işçi məngənə qarşısında düz vəziyyətdə dayanıb əlini üzünə qoyduqda dirsəyi məngənənin dodaqlarına dəysin. Ümumiyyətlə, iş yerinin təşkili DÜİST 12.2.027-77-nin tələbini ödəməlidir. Belə ki, iş yeri təşkil olunarkən çilingər stolu üçün oturacaq və ya stolun hündürlüyü elə olmalıdır ki, işçi düz dayandıgı vəziyyətdə qolunu yanına salıb barmaqlarını yumduqda stolun üst sət-hinə toxunsun. Çilingər stolu divar boyunca, pəncərə qabağında və ya təbii işıq-lanması yaxşı olan münasib yerlərdə qoyulmalıdır. Əgər çilingər stolu işçi üzü başqa iş yerinə tərəf (işləyəcək vəziyyətdə) qoyulmalı olarsa, onda stolun qabaq və ya yan tərəflərində 0,6...0,8 m hündürlüyündə metal tordan (0,03 x 0,03 m) və ya taxtadan mühafizə çəpəri qoyulmalıdır ki, metal yonqarı, qəlpələr və ya əldən çıxan alət və s. başqa işçiləri zədələməsin. Əgər stol iki sıralı iş üçün (işçilərin qarşı-qarşıya işləməsi üçün) nəzərdə tutularsa, stolun ortasından yenə də 0,6...0,8 m hündürlüyündə metal tor və ya taxtadan mühafizə çəpəri qoyulmalıdır

Stol üçün yerli işıqlanma nəzərdə tutulmalı və işçilərin hərəkət zonası 0,05 ...0,05 m ölçülü taxta tirlərdən 0,03m ara məsafəsi olmaqla hazırlanmış ayaqaltı ilə əhatə edilməlidir ki, yonqar və ya metal qırıntıları işçinin ayağını zədələməsin.

Çilingərin iş yerində stoldan başqa, şkaf, köməkçi avadanlıqlar qoyulmalı və təhlükəsiz iş üsullarını göstərən plakatlar asılmalıdır. Çilingər çəkicinin zərbə sahə-ləri hamar və azacıq qabarıq formalı, dəstəkləri kifayət qədər sıx və kövrək olmayan ağac növlərindən (cavan palıd, çökə, fıstıq, ağcaqayın və s) hazırlanıb en kəsiyi oval formalı, uzunluğu isə (çəkicin ağırlıgından asılı olaraq) standart ölçülərdə hazırlan-malıdır. Rezin araqatı qoyulmaqla (bu səs rəqslərini və yerli titrəlişləri söndürmək üçündür) dəstəyin oxu çəkicin oxuna perpendikulyar vəziyyətdə möhkəm oturdul-malı və qabaq tərəfdən polad pazla möhkəmləndirilməlidir.

Metalkəsən və metal dişli çilingər qələmlərinin uzunluğu 0,15m, yastı hissəsi 0,06m olmalı və 65-75⁰ bucaq altında itilənməlidir. Qələmlərin zərbə qəbul edən arxa hissəsi hamar və azacıq qabarıq olmalıdır. Arxa hissə əzilmiş və qəlpə qopacaq vəziyyət almış qələmlərdən istifadə olunması qadağandır.

Əyələr, şeberlər, metalkəsən mişarlar, vintaçanlar və s. alətlərin işlək olmayan dəstək hissəsinə bərk ağac növündən 0,14...0,16 m uzunluğunda fiqurlu dəstək, dəs-təyin qabaq hissəsinə isə sıxıcı metal halqa geydirilməlıdir.

Açarların ağızlarında əzilmə və genəlmə olmamalı, qayka və boltun ölçüsünə uyğun gəlməlıdir. Böyük ölçülü açarlarla kiçik öıçülü qayka və ya boltları açmaq

üçün açarla qayka arasında əlavə metal parçası qoymaq, habelə əlavə açarla , yaxud boru ilə açarın boyunu uzatmaq olmaz.

Çilingər-quraşdırma işlərində çalışan işçilər xüsusi geyim və fərdi mühafizə vasitələri (kombinzon, əlcək, sınmayan şüşəli eynək və s.) ilə təmin olunmalı və şəxsi gigiyena qaydalarını yerinə yetirmələri üçün şərait yaradılmalıdır.