Azərbaycan döVLƏt aqrar universiteti İnformasiya texnologiyalari, aqrar müHƏNDİSLİk və energetika faküLTƏSİ

Dəmirçi işlərində təhlükəsizlik tədbirləri
Avtomobillərin, traktorların və başqa kənd təsərrüfatı maşınlarıın təmirində,

onlara texniki xidmət göstərilməsində metalların isti emalı başqa təmir müəssisələ-rində, dəmirçi-presləmə sexlərində aparılmışdır.

D ə m i r ç i- p r e s l ə m ə s e x l ə r i n d ə metal bərk, maye və qaz yanacaqla açıq kürələrdə və ya peçlərdə qızdırılaraq emal olunur. Onda bir tərəfdən kürələrdən yanma məhsullarının (karbon-iki oksid, kükürd qazı, tüstü və s.) və tab-landırma vannalarından ayrılan qazların sexə yayılıb havanı çirkləndirməsi, digər tə-rəfdən kürə və peçlərdən istilik şüalanması nəticəsində temperatur 800- 1000⁰C–yə çatır. Bütün bunlar isə qeyri-normal iş şəraiti yaradır.

Dəmirçi-presləmə sexləri isti və səs-küylü olduğundan planlaşdırma zamanı ya ayrıca birmərtəbəli binada, ya da ümumi emalatxananın bir kənarında nəzərdə tutul-malıdır. Sexin emalatxanaya açılan qapısının qabağında artırması olmalıdır ki, xarici soyuq hava sexə birbaşa daxil ola bilməsin.

Sexin əsas avadanlıqları elə yerləşdırılməlidir ki, texnoloji əməliyyat ardıcıllı-ğına əməl olunsun və avadanlığa xidmət etmək üçün kifayət qədər açıq sahə qalsın.

Kürə xarici divar yanında yerləşdirulib, üst tərəfdən zontla təmin edilməlidir ki, yan-ma məhsulları sexə yayılmasın.

Zindan kürədən 1,5m aralı yerləşdirilməlıdir ki, kürənin istilik şüalanması işçi-ni birbaşa tutmasın. Zindanın altlığı ağacdan hazırlanıb 0,4...0,5 m dərinlikdə yerə basdırılmalı, yerüstü hissəsi 0,7...0,8m olmalı və altlığa möhkəm bərkidilməlidir. Əgər bir neçə zindan olarsa, aralarındakı məsafə 3.5... 4 m-dən az, keçidlə zindan arasındakı məsafə isə 2 m-dən az olmamalıdır. Dəmirçininin iş yerində stellaj hazır-lanmalı və alətlər səlıqə ilə yıgılmalıdır. Alətlər saz olmalı və texniki şərtləri ödəmə-lidir.

Dəmirçi çəkicinin dəstəyi 0,35...0,4 m uzunluğunda bərk və elastik ağac cinslərindən hazırlanmalı (ağac quru və nəmliyi ən çoxu 12% olmalıdır), en kəsiyi oval formalı olub, çəkicə möhkəm oturdulmalı və yumşaq polad pazla möhkəm-ləndirməlidir. Çəkiclə dəstək arasında rezin araqatı qoyulması yerli titrəyişlərin sön-dürülməsinə kömək edir. Kürzlərin dəstəyi isə 0,6...0,8 m uzunluqda olmalı, çəkic-lərin dəstəkləri kimi hazırlanmalıdır. Kəlbətinlər uzun dəstəkli, yumşaq poladdan hazırlanmalı və dəstək hissələrində çıxıntısı olmalıdır ki, bir-birinə çataraq əli zədə-lənməsin, kəlbətinlə metalı zindan üzərində saxladıqda elə dayanmaq lazımdır ki, metal sıçradıqda və ya isti qəlpə qopduqda bədəni zədələyə bilməsin. Dəmirçi qələmi də, çəkiclərdə olduğu kimi, ağac dəstəkli olmalıdır. Çəkiclərin, kürzlərin, habelə qələmlər və s. isti şəraitdə işlədildiyindən qızaraq sərtliyini itirir və ya əzilir. Dəımir-çi bu alətləri arabir tablamalı və həmişə saz vəziyyətdə saxlamalıdır.

Emal edilən materialların yağda və ya suda tablandırılması üçün sexdəki van-naların örtüyü olmalı, imkan daxilində yerli sorma sistemləri ilə təchiz edilməlidir.