Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti

Molyar işıqudma əmsalı. 

Əgər   

𝐴 = 𝑙𝑔

İ

*

İ

  =

𝜀 ∙ 𝐶 ∙ 𝑙    (1)  tənliyində  C  qatılığı  şüa  udan  birləşmənin    1 

litrindəki  𝑚𝑜𝑙-ları  ilə,    məhlulun  l  təbəqəsinin  qalınlığı  isə  𝑠𝑚-lərlə 

götürüldükdə,  𝜀  molyar    işıqudma  əmsalını  ifadə  edir.  Həmin  tənlikdən 

göründüyü kimi, molyar işıqudma əmsalı ədədi qiymətcə 1 𝑀 qatılığa malik 

rəngli  məhlulun  1 𝑠𝑚-lik  təbəqədəki  optiki  sıxlığına  bərabərdir.  Molyar 

işıqudma  əmsalı    (ɛ)  məhlulun  qalınlığından,  həcmindən  və  işıqlanmanın 

intensivliyindən  asılı  deyildir.  Ona  görə  ɛ  fotometriki  təyinatda  həssaslığı 

ifadə edir.  

ɛ=

$

"%

 

Müxtəlif rəngli məhlullar

ın molyar işıqudma əmsallarının qiyməti çox fərqli 

olur. Belə ki,  mis, nikel və bu kimi digər    elementlərin    akvokompleksləri  

üçün    -nun  qiyməti  ~10    civarında  olduğu  halda,  üzvi  reagentlərin  əmələ 

gətirdikləri  bir  çox  komplekslərin  (alizarinatların,  ditizonatların, 

üçoksifluoronatların  və  s.-lərin)  molyar  işıqudma  əmsallarının  qiyməti 

10

&

 𝑣ə 10

'

  qiymətlərlə ölçülür. 

Bir-biri ilə qarşılıqlı təsirdə olmayan bir neçə rəngli məhlul qarışığının ümumi 

optiki sıxlığı, ayrı-ayrı rəngli məhlulların optiki sıxlıqlarının cəminə bərabər olur: 

𝐴

ü).

= 𝐴

+

+ 𝐴

,

+ 𝐴

-

+ ⋯ + 𝐴

.

                             (2) 

və ya  

𝐴

ü).

= (𝜀

+

𝐶

+

+ 𝜀

,

𝐶

,

+ 𝜀

-

𝐶

-

+ ⋯ 𝜀

.

𝐶

.

)                 (3) 

---

Fotometrik analizdə (3) tənliyindən o hallarda istifadə olunur ki, qar

ışıqdakı 

rəngli maddə məhlullarının işıq spektrləri bir-birindən fərqlənsin, yəni üst-

üstə düşməsin.